Amortyzacja środka trwałego kupionego za gotówkę

W czerwcu 2017 r. osoba fizyczna zakupiła od spółki z o.o. samochód osobowy o wartości przekraczającej 15.000 zł i zapłaciła za niego gotówką. W lipcu tego roku osoba ta założyła działalność gospodarczą i wprowadziła ten samochód do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Czy w takiej sytuacji odpisy amortyzacyjne od tego środka trwałego będą mogły stanowić koszt uzyskania przychodów?

W tym przypadku nie znajdą zastosowania przepisy o niezaliczaniu do kosztów podatkowych wydatków, które zostały opłacone gotówką. Wobec tego wydatek poniesiony przed rozpoczęciem działalności na nabycie środka trwałego podlega zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne (o ile nie zajdą inne przesłanki do wyłączenia ich z kosztów podatkowych).

Z definicji środków trwałych zawartej w art. 22a updof wynika, że składnik majątku podlega amortyzacji, jeżeli spełnia następujące warunki:

• stanowi własność lub współwłasność podatnika,
   
• został nabyty lub wytworzony we własnym zakresie,
   
• jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania,
   
• jego przewidywany okres używania jest dłuższy niż rok,
   
• jest wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą (ewentualnie oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu).

Z powołanej definicji należy wnosić, że zaliczenie danego składnika majątku do środków trwałych nie jest uzależnione od tego, kiedy został on nabyty. Nie ma więc przeszkód, aby przed rozpoczęciem działalności gospodarczej dokonać zakupu składników majątku niezbędnych w tej działalności. Dla celów podatkowych bez znaczenia pozostaje moment nabycia danego składnika majątku, gdyż prawo dokonywania odpisów amortyzacyjnych podatnik nabywa po wprowadzeniu tego składnika do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Stosownie do obowiązującego od 1 stycznia 2017 r. art. 22p updof, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 ze zm.) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego. W przypadku natomiast zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości takiej transakcji podatnicy zobowiązani są zmniejszyć koszty uzyskania przychodów albo w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększyć przychody, w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Zasady te obowiązują również w przypadku:

• nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo
   
• nabycia wartości niematerialnych i prawnych.

Jeżeli podatnik prowadzący działalność gospodarczą zakupi np. środek trwały, wartość tej transakcji przekroczy 15.000 zł, a zobowiązanie ureguluje gotówką:

• przed dokonaniem odpisu amortyzacyjnego, wówczas odpis w ogóle nie będzie kosztem podatkowym,
   
• po dokonaniu odpisu amortyzacyjnego zaliczonego do kosztów podatkowych, odpis powinien być wyłączony z kosztów podatkowych (ewentualnie jego równowartość powinna być zaliczona do przychodów podatkowych).

Przepis art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 22p updof stanowi, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

• stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
   
• jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 zł.

Z regulacji tej wynika, że brak możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych płatności z tytułu transakcji o równowartości przekraczającej 15.000 zł dokonanej bez pośrednictwa rachunku płatniczego dotyczy tylko transakcji pomiędzy przedsiębiorcami. Tymczasem transakcja kupna samochodu osobowego, którego dotyczy pytanie Czytelnika, była przeprowadzona pomiędzy osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej i spółką z o.o. Zatem tylko jedna strona transakcji była przedsiębiorcą. W tym przypadku nie było więc obowiązku dokonywania lub przyjmowania płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą za pośrednictwem rachunku płatniczego. Wobec tego odpisy amortyzacyjne będą zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w pełnej wysokości (oczywiście o ile nie zajdą inne przesłanki do wyłączenia ich z kosztów podatkowych, np. wynikające z art. 23 ust. 1 pkt 4 updof).