Ustalenie daty nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego odziedziczonego po zmarłym małżonku

Z uzasadnienia

"Istotą sporu omawianej sprawy jest zasadność opodatkowania na podstawie art. 10 ust 1 pkt 8 lit. b) u.p.d.o.f. odpłatnego zbycia przez skarżącego 1/3 udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, który uzyskał po zmarłej żonie.

W myśl tego przepisu źródłem przychodów jest odpłatne zbycie m.in. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, jeżeli nie następuje ono w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. Na podstawie art. 19 ust. 1 u.p.d.o.f. przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia.

Zdaniem Sądu, rozważając zbycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, które uprzednio zostało nabyte do majątku wspólnego małżonków, należy uwzględnić kontekst systemowy i celowościowy art. 10 ust 1 pkt 8 lit. b) u.p.d.o.f. zawierającego pojęcie »nabycia«. (...)

Odnosząc specyficzne zasady obowiązujące na gruncie prawa rodzinnego oraz skutki prawne, jakie wywołują czynności małżonków objętych wspólnością ustawową, do będącego przedmiotem sporu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b) u.p.d.o.f. (czy ewentualnie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) u.p.d.o.f. dot. odpłatnego zbycia nieruchomości), trudno funkcjonalnie obronić tezę, że nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w warunkach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, skuteczne wobec jego całości na gruncie prawa rodzinnego i cywilnego - dla potrzeb podatku dochodowego powinno być ustalane powtórnie, w kontekście śmierci małżonka i zbycia prawa do lokalu. Oceny tej nie zmienia konieczność opodatkowania nabycia spadku podatkiem od spadków i darowizn, która to danina publicznoprawna jest przedmiotem odrębnej regulacji, według określonych w niej kryteriów i zasad.

Nade wszystko należy mieć na uwadze funkcję i cel, jaki art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. pełni w systemie prawa podatkowego. Jego wprowadzenie miało przeciwdziałać pozostawieniu poza opodatkowaniem obrotu przedmiotami i prawami w nim wymienionymi. W ocenie Sądu, tych mających swoje uzasadnienie w realiach gospodarczych założeń prawodawcy, nie narusza zbycie w 2015 r. przez współmałżonka spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nabytego do wspólnego majątku 20 grudnia 1989 roku. W tej dacie bowiem każdy z małżonków nabył 100% udziałów, zaś wspólność ustawowa jest bezudziałowa. Od tej daty zatem należy liczyć 5-letni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) u.p.d.o.f.

Zdaniem Sądu sporna w tej sprawie kwestia prawna mająca swoje źródło w prawie cywilnym, rodzinnym i podatkowym, przy występujących problemach interpretacyjnych, powinna być rozstrzygana na korzyść podatnika. Zwłaszcza, że w szeregu przypadkach, stosowanie art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. przez organy podatkowe, dotyczy osób zbywających majątek nabyty wiele lat wcześniej do majątku wspólnego, które następnie »nabywają« go w wyniku nie swoich działań, lecz losowego zdarzenia, jakim jest śmierć współmałżonka i pozostają w przekonaniu, że z tego tytułu nie muszą uiszczać podatku dochodowego.

W świetle przedstawionej argumentacji, Sąd w składzie orzekającym w niniejszej sprawie podziela stanowisko, że nie stanowi »nabycia« w rozumieniu art. 10 ust 1 pkt 8 u.p.d.o.f. nabycie w drodze spadku po współmałżonku, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nabytego do majątku wspólnego w ramach ustawowej wspólności małżeńskiej. Konsekwentnie, w takim przypadku nie można przyjąć, że pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. biegnie od daty nabycia prawa do lokalu w drodze otwarcia spadku.

Skutkiem tego, w niniejszej sprawie, zważywszy na okoliczność, że wnioskodawca wraz z żoną uzyskali spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego w dniu 20 grudnia 1989 r., a zbycie tego lokalu nastąpiło w 2015 r. - brak jest możliwości opodatkowania tej czynności w odniesieniu do skarżącego na podstawie wymienionego przepisu".

(wyrok WSA w Łodzi z 17 sierpnia 2017 r., sygn. akt I SA/Łd 1110/16 - orzeczenie nieprawomocne)