Odsetki od kredytu zaciągniętego na wypłatę wynagrodzenia za akcje

Z uzasadnienia

"Punktem wyjścia dla prawnopodatkowej kwalifikacji wydatku z tytułu odsetek od kredytu zaciągniętego na cel określony jako wypłata wynagrodzenia za akcje w spółce akcyjnej, wykupione w celu ich umorzenia, jest analiza normy zawartej w art. 15 ust. 1 in principio u.p.d.o.p. Skoro bowiem przepis ten stanowi, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, do kosztów uzyskania przychodów mogą być zaliczone tylko wydatki kwalifikowane ze względu na cel ich poniesienia, zgodny z zakresem znaczeniowym definiensa (terminów definiujących). W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego dla zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów konkretnych wydatków, nie jest wystarczający jakikolwiek związek tych wydatków z przychodami podatnika, ale musi to być związek konkretny i adekwatny do zakładanego celu. Tego warunku nie spełniają kwoty odsetek od kredytu zaciągniętego na sfinansowanie wypłaty wynagrodzenia akcjonariuszowi Spółki, którego akcje zostały wykupione w celu ich umorzenia. Środki na wypłatę wynagrodzenia są w sposób widoczny związane z realizacją przez Spółkę jej obowiązku wobec akcjonariusza, wynikającego z podjętej uchwały walnego zgromadzenia o umorzeniu akcji, a nie są związane z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą, która jest dla Skarżącej źródłem dochodu opodatkowanego podatkiem dochodowym. Nie jest prawidłowe stanowisko Spółki odnośnie rozumienia pojęcia związku wydatku z celami określonymi w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. Skarżąca uważa, że sporne wydatki pozostają w związku pośrednim z jej działalnością gospodarczą, a więc pośrednio wpłyną na cel, jakim jest osiągnięcie przychodów, a także uważa, że podejmowane przez nią działania są racjonalne i mają na celu zachowanie lub zabezpieczenie źródeł przychodów uzyskiwanych przez Spółkę dzięki prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Nie budzi wątpliwości, że prowadzenie działalności gospodarczej wymaga posiłkowania się kredytami czy pożyczkami. Konieczność skorzystania z tych form pozyskiwania kapitału niewątpliwie w każdym przypadku służy zachowaniu płynności finansowej przedsiębiorcy, któremu posiadane środki nie wystarczają na zaspokojenie wszelkich zobowiązań związanych z prowadzoną działalnością. Ten sposób finansowania (dofinansowania) działalności wiąże się zwykle z poniesieniem dodatkowych kosztów w postaci choćby odsetek i uzasadniony jest brakiem środków na pokrycie konkretnych wydatków (realizację określonych celów). Oceniając możliwość zaliczenia wydatku w postaci odsetek od pożyczki do kosztów uzyskania przychodu, należy ustalić, na jaki cel zaciągnięta została pożyczka. Tylko bowiem w odniesieniu do odsetek od pożyczki służącej uzyskaniu przychodów, zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów można rozważać możliwość zaliczenia jej do kosztów uzyskania przychodu. Naczelny Sąd Administracyjny zgadza się z tezą, że kosztowy charakter mają nie tylko wydatki bezpośrednio nakierowane na cele określone w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., ale także te, których związek z tymi celami ma charakter pośredni. Jednakże pośredni charakter tego związku nie oznacza, na co zwrócono uwagę już wyżej, jakiegokolwiek związku. Z treści art. 15 ust. 4, 4b, 4c i 4d u.p.d.o.p. wynika, że rozróżnienie bezpośredniego i pośredniego związku wydatków z przychodami zależy od możliwości powiązania konkretnego wydatku z konkretnym przychodem, albo braku takiej możliwości. Jednakże nawet w tej drugiej sytuacji musi być widoczne, że głównym, zasadniczym, pierwszym celem działania podatnika jest osiągnięcie przychodu lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów, chociaż nie ma możliwości powiązania danego wydatku z konkretnym przychodem. Sporne wydatki nie pozostają ani w związku bezpośrednim z jakimkolwiek z celów wymienionych w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., ani nawet w związku pośrednim w rozumieniu tego przepisu, a to dlatego, że głównym, zasadniczym celem pozyskiwania przez spółkę środków finansowych na wypłatę wynagrodzenia jest dążenie do wypełnienia obowiązku wynikającego z podjętej uchwały o umorzeniu akcji, a nie realizacja celu gospodarczego. Istnienie zasadniczego, głównego celu, innego niż związanego z działalnością gospodarczą, wyklucza stwierdzenie, że dany wydatek został poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Nie zmienia tego fakt, że uregulowanie przez spółkę jej zobowiązań wobec własnych akcjonariuszy ma wpływ na pozycję spółki na rynku. Jeżeli zatem zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. o uznaniu wydatku za koszt uzyskania przychodów decyduje cel jego poniesienia, którym musi być osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów, wydatek na odsetki od kredytu, poniesiony w celu pozyskania środków na wypłatę wynagrodzenia za wykupione akcje w spółce akcyjnej w celu ich umorzenia, nie stanowi kosztu uzyskania przychodów w rozumieniu tego przepisu. Kwalifikacji tej nie może zmienić okoliczność, że zaciągnięcie kredytu jednocześnie służy zachowaniu płynności finansowej spółki".

(wyrok NSA z 4 sierpnia 2016 r., sygn. akt II FSK 1921/14)