Nagroda z tytułu sprzedaży premiowej przekazana pracownikowi

Przedsiębiorca otrzymał od swojego kontrahenta nagrodę z tytułu sprzedaży premiowej, którą następnie przekazał swojemu pracownikowi nieodpłatnie. Czy w takim przypadku przychód powstaje zarówno u podmiotu gospodarczego (z działalności gospodarczej) jak i u pracownika (ze stosunku pracy)? A może otrzymanie takiej nagrody przez pracownika należy rozpatrywać przez pryzmat ustawy o podatku od spadków i darowizn? Czy wartość nagrody stanowi dla podmiotu gospodarczego koszt uzyskania przychodów, w przypadku przekazania jej pracownikowi?

Nagroda jest dla przedsiębiorcy przychodem z działalności gospodarczej. Przekazanie jej pracownikowi w dowód uznania dla jego pracy skutkuje u niego powstaniem przychodu ze stosunku pracy, a u przedsiębiorcy (pracodawcy) możliwością zaliczenia jej wartości do kosztów podatkowych. Natomiast wartość nagrody przekazanej pracownikowi jako darowizna nie może obciążać kosztów uzyskania przychodów przedsiębiorcy (pracodawcy).

W związku z wątpliwościami zgłaszanymi przez Czytelników w zakresie zagadnień poruszonych w pytaniu Wydawnictwo nasze wystąpiło do Ministerstwa Finansów z prośbą o udzielenie odpowiedzi na wspomniane pytania. Doprecyzowaliśmy przy tym, że chodzi o sprzedaż premiową polegającą na tym, że każdemu klientowi spełniającemu określone warunki wynikające z ustalonego regulaminu, wydawana jest nagroda (premia), którą stanowią towary inne niż te, które są przedmiotem transakcji podstawowej.

W nadesłanych 5 czerwca 2017 r. i 21 czerwca 2017 r. do naszego Wydawnictwa pismach Ministerstwo wyjaśniło, że podmiot (przedsiębiorca) otrzymujący nagrodę rzeczową w ramach sprzedaży premiowej uzyskuje przychód, który związany jest z prowadzoną działalnością gospodarczą i wobec tego podlega opodatkowaniu tak jak pozostałe przychody z działalności gospodarczej.

Natomiast w kwestii skutków u pracownika resort stwierdził, że jeżeli przekazanie nagrody pracownikowi było wyrazem uznania dla wykonywanej przez niego pracy, to należy ją potraktować jak dodatkowe wynagrodzenie, rodzaj premii. W takim przypadku wartość tej nagrody stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 updof. Przy ustaleniu wartości przychodu z tego tytułu należy kierować się zasadą wyrażoną w art. 11 ust. 2 updof. Przy czym do nagrody tej nie będzie miało zastosowania zwolnienie podatkowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68 updof, gdyż dla pracownika nie będzie ona miała charakteru nagrody związanej ze sprzedażą premiową.

Przypominamy, że zgodnie z tym przepisem wolna od podatku jest m.in. wartość nagród związanych ze sprzedażą premiową towarów lub usług - jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 760 zł; zwolnienie od podatku nagród związanych ze sprzedażą premiową towarów lub usług nie dotyczy nagród otrzymanych przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiących przychód z tej działalności.

W przypadku natomiast, gdy przekazanie nagrody pracownikowi nie wiąże się bezpośrednio z wykonywaną przez pracownika pracą, i nie jest formą gratyfikacji za pracę, to przekazanie tej nagrody może być rozpatrywane w kategorii darowizny.

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Resort powołał się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13, który wypowiedział się, że jest oczywiste, iż pracodawcy (poza wyjątkowymi sytuacjami) nie dokonują darowizn na rzecz swoich pracowników. Wynagrodzenie za pracę może przybierać nie tylko pieniężną postać, lecz także postać różnego rodzaju świadczeń, które - nawet nieujęte w umowie o pracę - w praktyce są postrzegane jako jego element. Gdyby się zdarzyło, że pracodawca rzeczywiście chce obdarować konkretnego pracownika, np. z okazji jubileuszu zatrudnienia wręcza mu zegarek, wówczas korzyść tę należałoby potraktować jako podlegającą ustawie o podatku od spadków i darowizn. A zatem to nie zamiar obdarowania stanowi kryterium odróżnienia świadczeń pracodawcy, o których wartość należy zwiększyć podlegający opodatkowaniu dochód pracownika, od tych, które jego dochodu nie zwiększają. Kryterium tym musi być obiektywna ocena, czy świadczenie leżało w interesie pracownika, a jest tak wtedy, gdy stanowi ono realne przysporzenie majątkowe (korzyść), którego efekt jest uchwytny w jego majątku.

Z tego wynika, że co do zasady w przypadku nagród przekazywanych pracownikom przez pracodawców nie mamy do czynienia z nieodpłatnością. Tego rodzaju umowa nie będzie spełniała warunku braku ekwiwalentności, będącego elementem istotnym umowy darowizny.

Z kolei w odpowiedzi na pytanie, czy wartość nagrody stanowi dla podmiotu gospodarczego (pracodawcy) koszt uzyskania przychodów, w przypadku przekazania jej nieodpłatnie pracownikowi, Ministerstwo Finansów uznało, że jeżeli takie przekazanie wiąże się z wykonywaną przez pracownika pracą, i jest formą gratyfikacji za pracę, to może zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Natomiast darowizny generalnie wyłączone są z takich kosztów.

Reasumując:

• nagroda uzyskana przez przedsiębiorcę w ramach sprzedaży premiowej jest przychodem z działalności gospodarczej,
   
• przekazanie nagrody pracownikowi w dowód uznania dla jego pracy skutkuje powstaniem przychodu ze stosunku pracy, a u przedsiębiorcy (pracodawcy) możliwością zaliczenia jej wartości do kosztów uzyskania przychodów w prowadzonej działalności gospodarczej,
   
• wartość nagrody przekazanej pracownikowi w formie darowizny nie może obciążać kosztów podatkowych przedsiębiorcy (pracodawcy).