PIT od zapomóg udzielanych pracownikom

Zapomoga dla aktualnie zatrudnionych pracowników

Pracownicze zapomogi, o ile spełniają kryteria określone w art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o pdof, korzystają ze zwolnienia od podatku do wysokości 2.280 zł w skali roku. Przepis ten wskazuje, że zwolnione z podatku dochodowego w ramach tego limitu są zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci. Nie ma przy tym znaczenia źródło ich finansowania. Jeżeli zapomogi spełniają kryteria wskazane w analizowanym przepisie, nie podlegają opodatkowaniu bez względu na to, czy zostały wypłacone ze środków obrotowych pracodawcy, czy też ZFŚS.

Co jednak istotne, w uregulowaniach ustawy o pdof nie znajdziemy definicji pojęcia "zdarzenie losowe" czy też "długotrwała choroba". Z tego względu na potrzeby podatku dochodowego należy je definiować w oparciu o wykładnię językową. W tym znaczeniu "indywidualne zdarzenie losowe" obejmuje wszelkie nagłe, niespodziewane, pojedyncze zdarzenia wywołane przyczynami zewnętrznymi, których nie można przewidzieć, a które są niezależne od człowieka, nawet przy zachowaniu należytej staranności, jak np. kradzieże, włamania, zniszczenie domu lub mieszkania spowodowane zalaniem wodą lub pożarem, nieszczęśliwe wypadki powodujące uszczerbek na zdrowiu. Z kolei pod pojęciem "długotrwałej choroby" należy rozumieć chorobę, która z medycznego punktu widzenia określana jest jako choroba przewlekła, a więc mająca długotrwały przebieg, co można udowodnić zaświadczeniem lekarskim.

Wypłata zapomogi może jednak nie być związana z żadnym ze zdarzeń wskazanych w analizowanym przepisie. Może bowiem zostać udzielona na wniosek pracownika, który znalazł się w trudnej sytuacji finansowej lub rodzinnej. W przypadku tego typu zapomogi o jej opodatkowaniu decyduje źródło finansowania. Jeżeli jest nim ZFŚS, a zapomoga spełnia kryteria określone w art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o pdof, to może być objęta zwolnieniem. Na podstawie tego przepisu ze zwolnienia od podatku korzysta wartość otrzymanych przez pracownika w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o ZFŚS, rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych, sfinansowanych w całości m.in. ze środków ZFŚS. Wartość tych wszystkich świadczeń nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty 380 zł. Od nadwyżki ponad ten limit pracodawca powinien pobrać zaliczkę na podatek.

Jeżeli natomiast wypłata zapomogi, niespełniającej warunków określonych w art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o pdof, zostanie sfinansowana ze środków obrotowych pracodawcy, wówczas podlega ona opodatkowaniu u pracownika w miesiącu jej wypłaty wraz z pozostałymi składnikami jego wynagrodzenia (przykład).

Zapomoga dla emerytów i rencistów

Nie wszystkie zapomogi otrzymywane przez emerytów i rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem pracy, stosunkiem służbowym czy też spółdzielczym stosunkiem pracy podlegają opodatkowaniu.

W odniesieniu do zapomogi otrzymanej przez emeryta lub rencistę w związku z zaistnieniem indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych czy też długotrwałej choroby lub śmierci w ostatnim czasie organy podatkowe przyjmują, że zastosowanie zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o pdof, nie wyklucza możliwości zastosowania do nadwyżki ponad kwotę 2.280 zł zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof. Jest tak, o ile tylko świadczenie to spełnia wszystkie przesłanki zawarte w tym przepisie (por. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 25 maja 2016 r., nr IBPB-2-1/4511-216/16/MK).

Z art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof wynika natomiast, że wolne od podatku dochodowego są m.in. świadczenia otrzymywane przez emerytów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem pracy, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł. Dopiero gdy kwota ta w roku podatkowym zostanie przekroczona - wówczas nadwyżka ponad 2.280 zł podlega opodatkowaniu 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym (art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdof). Podatek ten, od nadwyżki ponad obowiązujący limit, przy świadczeniu pieniężnym, jakim jest zapomoga, pobiera były zakład pracy jako płatnik (art. 41 ust. 7 pkt 2 ustawy o pdof).

Natomiast zapomoga wypłacona renciście lub emerytowi z powodu trudnej sytuacji materialnej lub rodzinnej nie korzysta ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy o pdof - może natomiast korzystać ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof, o ile jej wysokość nie przekroczy 2.280 zł w skali roku.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.)