Odliczanie VAT od zakupu towaru objętego mechanizmem odwrotnego obciążenia

Jestem czynnym podatnikiem VAT. Rozliczam VAT miesięcznie. W grudniu 2017 r. kupiłem towar objęty mechanizmem odwrotnego obciążenia VAT. Dostawa towaru będzie miała miejsce w styczniu 2018 r. Fakturę z tego tytułu otrzymam w styczniu 2018 r. Czy postąpię prawidłowo, ujmując zarówno podatek należny, jak i naliczony w deklaracji VAT za styczeń 2018 r.?

Mechanizmem odwrotnego obciążenia VAT zostały objęte towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

• obie strony transakcji (sprzedawca i nabywca) są czynnymi podatnikami VAT,
   
• dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT (zwolnienie dotyczy dostawy towarów wykorzystywanych wyłącznie do działalności zwolnionej z VAT, w stosunku do których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia VAT) lub w art. 122 ustawy (dotyczy dostawy złota inwestycyjnego).

Ponadto, w przypadku towarów wymienionych w poz. 28-28c załącznika (np. procesorów, telefonów komórkowych), mechanizm odwrotnego obciążenia VAT stosuje się, jeżeli łączna wartość tych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji obejmującej te towary, bez kwoty podatku, przekracza kwotę 20.000 zł. Kwestie te zostały uregulowane w art. 17 ust. 1 pkt 7 oraz ust. 1c-1e ustawy o VAT.

Zakładamy, że w sytuacji opisanej w pytaniu zostały spełnione wszystkie warunki i nabyty towar objęty jest mechanizmem odwrotnego obciążenia VAT.

Ustawa o VAT nie przewiduje szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku transakcji objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia VAT. Obowiązek podatkowy powstaje zatem z chwilą dokonania dostawy towaru. Jeśli jednak przed dostawą towarów nabywca wpłaci sprzedawcy zaliczkę lub ureguluje całą należność, wówczas obowiązek podatkowy powstanie w momencie otrzymania zapłaty, w odniesieniu do wpłaconej kwoty.

Biorąc to pod uwagę należy uznać, że w sytuacji wskazanej w pytaniu obowiązek podatkowy powstanie w momencie dostawy towaru, tj. w styczniu 2018 r. W deklaracji VAT za ten miesiąc będzie należało zatem wykazać VAT należny z tytułu tej  transakcji.

W przypadku transakcji objętej mechanizmem odwrotnego obciążenia VAT, kwota VAT należnego stanowi równocześnie podlegającą odliczeniu kwotę VAT naliczonego, pod warunkiem że nabyte towary służą wykonywaniu czynności opodatkowanych VAT.

Generalnie prawo do odliczenia VAT powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do danej transakcji, jednak nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. Wyjątek od tej zasady wskazano m.in. w art. 86 ust. 10b pkt 3 ustawy o VAT. W przypadku towarów objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia nabywca ma prawo do odliczenia VAT w momencie powstania obowiązku podatkowego, pod warunkiem że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy. Natomiast w przypadku uwzględnienia przez podatnika kwoty podatku należnego w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, w terminie późniejszym (tj. po upływie 3 miesięcy), podatnik może odpowiednio zwiększyć kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w odniesieniu do którego nie upłynął jeszcze termin do złożenia deklaracji podatkowej (czyli na bieżąco).

Ponadto, jeżeli podatnik dochowa 3-miesięcznego terminu na rozliczenie VAT należnego z tytułu nabycia towaru objętego odwrotnym obciążeniem VAT i nie dokona odliczenia VAT w terminie powstania obowiązku podatkowego, to może odliczyć VAT w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy o VAT).

Tak więc skoro obowiązek podatkowy od nabycia towaru objętego odwrotnym obciążeniem powstanie w styczniu 2018 r., to Czytelnik powinien rozliczyć VAT należny z tego tytułu w deklaracji VAT za styczeń 2018 r. W tej samej deklaracji będzie miał także prawo do wykazania podatku naliczonego od tego nabycia.

Warto dodać, że wykazanie VAT naliczonego w jednym z dwóch kolejnych miesięcy będzie niekorzystne. Najlepiej więc podatek należny, jak i naliczony wykazać w jednej deklaracji VAT (za styczeń 2018 r.).