Roczne limity czasu prowadzenia kontroli

Przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wprowadzają roczne limity czasu trwania kontroli danego organu kontrolnego, np. Sanepidu, Inspekcji Handlowej, ze względu na kategorię, do jakiej dany przedsiębiorca należy. Czas trwania wszystkich kontroli organu u przedsiębiorcy w jednym roku kalendarzowym nie może przekraczać w odniesieniu do:

• mikroprzedsiębiorców - 12 dni roboczych,
   
• małych przedsiębiorców - 18 dni roboczych,
   
• średnich przedsiębiorców - 24 dni roboczych,
   
• pozostałych przedsiębiorców - 48 dni roboczych.

Kiedy nie obowiązują ograniczenia w limitach?

Jednocześnie przepisy wprowadzają wiele wyłączeń z obowiązku przestrzegania przez organy kontrolne limitów czasu trwania kontroli. Ograniczeń czasu kontroli nie stosuje się, w przypadkach gdy:

• ratyfikowane umowy międzynarodowe stanowią inaczej,
   
• przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia,
   
• kontrola jest dokonywana w toku postępowania prowadzonego na podstawie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów,
   
• kontrola jest prowadzona na podstawie art. 23c lub art. 23r ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne,
   
• przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego,
   
• kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług przed dokonaniem tego zwrotu,
   
• przeprowadzenie kontroli jest realizacją obowiązków wynikających z przepisów prawa wspólnotowego o ochronie konkurencji lub przepisów prawa wspólnotowego w zakresie ochrony interesów finansowych Wspólnoty Europejskiej,
   
• kontrola dotyczy podmiotów, którym na mocy odrębnych przepisów właściwy organ wydał decyzję o uznaniu prawidłowości wyboru i stosowania metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi - w zakresie związanym z wykonaniem tej decyzji,
   
• kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług na podstawie przepisów o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym,
   
• kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług na podstawie przepisów o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków poniesionych w związku z budową pierwszego własnego mieszkania,
   
• jest to kontrola amerykańskich rachunków raportowanych uregulowana w ustawie o wykonywaniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA.

Przedłużenie czasu trwania kontroli

Przedłużenie czasu trwania kontroli jest możliwe jedynie z przyczyn niezależnych od organu kontroli i wymaga uzasadnienia na piśmie. Uzasadnienie doręcza się przedsiębiorcy i wpisuje do książki kontroli przed podjęciem dalszych czynności kontrolnych. Przedłużenie czasu trwania kontroli nie może naruszać ogólnych limitów jej trwania.

Przedłużenie czasu trwania kontroli możliwe jest także, jeżeli w toku kontroli zostanie ujawnione zaniżenie zobowiązania podatkowego lub zawyżenie straty w wysokości przekraczającej równowartość 10% kwoty zadeklarowanego zobowiązania podatkowego lub straty, albo w przypadku ujawnienia faktu niezłożenia deklaracji pomimo takiego obowiązku. O takich ujawnionych okolicznościach organ kontroli zawiadamia kontrolowanego, wskazując jednocześnie zgromadzony w tym zakresie materiał dowodowy. Czas trwania kontroli w takim przypadku nie może spowodować przekroczenia odpowiednio dwukrotności czasu limitu dla danego rodzaju przedsiębiorcy.

Jeżeli wyniki kontroli wykazały rażące naruszenie przepisów prawa przez przedsiębiorcę, można przeprowadzić powtórną kontrolę w tym samym zakresie przedmiotowym w danym roku kalendarzowym, a czas jej trwania nie może przekraczać 7 dni. Czasu trwania powtórnej kontroli nie wlicza się do ogólnych limitów trwania kontroli.

Organ kontroli może, po pisemnym zawiadomieniu przedsiębiorcy, przerwać kontrolę na czas niezbędny do przeprowadzenia badań próbki produktu lub próbki kontrolnej, jeżeli jedyną czynnością kontrolną po otrzymaniu wyniku badania próbki będzie sporządzenie protokołu kontroli. Czasu przerwy nie wlicza się do ogólnych limitów czasu trwania kontroli, o ile podczas przerwy przedsiębiorca miał możliwość wykonywania działalności gospodarczej oraz miał nieograniczony dostęp do prowadzonej przez siebie dokumentacji i posiadanych rzeczy, z wyjątkiem zabezpieczonej w celu kontroli próbki. Doręczenie przedsiębiorcy protokołu kontroli nie wymaga ponownego wszczęcia kontroli, a dnia, w którym doręczono przedsiębiorcy protokół kontroli, nie wlicza się do czasu trwania kontroli. Dopuszcza się doręczenie protokołu kontroli w trakcie trwania kontroli innego organu. Co więcej, taka przerwa nie stanowi przeszkody do przeprowadzenia w czasie jej trwania kontroli przez inną inspekcję.

Uzasadnienie czasu trwania przerwy organ kontroli zobowiązany jest wpisać do książki kontroli przedsiębiorcy.

Zakaz powtórnej kontroli

Od 1 stycznia br. w celu zapobiegania powtórnym, nieuzasadnionym kontrolom wprowadzono zasadę, na mocy której organ kontroli nie przeprowadza kontroli, w przypadku gdy ma ona dotyczyć przedmiotu inspekcji objętego uprzednio zakończoną kontrolą przeprowadzoną przez ten sam organ. Od tej zasady są wyjątki.

Nie ma ona zastosowania w przypadku, gdy:

1) kontrola ma dotyczyć okresu nieobjętego uprzednio zakończoną kontrolą,

2) ponowna kontrola ma na celu przeciwdziałanie zagrożeniu życia lub zdrowia,

3) ponowna kontrola jest niezbędna do przeprowadzenia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności, stwierdzenia wygaśnięcia, uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej lub wznowienia postępowania w sprawie zakończonej decyzją ostateczną,

4) ponowna kontrola jest niezbędna do przeprowadzenia postępowania w związku z uchyleniem lub stwierdzeniem nieważności decyzji przez sąd administracyjny,

5) ponowna kontrola jest niezbędna do przeprowadzenia postępowania w celu sprawdzenia wykonania zaleceń pokontrolnych organu lub wykonania decyzji bądź postanowień nakazujących usunięcie naruszeń prawa, w związku z przeprowadzoną kontrolą,

6) ponowna kontrola jest niezbędna do przeprowadzenia postępowania związanego ze złożeniem korekty rozliczenia objętego uprzednio zakończoną kontrolą,

7) organ kontroli poweźmie uzasadnione podejrzenie, że uprzednio zakończona kontrola została przeprowadzona z naruszeniem prawa mającym wpływ na wynik kontroli lub dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe lub protokół kontroli został sporządzony w wyniku przestępstwa,

8) po sporządzeniu protokołu z poprzedniej kontroli wyszły na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody nieznane organowi w chwili przeprowadzenia kontroli, w tym wskazujące na wystąpienie nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług,

9) przedsiębiorca prowadzi działalność w zakresie objętym nadzorem, o którym mowa w art. 1 ust. 2 ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym.