Zapewnienie bezpłatnego dowozu a przychód pracownika

Bezpłatny dowóz do pracy zorganizowany przez pracodawcę a zwolnienie z podatku

Zasadniczo, gdy pracownik uzyskuje od pracodawcy bezpłatne świadczenie, to powstaje u niego przychód ze stosunku pracy. Tak też jest z reguły w sytuacji, gdy pracodawca zapewnia pracownikom bezpłatny dojazd do pracy (i z powrotem do miejsca zamieszkania).

Warto przypomnieć, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13 orzekł, że gdy pracodawca proponuje pracownikom zorganizowanie dowozu do pracy, zbiera listę chętnych do skorzystania i zna odległości, które każdy będzie pokonywał, wówczas jest on w stanie precyzyjnie określić wartość świadczenia przypadającą indywidualnie na każdego przewożonego.

Z powyższego można wnioskować, że jeśli pracodawca nie jest w stanie ustalić wartości świadczeń przypadających na poszczególnych pracowników, gdyż nie wie, którzy pracownicy i w jakim zakresie rzeczywiście korzystają z bezpłatnych przejazdów, to po stronie pracownika nie powstanie przychód z nieodpłatnych świadczeń. Podobny pogląd prezentują sądy administracyjne, np. NSA w wyrokach: z 24 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 3871/13 czy z 25 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 2843/13.

W sytuacji natomiast, gdy pracodawca jest w stanie ustalić, którzy pracownicy i w jakim zakresie faktycznie korzystają ze zorganizowanego dla nich bezpłatnego dowozu do zakładu pracy (i z powrotem do miejsca zamieszkania), to może on ustalić, jaka wartość tego nieodpłatnego świadczenia przypada na poszczególnych pracowników i jaka jest wartość uzyskanego przez danego pracownika przychodu. Przychód ten może jednak być wolny od podatku dochodowego.

Wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczenia otrzymanego przez pracownika z tytułu organizowanego przez pracodawcę dowozu pracowników autobusem, tj. pojazdem samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą (zob. art. 21 ust. 1 pkt 14a ustawy o PDOF).

Jeśli zatem pracodawca zapewni pracownikom nieodpłatny dojazd do pracy (i z powrotem do miejsca zamieszkania) autobusem, to wartość otrzymanego przez pracownika z tego tytułu świadczenia będzie wolna od podatku dochodowego. Bez znaczenia przy tym pozostaje to, czy przedmiotowy autobus stanowi własność pracodawcy, czy przewóz pracowników jest dokonywany przez wynajętą firmę transportową.

Bezpłatny dowóz do pracy a podwyższone koszty pracownicze

Jeśli miejsce stałego lub czasowego zamieszkania pracownika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a pracownik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę, miesięczne koszty pracownicze wynoszą 139,06 zł miesięcznie (a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1.668,72 zł). Stosowanie tych podwyższonych kosztów jest obwarowane pewnymi warunkami, m.in. nie można ich stosować, gdy pracownik uzyskuje zwrot kosztów dojazdu do zakładu pracy i zwrot ten nie stanowi dla niego przychodu podlegającego opodatkowaniu (zob. art. 22 ust. 13 ustawy o PDOF).

Z literalnego brzmienia ww. przepisu można wnioskować, że pracownik może "utracić" podwyższone koszty tylko wtedy, gdy pracodawca zwraca mu koszty dojazdu do pracy, a nie wtedy, gdy pracodawca zapewnia pracownikowi bezpłatny dojazd.

Zatem, naszym zdaniem, gdy pracownik ma zapewniony przez pracodawcę bezpłatny dowóz do pracy, to nawet gdy nie uzyskuje on z tego tytułu przychodu podlegającego opodatkowaniu, przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy pracownika pracodawca może stosować "podwyższone" koszty uzyskania przychodów.

Znajduje to potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 20 grudnia 2016 r., nr 2461-IBPB-2-2.4511.860.2016.1.IN, w której wyjaśniono:

"(...) fakt organizowania przez pracodawcę dowozu pracownika do zakładu pracy nie ma wpływu na koszty uzyskania przychodu tego pracownika. Zgodnie z art. 22 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy (ustawy o PDOF - przyp. red.), koszty podwyższone stosuje się, jeżeli miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę. Powoduje to, że pracownikom dowożonym do zakładu pracy można potrącać koszty podwyższone, o ile są dowożeni z innej miejscowości. (...)"