Skutki podatkowe zawarcia umowy leasingu operacyjnego

Prowadzę działalność gospodarczą, którą rozliczam w oparciu o podatkową księgę przychodów i rozchodów. Na potrzeby tej działalności zamierzam wziąć w leasing samochód osobowy. Jakie warunki musi spełniać umowa, aby można było uznać, że jest to umowa leasingu operacyjnego? Jakie korzyści są związane z używaniem samochodu w ramach takiej umowy?

Leasing w rozumieniu ustawy o PIT

Stosownie do art. 23a pkt 1 updof, przez umowę leasingu rozumie się taką umowę, na mocy której jedna ze stron, oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków na warunkach określonych w ustawie drugiej stronie:

• podlegające amortyzacji środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne,
   
• grunty oraz prawo wieczystego użytkowania gruntów.

Gdy umowa leasingu spełnia wymogi określone w art. 23b ust. 1 updof, mówimy o leasingu operacyjnym. Wspomniane wymogi dotyczą czasu trwania umowy leasingu oraz sumy opłat określonych w umowie.

Czas trwania leasingu

Aby umowa zawarta przez przedsiębiorcę była uważana na gruncie podatku dochodowego za umowę leasingu operacyjnego, czas jej trwania powinien być określony, przy czym musi wynosić co najmniej:

• 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo
   
• 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości.

Pojęcie normatywnego okresu amortyzacji definiuje art. 23a pkt 4 updof. W odniesieniu do środków trwałych, przez normatywny okres amortyzacji rozumie się okres, w którym odpisy amortyzacyjne, wynikające z zastosowania stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych, zrównują się z wartością początkową środków trwałych.

Jak wynika z pytania, podatnik zamierza wziąć w leasing samochód osobowy. Dla tego rodzaju środków trwałych stawka amortyzacyjna określona w Wykazie stawek amortyzacyjnych wynosi 20%. Normatywny okres amortyzacji samochodu osobowego wynosi zatem 5 lat. Tym samym, czas trwania umowy leasingu operacyjnego, którego przedmiotem jest samochód osobowy, nie może być krótszy niż 2 lata (tj. 5 lat x 40%).

Suma opłat określonych w umowie

Przechodząc do omówienia drugiego warunku decydującego o uznaniu umowy za umowę leasingu operacyjnego, należy zauważyć, że suma opłat określonych w umowie musi odpowiadać co najmniej wartości początkowej środka trwałego będącego przedmiotem leasingu. W sytuacji natomiast gdy dany składnik majątku jest przedmiotem kolejnej umowy leasingu zawartej przez leasingodawcę, suma wspomnianych opłat musi odpowiadać co najmniej wartości rynkowej przedmiotu leasingu z dnia zawarcia następnej umowy.

Przy ustalaniu sumy opłat określonych w umowie leasingu uwzględnia się opłaty na rzecz leasingodawcy, w szczególności: opłatę wstępną (czynsz inicjalny), raty leasingowe, cenę wykupu.

Jak wynika z art. 23b ust. 1 pkt 3 updof, opłaty te należy uwzględniać w kwotach netto, tj. pomniejszonych o wartość należnego podatku VAT. Co istotne, w przywołanym przepisie brak jest zastrzeżenia, że chodzi o podatek VAT, który podatnik (nabywca) ma prawo odliczyć zgodnie z odrębnymi przepisami. Wskazywałoby to więc, że przy ustalaniu sumy opłat trzeba pominąć pełną wartość tego podatku, w tym również tę jego część, która nie podlega odliczeniu.

Dalsze ograniczenia wprowadza art. 23j ust. 2 updof. Z jego uregulowań wynika, że do sumy opłat określonych w umowie, ustalanej na potrzeby kwalifikacji tej umowy jako umowy leasingu operacyjnego, nie wlicza się:

• płatności na rzecz leasingodawcy za świadczenia dodatkowe, o ile są one wyodrębnione z opłat leasingowych,
   
• podatków, w przypadku których obowiązek podatkowy ciąży na leasingodawcy z tytułu własności lub posiadania środków trwałych, będących przedmiotem umowy leasingu, oraz składek na ubezpieczenie tych środków trwałych, jeżeli w umowie leasingu zastrzeżono, że ciężar tych podatków i składek będzie ponosił leasingobiorca niezależnie od opłat za używanie,
   
• kaucji określonej w umowie leasingu wpłaconej leasingodawcy przez leasingobiorcę.

Korzyści związane z leasingiem samochodu osobowego

Leasing jest popularną formą finansowania zakupu samochodów osobowych, gdyż daje pewne korzyści, zwłaszcza w rozliczeniu podatku dochodowego. Korzyści, o których mowa polegają w szczególności na:

a) zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów:

• wydatków związanych z eksploatacją samochodu na potrzeby prowadzonej działalności, bez obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu,
   
• opłat za używanie samochodu, bez względu na jego wartość początkową ustaloną przez leasingodawcę,

b) wykupieniu samochodu po cenie określonej w umowie do majątku osobistego, a w konsekwencji kwalifikowania przychodu ze sprzedaży samochodu do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d updof, o ile zbycie następuje przed upływem sześciu miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; natomiast zbycie po tym terminie jest neutralne podatkowo.