Zmiany w podatku dochodowym w zakresie ulgi na działalność badawczo-rozwojową (B+R)

Mając na celu ograniczenie barier w prowadzeniu działalności innowacyjnej oraz podniesienie atrakcyjności podatkowych instrumentów wsparcia takiej działalności uchwalono ustawę z dnia 9 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej (Dz. U. poz. 2201).

Nowelizacją objęto m.in. przepisy ustawy o PIT i ustawy o CIT, w tym w zakresie ulgi B+R. W miarę możliwości w obu ustawach wprowadzono tożsame rozwiązania.

Poniżej prezentujemy najistotniejsze zmiany przepisów ustaw podatkowych.

Katalog kosztów kwalifikowanych

Od 1 stycznia 2018 r. katalog kosztów kwalifikowanych uległ rozszerzeniu o:

• poniesione w danym miesiącu należności z tytułu umowy zlecenia lub umowy o dzieło oraz sfinansowane przez płatnika składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu tych należności, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu,
   
• nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych,
   
• nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 25 ustawy o PDOF (odpowiednio art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o PDOP).

Ponadto w przypadku wartości niematerialnej i prawnej w postaci kosztów prac rozwojowych za koszty kwalifikowane uznawane są odpisy amortyzacyjne w proporcji, w jakiej w jej wartości początkowej pozostają koszty kwalifikowane wymienione w art. 26e ust. 2 pkt 1-4a lub ust. 3a pkt 2 ustawy o PDOF (odpowiednio art. 18d ust. 2 pkt 1-4a lub ust. 3a pkt 2 ustawy o PDOP).

Centra badawczo-rozwojowe

W obu ustawach podatkowych jako szczególnie uprawnione do ulgi B+R wyodrębnione zostały podmioty, które posiadają status centrum badawczo-rozwojowego, o którym mowa w art. 17 ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1710 ze zm.). W przypadku takich podmiotów za koszty kwalifikowane, oprócz kosztów wymienionych w art. 26e ust. 2-3 ustawy o PDOF (odpowiednio art. 18d ust. 2-3 ustawy o PDOP), są uznawane także:

• dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej,
   
• koszty ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych, badań wykonywanych na podstawie umowy, wiedzy technicznej i patentów lub licencji na chroniony wynalazek, uzyskanych od podmiotów innych niż jednostki naukowe w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2016 r. poz. 2045 ze zm.) na warunkach rynkowych i wykorzystywanych wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.

Wysokość tych kosztów kwalifikowanych nie będzie mogła przekroczyć 10% przychodów osiągniętych w roku podatkowym z pozarolniczej działalności gospodarczej, a w przypadku podatników CIT 10% przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Ponadto w obu ustawach podatkowych znalazły się nowe regulacje normujące kwestie odliczania przez centra badawczo-rozwojowe kosztów kwalifikowanych w kontekście przepisów rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE L 187 z 26.06.2014, str. 1, ze zm.).

Podatnicy prowadzący działalność na terenie SSE

Prawo do stosowania ulgi B+R uzyskali także podatnicy, którzy prowadzą działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej (SSE) na podstawie zezwolenia. Prawo do odliczenia będzie przysługiwało w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie będą przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie zezwolenia. Dotychczas wymienieni podatnicy nie mogli korzystać z ulgi.

Zwiększenie kwot podlegających odliczeniu

Od 1 stycznia 2018 r. kwoty kosztów kwalifikowanych podlegających odliczeniu uległy zwiększeniu. I tak, w przypadku:

1) gdy podatnik posiadający status centrum badawczo-rozwojowego jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, odliczenie obejmuje 150% kosztów, o których mowa w art. 26e ust. 2-3a ustawy o PDOF (odpowiednio art. 18d ust. 2-3a ustawy o PDOP),

2) pozostałych podatników o statusie centrum badawczo-rozwojowego odliczenie obejmuje:

• 150% kosztów, o których mowa w art. 26e ust. 2 pkt 1-4a i ust. 2a-3a ustawy o PDOF (odpowiednio art. 18d ust. 2 pkt 1-4a i ust. 2a-3a ustawy o PDOP), oraz
   
• 100% kosztów, o których mowa w art. 26e ust. 2 pkt 5 ustawy o PDOF (odpowiednio art. 18d ust. 2 pkt 5 ustawy o PDOP),

3) pozostałych podatników odliczenie obejmuje 100% kosztów, o których mowa w art. 26e ust. 2-3 ustawy o PDOF (odpowiednio art. 18d ust. 2-3 ustawy o PDOP).

Zwrot kwoty odliczonej

W ustawie o PIT i CIT doprecyzowano, że jeżeli podatnik zobowiązany będzie do zwrotu kwoty odliczonej na zasadach określonych w art. 26ea ustawy o PDOF (odpowiednio art. 18da ustawy o PDOP), wówczas powinien w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły stosowne okoliczności, do zwiększenia podatku o kwotę zwrotu, a w razie wystąpienia nadpłaty - do jej zmniejszenia o tę kwotę.

Ponadto w przypadku podatnika CIT, jeżeli koszty kwalifikowane zostaną odliczone, a następnie podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie, to podatnik będzie obowiązany w zeznaniu podatkowym, składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły te okoliczności, do zwiększenia podstawy opodatkowania o kwotę dokonanych odliczeń, a w razie poniesienia straty - do jej zmniejszenia o zwróconą kwotę.

Inne zmiany - zmiany w katalogu przychodów

W związku z rezygnacją z tworzenia funduszu innowacyjności (uchylenie przez ustawę nowelizującą art. 21 w ustawie o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej), z dniem 1 stycznia 2018 r. w ustawach podatkowych uchylono odpowiednio art. 14 ust. 2 pkt 15 ustawy o PDOF i art. 12 ust. 1 pkt 5c ustawy o PDOP.

Przy czym wymienione przepisy ustaw podatkowych w ich dotychczasowym brzmieniu będą mieć jeszcze zastosowanie do środków funduszu innowacyjności zgromadzonych przed 1 stycznia 2018 r. (art. 20 ustawy nowelizującej).

Ustawa nowelizująca weszła w życie 1 stycznia 2018 r.

Przepisy obu ustaw o podatku dochodowym, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą, stosuje się do osiągniętych przychodów i poniesionych kosztów począwszy od pierwszego roku podatkowego rozpoczynającego się po dniu 31 grudnia 2017 r. (art. 15 ustawy nowelizującej).