Podmioty zobligowane do stosowania JPK

Definicja JPK

JPK, czyli jednolity plik kontrolny, to forma udostępniania organom podatkowym danych księgowych w określonym układzie i formacie (schemacie xml), umożliwiającym ich automatyczną analizę przy pomocy specjalnego oprogramowania komputerowego.

Dane przekazywane w formie JPK muszą być zgodne ze strukturami logicznymi postaci elektronicznej ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych udostępnionymi na stronie internetowej Ministerstwa Finansów. Struktury JPK obejmują obecnie: księgi rachunkowe (JPK_KR), wyciągi bankowe (JPK_WB), magazyn (JPK_MAG), ewidencje zakupu i sprzedaży VAT (JPK_VAT), faktury VAT (JPK_FA), podatkową księgę przychodów i rozchodów (JPK_PKPIR), ewidencję przychodów (JPK_EWP).

Dane są przekazywane w formie JPK na dwóch płaszczyznach: na żądanie organu podatkowego oraz bez wezwania. Organy podatkowe mogą zażądać przekazania całości lub części ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych w postaci JPK w przypadku, gdy księgi podatkowe prowadzone są przy użyciu programu komputerowego, w ramach następujących procedur: czynności sprawdzających (w tym kontroli krzyżowej), kontroli podatkowej, postępowania podatkowego, kontroli celno-skarbowej.

Niezależnie od tego podatnicy prowadzący przy użyciu programów komputerowych ewidencje VAT są zobligowani do przekazywania co miesiąc, bez wezwania organu podatkowego, informacji w formie JPK o zakupach i sprzedaży wynikających z ewidencji (JPK_VAT).

Obowiązek stosowania JPK na żądanie wprowadziła ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1649 ze zm.), a bez wezwania ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 846 ze zm.).

JPK na żądanie

Obowiązek przekazywania ksiąg podatkowych i dowodów księgowych w formie JPK na żądanie organu podatkowego wszedł w życie 1 lipca 2016 r. Objął jednak wówczas tylko największe podmioty. Mikro-, mali i średni przedsiębiorcy będą musieli udostępniać dane księgowe w formie JPK na żądanie organu podatkowego za okresy przypadające od 1 lipca 2018 r. Nie ma jednak przeszkód, aby do tego czasu robili to fakultatywnie, jeżeli stosowane przez nich narzędzia informatyczne (programy) posiadają funkcję umożliwiającą taki transfer danych.

Dane udostępniane na żądanie organu podatkowego należy przekazać za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych. Szczegółowe zasady transferu plików określa rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie sposobu przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej ksiąg podatkowych oraz wymagań technicznych dla informatycznych nośników danych, na których te księgi mogą być zapisane i przekazywane (Dz. U. z 2016 r. poz. 932 ze zm.). Przekazywanie ksiąg za pomocą środków komunikacji elektronicznej odbywa się za pośrednictwem oprogramowania interfejsowego udostępnionego na stronie internetowej Ministra Finansów. Dane przesyłane w ten sposób muszą być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP (eGo). Dostarczenie i termin przekazania pliku są potwierdzane urzędowym poświadczeniem odbioru (UPO). UPO zapewnia integralność przekazanych ksiąg i stanowi dowód doręczenia dokumentu. Otrzymuje się je po przeprowadzeniu prawidłowej weryfikacji struktury logicznej, poprawności danych i podpisu elektronicznego.

Inna możliwość udostępniania ksiąg w formie JPK to przekazanie ich zapisanych na informatycznych nośnikach danych (np. CD). Takie nośniki powinny pozwalać na wierne odczytanie danych w urządzeniach produkowanych przez różnych producentów, właściwych dla danego typu nośnika. Muszą przy tym spełniać następujące warunki. Nośniki muszą być: oznakowane w sposób pozwalający na ich jednoznaczną identyfikację, przystosowane do przenoszenia pomiędzy powszechnie dostępnymi urządzeniami odczytującymi, dostosowane do przechowywania w temperaturze 18-22 ^oC przy wilgotności względnej 40-50%.

Nasze Wydawnictwo zadało Ministerstwu Finansów pytanie o wymóg przekazywania JPK_WB oraz JPK_MAG przez podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów, niemających obowiązku rejestrowania wpłat i wypłat dokonywanych za pośrednictwem rachunku bankowego oraz niezobligowanych do prowadzenia ewidencji magazynowej. Zapytaliśmy również, czy podatnicy prowadzący księgi rachunkowe muszą przekazywać JPK_MAG, jeżeli w ramach dozwolonych uproszczeń nie prowadzą ewidencji magazynowej (nie wytwarzają dowodów księgowych).

Ministerstwo Finansów w odpowiedzi z dnia 28 września 2017 r. wyjaśniło, że w opisanych sytuacjach podatnicy nie będą zobowiązani do przekazania na żądanie organu podatkowego struktur - odpowiednio - JPK_WB i JPK_MAG lub JPK_MAG.

Comiesięczne JPK_VAT

Informacje JPK_VAT przesyłają już co miesiąc duzi, średni i mali przedsiębiorcy. Duzi podatnicy zostali objęci tym obowiązkiem 1 lipca 2016 r., a średni i mali - 1 stycznia 2017 r.

Mikroprzedsiębiorcy będą musieli przesyłać comiesięczne JPK_VAT za miesiące przypadające od 1 stycznia 2018 r. Zbiega się to w czasie z wprowadzeniem z początkiem przyszłego roku wymogu prowadzenia ewidencji w formie elektronicznej przy użyciu programów komputerowych. Wszyscy zobligowani do prowadzenia rejestru sprzedaży i zakupu VAT będą więc musieli przekazywać od 1 stycznia 2018 r. pliki JPK_VAT.

Podatnicy mogą już teraz testować wysyłkę - składając fakultatywnie informacje za październik, listopad i grudzień 2017 r. Zachętą do tego ma być nie tylko przygotowanie się do wypełniania nowego obowiązku i potwierdzenie poprawności rozliczenia. Podatnicy mogą liczyć na szybszy zwrot VAT wykazywany w deklaracjach za październik, listopad i grudzień 2017 r. Podatek ma być zwracany w ciągu 25 dni, a nie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia.

Wymóg przekazywania co miesiąc JPK_VAT dotyczy ewidencji prowadzonej na podstawie art. 109 ust. 3 ustawy o VAT, czyli ewidencji VAT prowadzonej przez czynnych podatników VAT. Stanowi tak art. 82 § 1b Ordynacji podatkowej. Wspominana ewidencja powinna zawierać w szczególności dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku należnego, korekt podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżającej kwotę podatku należnego, korekt podatku naliczonego, kwoty podatku podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu. Powinna ona uwzględniać także inne dane służące identyfikacji poszczególnych transakcji, w tym numer, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej. Podatnicy korzystający ze zwolnienia podmiotowego lub wykonujący wyłącznie czynności zwolnione przedmiotowo z VAT nie są zobligowani do przekazywania JPK_VAT. Podatnicy zwolnieni z VAT z uwagi na niski próg sprzedaży (do momentu przekroczenia 200.000 zł wartości sprzedaży - na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT) są wprawdzie zobowiązani do prowadzenia ewidencji VAT, ale na podstawie art. 109 ust. 1 ustawy o VAT. Prowadzą oni tzw. uproszczoną ewidencję VAT. Natomiast podatnicy wykonujący wyłącznie czynności zwolnione od podatku (tzw. zwolnienie przedmiotowe - na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy o VAT) nie muszą w ogóle prowadzić ewidencji VAT.

Informacje JPK_VAT składa się Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Nie można przekazać ich w innej formie, np. na CD czy DVD.