Prawo do odliczenia VAT od zakupu posiłków dla pracowników

Od stycznia 2018 r. zamierzam wydawać obiady wszystkim chętnym pracownikom w trakcie standardowych godzin ich pracy. Czy będę mógł odliczyć VAT z tytułu zakupu tych obiadów?

Na temat odliczania VAT od obiadów zakupionych dla pracowników wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 20 marca 2017 r., nr 1462-IPPP1.4512.83.2017.1.MP. Podatnik, który wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji - działając w celu poprawy efektywności pracy pracowników w ruchu ciągłym, w 12-godzinnym systemie zmianowym na terenie zamkniętego zakładu produkcyjnego - zapewniał chętnym pracownikom posiłki. Nabywał je od zewnętrznego podmiotu. Posiłki wydawane w ramach realizowanego świadczenia nie były posiłkami profilaktycznymi, o których mowa w Kodeksie pracy.

Podatnik uznał, że ponoszony wydatek zachowuje pośredni związek z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi w ramach prowadzonej działalności produkcyjnej (wpływa na wzrost efektywności pracowników w systemie zmianowym na produkcji), a tym samym przysługuje mu prawo do odliczenia VAT. Z takim stanowiskiem nie zgodził się jednak organ podatkowy, który podkreślił, że dla realizacji prawa do odliczenia VAT niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć charakter bezpośredni lub pośredni. O związku bezpośrednim można mówić wówczas, gdy nabywane towary/usługi służą np. dalszej odsprzedaży lub są niezbędne do wytworzenia towarów/usług, będących przedmiotem dostawy (bezpośrednio wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika). Natomiast o związku pośrednim można mówić wtedy, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa, mają pośredni związek z działalnością gospodarczą i z osiąganymi przez podatnika przychodami. Aby jednak można było wskazać na ich pośredni związek z działalnością gospodarczą, musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu.

Organ podatkowy stwierdził, że posiłki, które nabywa podatnik, nie są przekazywane do zużycia podczas narad, szkoleń, spotkań służbowych ani w okresie wzmożonej pracy. Ponadto podatnik nie jest zobligowany przepisami prawa pracy do zakupu takich posiłków. W związku z tym, podatnik przekazuje pracownikom towary, których wydanie należy uznać za czynność wyczerpującą znamiona zużycia na cele osobiste tych osób.

Ostatecznie organ podatkowy uznał, że zakup nie ma związku z czynnościami opodatkowanymi, bowiem pracownicy zobowiązani są świadczyć pracę niezależnie od tego, czy pracodawca zagwarantuje im posiłek w trakcie wykonywania swoich obowiązków. Zapewnienie posiłków ma na celu zaspokojenie potrzeb prywatnych pracowników, a nie potrzeb podatnika, nie ma wpływu na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości i nie jest niezbędne dla celów prowadzonej działalności gospodarczej. W konsekwencji, z uwagi na brak związku zakupu posiłków z czynnościami opodatkowanymi, podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia VAT z tytułu ich nabycia.

Niekorzystne dla podatników stanowisko zajął także Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 9 lutego 2016 r., nr ITPP1/4512-1163/15/DM. Sprawa dotyczyła zakupu artykułów spożywczych takich jak woda pitna, kawa, herbata, mleko (uznanych przez podatnika za drobne poczęstunki), które były zużywane przez pracowników w dowolnych godzinach (ale zawsze w godzinach ich pracy). Organ podatkowy podkreślił, że z opisu sprawy nie wynikało, aby konieczność zapewnienia tych artykułów pracownikom wynikała z przepisów prawa (np. bhp). Uznał on, że nabycie wskazanych towarów nie jest niezbędne dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, bowiem pracownicy są zobowiązani świadczyć pracę niezależnie od poczęstunku, jaki serwuje im z własnej woli pracodawca. Zakup wymienionych towarów, które są nieodpłatnie udostępniane pracownikom, nie ma związku z wykonanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi i dlatego nie przysługuje mu prawo do odliczenia VAT wynikającego z faktur dokumentujących poniesione wydatki.

W świetle przywołanych interpretacji organów podatkowych, odliczanie VAT od zakupu posiłków oferowanych pracownikom w trakcie godzin pracy (a nie np. w tracie nadgodzin), których zapewnienie nie wynika z przepisów prawa pracy czy bhp, jest ryzykowne.