Kto i jakie darowizny odlicza w zeznaniu?

Cele, na jakie musi zostać przekazana darowizna, aby podlegała odliczeniu od dochodu w rocznym zeznaniu podatkowym, zostały przez ustawodawcę ściśle zdefiniowane. Są to cele:

1) określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, czyli m.in. pomoc społeczna, działalność charytatywna, ochrona i promocja zdrowia, działania na rzecz osób niepełnosprawnych, nauka, edukacja, oświata i wychowanie, kultura, sztuka, upowszechnianie kultury fizycznej,

2) kultu religijnego,

3) krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi, zgodnie z art. 6 ustawy o publicznej służbie krwi, w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew określonego przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy (art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Podatnik przekazujący darowiznę na cele wskazane w punkcie 1 może ją odliczyć od dochodu, o ile jej odbiorcą będzie organizacja realizująca takie cele i prowadząca działalność pożytku publicznego w sferze działań publicznych określonych w przywołanej w tym punkcie ustawie. Co równie ważne, odliczeniu podlegają nie tylko darowizny krajowe. Omawiane obniżenie dotyczy także darowizn przekazanych równoważnym organizacjom wskazanym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W odniesieniu do organizacji zagranicznych ustawodawca nie stawia jednak wymogu posiadania statusu organizacji pożytku publicznego.

Organizacjami, na rzecz których przekazanie darowizny daje możliwość odliczenia od dochodu, są m.in. organizacje pozarządowe (tj. niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia), kościelne osoby prawne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.

Darowizny odliczane w ramach limitu

Zasadniczo odliczeniu w zeznaniach rocznych podlegają darowizny limitowane określonym poziomem dochodu oraz nieobjęte tym limitem.

W ramach darowizn ograniczonych limitem odliczeniu w zeznaniu rocznym podlegają darowizny na wszystkie wymienione wcześniej cele, łącznie do kwoty nie wyższej niż 6% osiągniętego dochodu.

Od nielimitowanych darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą należy odróżniać darowizny przekazywane na cele kultu religijnego, które podlegają limitowaniu w ramach 6% dochodu.

Należy pamiętać, że status darowizny w podatku dochodowym od osób fizycznych ma krew oddana bezpłatnie przez honorowego dawcę krwi. Taki dawca z tytułu honorowo oddanej krwi ma prawo odliczyć od dochodu w ramach limitu 6% kwotę wynikającą z przemnożenia ilości oddanej krwi przez ekwiwalent pieniężny. Ekwiwalent ten wynosi 130 zł za 1 litr (niezależnie od rodzaju oddanej krwi lub jej składników).

Darowizny kościelne do wysokości dochodu

Żadnym limitem nie jest jednak obwarowane odliczanie tzw. darowizn kościelnych, czyli darowizn przekazanych na rzecz kościelnych osób prawnych, ale wyłącznie tych przeznaczonych na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą. Wysokość odliczenia z tytułu darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą ogranicza jedynie wysokość podstawy opodatkowania - odliczenie to nie może bowiem jej przekroczyć.

Jeśli koszty - to nie odliczenie

Wartość darowizn i ofiar wszelkiego rodzaju została wyłączona z możliwości rozliczania w firmowych kosztach podatkowych w art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o pdof. Na zasadzie wyjątku w tym samym przepisie ustawodawca dopuścił obciążanie kosztów wartością darowizn żywnościowych przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje.

Jednocześnie przedsiębiorcy spełniający ustawowe warunki mogą wybrać pomiędzy zaliczeniem takiej darowizny do firmowych kosztów uzyskania przychodów i odliczeniem jej od dochodu do wysokości nieprzekraczającej 6% dochodu. Nie można jednak tej samej darowizny żywnościowej jednocześnie zaliczyć do kosztów i odliczyć od dochodu, co wynika z art. 26 ust. 6f ustawy o pdof. Stąd, jeśli przedsiębiorca darowiznę żywnościową przekazaną w 2016 r. zaliczył do firmowych kosztów podatkowych, a następnie doszedł do wniosku, że woli ją odliczyć od dochodu w zeznaniu rocznym za ten rok, powinien o jej wartość skorygować koszty prowadzonej działalności gospodarczej.