Eksport towarów

Przez eksport towarów rozumie się dostawę towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

a) dostawcę lub na jego rzecz, lub

b) nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych

- jeżeli wywóz towarów poza terytorium UE jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych.

Należy wskazać, że choć ustawa o VAT nie posługuje się pojęciem eksportu bezpośredniego lub pośredniego, to w praktyce takie pojęcia są stosowane. Za eksport bezpośredni uznawany jest wywóz towarów (poza terytorium UE) przez sprzedawcę, lub na jego rzecz. Z kolei o eksporcie pośrednim mówimy wtedy, gdy wywozu towarów dokonuje nabywca (lub jest on dokonywany na jego rzecz). Dla rozliczenia VAT wskazany podział nie ma jednak praktycznego znaczenia.

Inaczej rzecz ujmując, eksport jest rodzajem dostawy towarów. Wywóz towarów poza terytorium UE musi następować w wykonaniu czynności przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Jednocześnie, eksport towarów to każdy rodzaj dostawy tych towarów, w wyniku której następuje ich wywóz. Przede wszystkim jednak, aby można było mówić o dostawie towarów, musi istnieć odbiorca towarów i nie może on być anonimowy.

Generalnie w eksporcie stosuje się stawkę 0%, pod warunkiem jednak, że podatnik posiada przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty.

Ustawodawca w art. 41 ust. 6a ustawy o VAT wprost określa jaki dokument potwierdza wywóz towaru poza terytorium UE. Jest nim w szczególności:

1) dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez urząd celny wydruk tego dokumentu,

2) dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność,

3) zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez urząd celny.

Z uwagi na to, iż w zależności od państwa, w którym nastąpi objęcie procedurą wywozu, mogą występować różne dokumenty, zaproponowany został katalog otwarty dokumentów, które mogą potwierdzać wywóz towarów poza UE. Umożliwia to stosowanie stawki 0% również w sytuacji, gdyby w innych państwach funkcjonowały, zgodnie z przepisami tam obowiązującymi inne niż wymienione w powołanym przepisie dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza terytorium UE.

Za dokument potwierdzający wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty należy uznać elektroniczny komunikat IE-599 przesłany przez urząd celny wywozu.

Komunikat jest generowany przez system ECS, czyli System Kontroli Eksportu (ang. Export Control System). Jest to wspólnotowy system obsługujący elektroniczne zgłoszenie wywozowe. System ECS umożliwia wymianę komunikatów między urzędami celnymi wywozu i wyprowadzenia we wszystkich krajach UE oraz przesyłanie komunikatów między przedsiębiorcami a urzędami celnymi.

Dotyczy to zarówno eksportu bezpośredniego, jak i pośredniego, przy czym w tym drugim eksporcie z dokumentu potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium UE powinna dodatkowo wynikać tożsamość towaru będącego przedmiotem dostawy i wywozu. Stanowi o tym art. 41 ust. 6 i ust. 11 ustawy o VAT.

Jeśli podatnik nie posiada tego potwierdzenia, może wykazać sprzedaż eksportową ze stawką 0% w rozliczeniu za następny okres, pod warunkiem posiadania dokumentu potwierdzającego wywóz towaru przed upływem terminu do złożenia deklaracji za ten następny okres rozliczeniowy.

W razie gdyby podatnik nie otrzymał tego dokumentu również w tym drugim terminie, zastosowanie mają stawki krajowe.

Przesunięcie wykazania eksportu na następny okres rozliczeniowy jest możliwe, gdy podatnik posiada dokument celny potwierdzający procedurę wywozu (art. 41 ust. 8 ustawy o VAT).

Otrzymanie przez podatnika dokumentów w późniejszym terminie niż to wynika z art. 41 ust. 6 i 7 ustawy o VAT , uprawnia go do skorygowania podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał te dokumenty.

Korekta podatku należnego dokonywana jest poprzez zmniejszenie wartości netto sprzedaży krajowej według stawki, jaka była do niej zastosowana oraz zmniejszenie kwoty podatku od tej sprzedaży, z jednoczesnym powiększeniem wartości sprzedaży eksportowej.

W przypadku eksportu towarów podatnik nie ma obowiązku korygowania uprzednio złożonej deklaracji. Jest to specyficzny rodzaj korekty dokonywanej w bieżącej deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym podatnik otrzymał dokumenty uprawniające go do stosowania stawki 0%.