Wydatki na spłatę zobowiązań wobec leasingodawcy po utracie (kradzieży) przedmiotu leasingu

"(...) W ramach prowadzonego przez siebie przedsiębiorstwa Wnioskodawca zawarł w dniu 20 listopada 2012 r. umowę leasingu finansowego (...) na okres 48 miesięcy. Przedmiotem leasingu był samochód osobowy (...). (...) Auto użytkowane było przez Prezesa Zarządu Spółki na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. W rozliczeniu podatkowym Spółka przyjmowała samochód za środek trwały i dokonywała od niego odpisów amortyzacyjnych. Część odsetkową dotyczącą rat leasingowych Spółka zaliczała do kosztów uzyskania przychodu w dacie poniesienia. Dnia 21 grudnia 2013 r. auto zostało skradzione. Kradzież została zgłoszona na Policję. Firma ubezpieczeniowa odmówiła wypłaty odszkodowania z auto-casco. Zgodnie z umową leasingu finansowego, z racji faktu, że doszło do utraty przedmiotu stanowiącego przedmiot leasingu, leasing wygasł. Po kradzieży auta Spółka zaprzestała dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Zgodnie z ogólnymi warunkami leasingu, leasingodawca w stosunku do reszty zobowiązań wynikających z niespłaconych rat leasingu i ustalonej wartości końcowej, wyliczył kwotę zdyskontowaną, którą Spółka była zobowiązana uiścić. Poza tym, Spółka była zobowiązana do zapłaty jednorazowej opłaty manipulacyjnej z tytułu utraty przedmiotu leasingu. Z uwagi na brak przedmiotu leasingu nie było podstawy do wystawienia faktury, wystawiono więc notę poszkodową. Spółka dokonała spłaty kwoty, do której była zobowiązana, czym zaspokoiła wszelkie roszczenia firmy leasingowej powstałe z tytułu rozwiązanej umowy leasingu.

(...) Czy po utracie przedmiotu leasingu, wydatki jakie Spółka poniosła na spłatę zobowiązania wobec leasingodawcy, odnoszące się do spłaty wartości początkowej, części odsetkowej rat leasingowych oraz opłaty manipulacyjnej, wynikające z rozliczenia umowy leasingu po utracie przedmiotu leasingu, Spółka może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych?

(...) W celu prawidłowego zaliczenia wydatków związanych z przedmiotem leasingu do kosztów uzyskania przychodów, oprócz spełnienia warunków umowy, należy mieć na uwadze generalną zasadę kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów, o której mowa w art. 15 ust. 1 updop. Stosownie do treści ww. regulacji, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

(...) Stosownie do art. 709¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (...), przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. W myśl art. 709⁵ § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli po wydaniu korzystającemu rzecz została utracona z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, umowa leasingu wygasa. Na podstawie art. 709⁵ § 2 Kodeksu cywilnego, korzystający powinien niezwłocznie zawiadomić finansującego o utracie rzeczy. Zgodnie natomiast z art. 709⁵ § 3 Kodeksu cywilnego, jeżeli umowa leasingu wygasła z przyczyn określonych w § 1, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i wygaśnięcia umowy leasingu oraz z tytułu ubezpieczenia rzeczy, a także naprawienia szkody.

Z powyższej regulacji wynika, że jeżeli po wydaniu korzystającemu rzecz została utracona z powodu okoliczności za które korzystający nie ponosi odpowiedzialności, zatem również w przypadku kradzieży przedmiotu leasingu, umowa leasingu wygasa. Finansujący może w tej sytuacji żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia przewidzianych w umowie niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał przed umownym terminem wygaśnięcia umowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera natomiast regulacji, które by wprost odnosiły się do sytuacji, w której przedmiot leasingu zostaje skradziony, dlatego też w takim przypadku zastosowanie znajdą ogólne zasady zaliczania wydatku do kosztów uzyskania przychodów. Opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego stanowią koszt uzyskania przychodów, o ile umowa leasingu spełnia warunki wynikające z przepisów art. 17b ust. 1 updop. Nie ma decydującego znaczenia, czy opłaty te ponoszone są w trakcie trwania umowy, czy też po jej zakończeniu. W dalszym ciągu są to bowiem opłaty leasingowe wynikające z umowy leasingu, które korzystający musi uiścić. Jeżeli zatem w wyniku zdarzenia losowego przedmiot leasingu zostaje skradziony, to kwota pozostająca do spłaty z tytułu umowy leasingu może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Nie jest to już opłata za korzystanie z przedmiotu leasingu, lecz korzystający podpisując umowę leasingową zobowiązuje się do poniesienia takiej opłaty w określonych sytuacjach, by móc korzystać z przedmiotu leasingu. Zatem, jeżeli Wnioskodawca poniósł wydatki, o jakich mowa we wniosku, to wydatki te można uznać za wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów i tym samym można zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodów (podkreśl. red.). (...)"

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 marca 2017 r., nr 2641-IBPB-1-2.4510.4.2017.1.BKD)