Moment powstania przychodu podatkowego przy świadczeniu usług

Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie usług stolarskich. W dniu 14 czerwca br. klient złożył zamówienie na wykonanie mebli na wartość 10.000 zł. Tego samego dnia na poczet tego zamówienia przyjąłem od klienta zaliczkę w wysokości 2.500 zł. W którym momencie otrzymana zaliczka będzie przychodem podatkowym?

Otrzymanie zaliczki na poczet usługi, która zostanie wykonana w przyszłych okresach, z zastrzeżeniami niemającymi zastosowania w omawianym przypadku, nie generuje przychodu. Jak stanowi art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o pdof, pobrane wpłaty lub zarachowane należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, nie stanowią przychodów z działalności gospodarczej. Otrzymane zaliczki nie mają bowiem charakteru definitywnego, więc przychód podatkowy z tytułu ich pobrania powstaje w momencie ostatecznego wykonania usługi, nie później niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności.

Wobec tego Czytelnik wskazaną w pytaniu zaliczkę powinien rozpoznać jako przychód dopiero w momencie wykonania usługi, nie później niż w dniu wystawienia faktury lub uregulowania należności z tytułu ostatecznej realizacji łączącej strony umowy.

Spółka prowadząc działalność gospodarczą oddaje w najem lokal użytkowo-usługowy. Na podstawie zawartej umowy obciąża najemcę opłatami za energię elektryczną i dostawę wody wystawiając refakturę. Kiedy u spółki powstanie przychód z refakturowanych opłat za media?

Ustawy o podatkach dochodowych nie regulują zagadnienia refakturowania kosztów. W praktyce refaktura opłat za tzw. media dokumentuje odsprzedaż usług przez wynajmującego na ich faktycznego odbiorcę bez doliczania marży.

W celu określenia momentu powstania przychodu należy w omawianym przypadku zastosować art. 14 ust. 1c ustawy o pdof i art. 12 ust. 3a ustawy o pdop oraz art. 14 ust. 1e ustawy o pdof i art. 12 ust. 3c ustawy o pdop. Co do zasady przychód z tytułu usługi (z wyjątkami niemającymi zastosowania w przedstawionej sytuacji) powstaje w dniu jej wykonania, albo częściowego jej wykonania, nie później niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności. W przypadku gdy strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.

Wobec tego, jeśli spółka i najemca w zawartej umowie ustalili, że koszty opłat za media są rozliczane w okresach rozliczeniowych, to, co do zasady, przychód z tego tytułu po stronie wynajmującego powstanie w ostatnim dniu przyjętego przez strony okresu rozliczeniowego.

Natomiast jeśli strony nie uzgodniły w tym zakresie okresów rozliczeniowych, wówczas przychód powstanie w dniu wykonania usługi, nie później jednak niż w dniu wystawienia faktury lub otrzymania należności. W praktyce przyjmuje się, że momentem wykonania usługi, której koszty poniesienia dokumentuje refaktura, jest dzień wystawienia refaktury. Stąd w takiej sytuacji przychód podatkowy powstanie w dniu wystawienia refaktury lub otrzymania z tego tytułu zapłaty, jeśli moment zapłaty nastąpi wcześniej.

Zatem prawidłowe określenie momentu powstania przychodu z tytułu refakturowania kosztów przez spółkę zależy w głównej mierze od postanowień umowy najmu zawartej przez strony.

Jako osoba fizyczna od niedawna prowadzę działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych. W którym momencie uzyskałem przychód podatkowy, jeśli protokół odbioru robót podpisałem w kwietniu br., fakturę wystawiłem w maju br., natomiast zapłata nastąpiła 22 czerwca br.?

Jak już zaznaczono w odpowiedzi na poprzednie pytanie, w art. 14 ust. 1c ustawy o pdof zawarto ogólną zasadę dotyczącą momentu powstania przychodu z działalności gospodarczej, która ma zastosowanie także w zakresie usług budowlanych. Tym samym w omawianym przypadku jedno ze zdarzeń (dzień wykonania usługi albo częściowego jej wykonania, dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności), które wystąpi najwcześniej, wyznaczy datę powstania przychodu.

Dla celów podatku dochodowego dzień wykonania usługi budowlanej, co do zasady, wyznacza dzień podpisania protokołu odbioru robót. Istnieje w tym przypadku rozbieżność w zakresie podatku dochodowego i podatku VAT, ponieważ na potrzeby podatku VAT dzień wykonania omawianej usługi wyznacza dzień faktycznego jej wykonania.

Minister Finansów w odpowiedzi z dnia 26 czerwca 2014 r. na zapytanie naszego Wydawnictwa wskazał, że w podatku dochodowym moment wykonania usług budowlanych określa się na podstawie dokumentów potwierdzających dzień ich przyjęcia i wykonania. Dokumentem takim może być protokół odbioru robót, w którym inwestor potwierdza dzień realizacji inwestycji. Zdaniem Ministra Finansów, jeśli zgodnie z umową wykonanie robót budowlanych odbywa się etapami i znajduje to potwierdzenie w protokole odbioru robót, wówczas data jego podpisania potwierdzi częściowe wykonanie usługi i dzień powstania przychodu. Jeśli z umowy wynika, że rozliczenie inwestycji nastąpi po jej całkowitej realizacji, wówczas przychód powstanie w momencie jej ostatecznego wykonania i rozliczenia, nie później niż w dniu wystawienia faktury albo uregulowania należności.

W przedstawionym przypadku Czytelnik wskazał, iż podpisanie protokołu odbioru robót miało miejsce w kwietniu br., czyli nastąpiło wcześniej niż wystawienie faktury oraz uregulowanie należności. Zatem w tej sytuacji to dzień wykonania usługi określony w protokole odbioru robót jest datą powstania przychodu. Wobec tego w podatku dochodowym przychód powstał w kwietniu br.