Podatkowe rozliczenie otrzymanego prezentu u klienta i kontrahenta

Przedsiębiorca przekazuje swoim klientom (osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej) oraz kontrahentom prowadzącym działalność gospodarczą gratisy/prezenty w postaci różnego rodzaju towarów, którymi handluje w ramach prowadzonej działalności. Czy na przedsiębiorcy ciążą obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych?

Podatkowe rozliczenie otrzymanego prezentu zależy od tego, czy został on wręczony klientowi, który nie prowadzi działalności gospodarczej, czy też kontrahentowi w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Niestety w pytaniu nie sprecyzowano, na jakich zasadach i według jakich kryteriów klienci i kontrahenci otrzymują prezenty od przedsiębiorcy. Zakładamy, że nie jest to konkurs, loteria ani tzw. rabat towarowy.

W świetle przepisów o podatku dochodowym prezent (gratis) przekazany klientowi bądź kontrahentowi w ramach akcji promocyjno-reklamowej, generuje u tej osoby przychód, którego wartość ustala się na podstawie ceny rynkowej. Wynika to odpowiednio z art. 11 ust. 1 i 2 oraz art. 14 ust. 2 pkt 8 updof, a także z art. 12 ust. 1 pkt 2 w związku z ust. 5 updop.

Prezent dla klienta, który nie prowadzi działalności gospodarczej

W przypadku osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej, jak również nie jest pracownikiem świadczeniodawcy oraz nie pozostaje ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym (np. wynikającym z umowy zlecenia), wartość otrzymanego prezentu należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 updof. Nie oznacza to jednak, że przychód ten automatycznie podlega opodatkowaniu.

Na podstawie bowiem art. 21 ust. 1 pkt 68a updof, prezent (gratis) otrzymany przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, o ile łącznie są spełnione następujące warunki:

• świadczenie jest nieodpłatne i stanowi u świadczeniobiorcy przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 updof,
• przekazanie świadczenia ma związek z promocją lub reklamą świadczeniodawcy,
• jednorazowa wartość świadczenia nie przekracza kwoty 200 zł,
• pomiędzy świadczeniodawcą i świadczeniobiorcą nie istnieje stosunek pracy lub stosunek cywilnoprawny.

Jeżeli jednak jednorazowa wartość prezentu wydanego takiemu klientowi przekracza kwotę 200 zł, to wówczas w całości podlega opodatkowaniu. W takim przypadku przedsiębiorca nie jest obowiązany do poboru podatku dochodowego. Powinien natomiast sporządzić informację PIT-11, w której w części F wykaże kwotę przychodu uzyskanego przez klienta. Kwotę przychodu wykazaną w PIT-11, klient powinien uwzględnić w zeznaniu podatkowym i opodatkować według skali podatkowej łącznie z innych dochodami, które uzyskał w danym roku.

Inne są skutki w podatku dochodowym, gdy akcja promocyjno-reklamowa polega np. na sprzedaży premiowej. Stosownie bowiem do art. 21 ust. 1 pkt 68 updof, wolna od podatku dochodowego jest wartość nagrody związanej ze sprzedażą premiową towarów lub usług, jeżeli łącznie zachodzą następujące przesłanki:

• otrzymana nagroda jest faktycznie związana ze sprzedażą premiową towarów lub usług,
• jednorazowa wartość takiej nagrody nie przekracza kwoty 2.000 zł,
• nagroda z tytułu sprzedaży premiowej towarów lub usług nie została otrzymana w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą.

W przypadku gdy jednorazowa wartość nagrody przekazywanej w sprzedaży premiowej przekracza 2.000 zł, to wówczas cała wartość tej nagrody podlega opodatkowaniu 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym (art. 30 ust. 1 pkt 2 updof).

Obowiązek poboru i przekazania tego podatku na rachunek urzędu skarbowego ciąży na organizatorze sprzedaży premiowej (jako płatniku). W przypadku nagrody o charakterze niepieniężnym, osoba odbierająca nagrodę jest obowiązana wpłacić płatnikowi kwotę należnego zryczałtowanego podatku przed udostępnieniem nagrody (art. 41 ust. 7 pkt 1 updof).

Ponadto płatnik powinien sporządzić roczną deklarację PIT-8AR, w której wykaże kwotę pobranego zryczałtowanego podatku. Z kolei podatnik (odbiorca nagrody) nie powinien wykazywać w zeznaniu podatkowym przychodu opodatkowanego w formie ryczałtu.

Prezent dla kontrahenta prowadzącego działalność gospodarczą

U kontrahenta, który otrzymał prezent (bądź nagrodę w przypadku sprzedaży premiowej) w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, wartość tego prezentu (nagrody) stanowi przychód z działalności gospodarczej.

Problematyczna - na tle sprzecznych wyjaśnień organów podatkowych i orzecznictwa sądów administracyjnych - pozostaje kwestia, na jakich zasadach wartość nagrody powinna być opodatkowana i na kim ciąży obowiązek rozliczenia podatku.

Według organów podatkowych, ponieważ u takiego podatnika nagroda stanowi przychód z działalności gospodarczej, to podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla tej działalności. Zatem podatnik sam powinien wykazać wartość nagrody do opodatkowania. Tak wynika przykładowo z interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 listopada 2020 r., nr 0115-KDIT2.4011.701.2020.1.HD.

Sądy administracyjne wskazują jednak, że nagrody w sprzedaży premiowej podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30 ust. 1 pkt 2 updof, czyli zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 10% nagrody. Z kolei obowiązek pobrania i odprowadzenia podatku do urzędu skarbowego od tych przychodów został nałożony - jako na płatnika - na podmioty dokonujące świadczeń. Takie stanowisko zaprezentował NSA w wyroku z 3 marca 2020 r., sygn. akt II FSK 773/18.

W naszej ocenie, w sytuacji gdy prowadzenie działalności gospodarczej jest warunkiem uczestnictwa w konkursie organizowanym przez dany podmiot, to zasadne jest stwierdzenie, że wartość nagrody powinna być zaliczona do przychodów z działalności gospodarczej. Tym samym na podmiocie, jako organizatorze konkursu spełniającym świadczenie (wydanie/wypłacenie nagrody) nie będą ciążyć obowiązki płatnika zryczałtowanego podatku dochodowego ani związane z tym obowiązki informacyjne określone w art. 42 ust. 1 i 1a updof.