KAUCJA GWARANCYJNA PRZY OBROCIE TOWARAMI WRAŻLIWYMI

Na podstawie art. 105a ust. 1 ustawy o VAT, podatnik, na rzecz którego dokonano dostawy towarów wrażliwych (tj. towarów wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy), odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na rzecz tego podatnika. Odpowiedzialność podatkowa nabywcy, o której mowa powyżej ma zastosowanie w odniesieniu do transakcji, w której:

1) wartość netto tych towarów, nabywanych od jednego podmiotu dokonującego ich dostawy, przekroczy w danym miesiącu kwotę 50.000 zł, oraz

2) w momencie dokonania dostawy ww. towarów nabywca wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego.

Przepisu o odpowiedzialności podatkowej nabywcy nie stosuje się do nabycia towarów, o których mowa w poz. 10 załącznika nr 13 do ustawy (benzyny silnikowe, oleje napędowe, gazy przeznaczone do napędu silników spalinowych - w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym), jeżeli:

• nabycie to jest dokonywane na stacjach paliw lub stacjach gazu płynnego, do standardowych zbiorników pojazdów używanych przez podatników nabywających te towary, do napędu tych pojazdów,
   
• dostawy tych towarów dokonuje podatnik dostarczający gaz przewodowy za pośrednictwem własnych sieci przesyłowych lub dystrybucyjnych.

Podatnik (nabywca) nie ponosi odpowiedzialności za zaległości podatkowe sprzedawcy, gdy ich powstanie nie wiązało się z uczestnictwem dostawcy w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej, lub gdy sprzedawca, na dzień dokonania dostawy wymieniony był w wykazie podmiotów (prowadzonym przez Ministra Finansów), które złożyły kaucję gwarancyjną. Wysokość kaucji powinna odpowiadać zgodnie z art. 105a ust. 3 pkt 3 lit. b) ustawy o VAT co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego przypadającej na dostawy towarów dokonane w danym miesiącu na rzecz danego podatnika lub kwocie co najmniej:

• 3.000.000 zł w przypadku dostawy towarów wymienionych w poz. 1-9 i 12-21 załącznika nr 13 do ustawy,
   
• 10.000.000 zł w przypadku dostawy towarów wymienionych w poz. 10 i 11 tego załącznika.

Na mocy art. 105b ust. 1 ustawy o VAT, kaucję gwarancyjną może złożyć podmiot dokonujący dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy, nieposiadający zaległości podatkowych w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa. Wraz ze złożeniem kaucji podmiot ten składa wniosek w sprawie przyjęcia kaucji gwarancyjnej.

W rozporządzeniu Ministra Finansówrozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 5 czerwca 2015 r. w sprawie wzoru wniosku w sprawie kaucji gwarancyjnej opublikowanym w Dzienniku Ustaw z dnia 16 czerwca 2015 r., pod poz. 815, określone są wzory wniosków w sprawie:

• kaucji gwarancyjnej - VAT-28,
   
• przyjęcia kaucji gwarancyjnej - VAT-28/A,
   
• przedłużenia terminu ważności kaucji gwarancyjnej - VAT-28/B,
   
• podwyższenia wysokości kaucji gwarancyjnej - VAT-28/C,
   
• zwrotu kaucji gwarancyjnej - VAT-28/D.

Wysokość kaucji - w myśl art. 105b ust. 2 ustawy o VAT - odpowiadać powinna co najmniej jednej piątej kwoty podatku należnego od przewidywanej w danym miesiącu wartości sprzedaży towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy, z tym że nie może być niższa niż:

• 200.000 zł - w przypadku dostawy towarów wymienionych w poz. 1-9 i 12-21 załącznika nr 13 do ustawy,
   
• 1.000.000 zł - w przypadku dostawy towarów wymienionych w poz. 10 i 11 załącznika nr 13 do ustawy o VAT.

Forma złożenia kaucji gwarancyjnej

Kaucja gwarancyjna może być złożona w jednej z następujących form:

1) depozyt pieniężny złożony na wyodrębniony rachunek urzędu skarbowego,

2) gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa,

3) pisemne nieodwołalne upoważnienie organu podatkowego, potwierdzone przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania, do wysokości składanej kaucji gwarancyjnej, środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku prowadzonym w tym banku lub w tej kasie.

Istnieje możliwość zmiany przez podmiot wpłacający kaucję jej formy na jedną lub więcej form, jeżeli zmiana ta nie spowoduje zmniejszenia jej wysokości.

Na podstawie art. 105b ust. 4 ustawy o VAT, kaucja gwarancyjna może zostać złożona bezterminowo, bądź też z określonym terminem jej ważności, liczonym w miesiącach. Termin ten liczony jest od dnia złożenia kaucji i nie może być krótszy niż 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych.

Zasady zwrotu kaucji

W myśl art. 105b ust. 6 ustawy o VAT, kaucja gwarancyjna jest zwracana, odpowiednio w całości lub w części:

1) nie później niż po upływie 10 dni od końca miesiąca, w którym upływa termin ważności całości kaucji gwarancyjnej lub jej części - w przypadku kaucji gwarancyjnej złożonej w formie depozytu pieniężnego na wyodrębniony rachunek urzędu skarbowego, z określonym terminem ważności, jeżeli przed upływem tego terminu nie złożono wniosku o jego przedłużenie lub wniosku o zwrot w części lub w całości tej kaucji gwarancyjnej;

2) nie później niż po upływie 40 dni od końca miesiąca, w którym złożono wniosek o jej zwrot w całości lub w części - w przypadku, o którym mowa w art. 105b ust. 5 pkt 3, z tym że wniosek złożony w ostatnim dniu roboczym miesiąca traktuje się jak złożony w miesiącu następnym.

Zgodnie z art. 105b ust. 6a ustawy w przypadku odmowy przyjęcia kaucji gwarancyjnej, podlega ona zwrotowi nie później niż w terminie 10 dni od dnia odmowy jej przyjęcia, z zastrzeżeniem ust. 8 i 9.

Zwrot kaucji gwarancyjnej złożonej w formie depozytu pieniężnego złożonego na wyodrębniony rachunek urzędu skarbowego następuje na rachunek podmiotu, który złożył kaucję, w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek tego podmiotu w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazany we wniosku w sprawie przyjęcia kaucji gwarancyjnej, albo na inny rachunek w takim banku lub w takiej kasie, wskazany przez ten podmiot po złożeniu tego wniosku.