Moment dostarczenia pożyczkobiorcy certyfikatów rezydencji przez zagranicznych pożyczkodawców

Spółka z o.o. otrzymała pożyczkę od udziałowców (osób fizycznych mieszkających na stałe w Hiszpanii). Pożyczkę (kapitał) zwraca im w ratach. Spłata jest rozłożona w latach. Odsetki będą zapłacone po spłacie pożyczki. Czy spółka powinna posiadać certyfikaty rezydencji pożyczkodawców przy zapłacie każdej z rat pożyczki, czy tylko przy wypłacie odsetek?

W tym przypadku uzasadnione jest posiadanie certyfikatów rezydencji przy wypłacie odsetek. Natomiast nie ma uzasadnienia, by pożyczkodawcy przedkładali spółce swoje certyfikaty, gdy ta spłaca im raty pożyczki.

Osoba fizyczna, która nie jest polskim rezydentem podatkowym, podlega w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium naszego kraju (art. 3 ust. 2a updof).

Stosownie zaś do dyspozycji art. 30a ust. 1 pkt 1 i ust. 6 updof, odsetki od pożyczki wypłacone osobie fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie udzielania pożyczek - co do zasady - podlegają opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym, bez pomniejszania o koszty uzyskania przychodu. Opodatkowaniu podlega wartość odsetek, czyli faktycznie uzyskany przychód z tych odsetek. Natomiast zwrot pożyczonej kwoty jest obojętny podatkowo.

Powołane przepisy należy stosować z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska (art. 4a i art. 30a ust. 2 updof). Zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową, jest jednak możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.

Spółka będąca płatnikiem, może na podstawie postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zastosować korzystniejszą stawkę podatku lub nie pobrać podatku od określonego dochodu, tylko wówczas, jeśli będzie dysponować certyfikatem rezydencji podatnika, tj. zaświadczeniem o miejscu zamieszkania podatnika dla celów podatkowych wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca zamieszkania podatnika.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu znajdą zastosowanie postanowienia zawarte w art. 11 umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Hiszpanii o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 1982 r. nr 17, poz. 127).

Umowa ta przewiduje zwolnienie od opodatkowania odsetek u źródła. Stosownie do zasady wyrażonej w art. 11 ust. 1 umowy, odsetki, które powstają w jednym z umawiających się państw (w rozpatrywanej sytuacji w Polsce) i wypłacane są osobie mającej miejsce zamieszkania w drugim umawiającym się państwie (w rozpatrywanej sytuacji w Hiszpanii), mogą być opodatkowane tylko w tym drugim państwie (w rozpatrywanej sytuacji w Hiszpanii).

Omawiany przypadek dotyczy pożyczki udzielonej spółce przez jej udziałowców. Należy więc zwrócić uwagę na postanowienie art. 11 ust. 4 umowy, które odmiennie traktuje odsetki, jakie byłyby ustalone, w przypadku gdyby między dłużnikiem i wierzycielem lub między nimi obydwoma a osobą trzecią istniały szczególne stosunki i dlatego zapłacone odsetki przekraczałyby w stosunku do świadczenia podstawowego kwotę, którą dłużnik i wierzyciel umówiliby bez tych stosunków. W momencie zaistnienia takiej sytuacji postanowienia artykułu określającego zwolnienie od opodatkowania odsetek u źródła stosuje się tylko do kwoty, która byłaby ustalona na zasadach wolnorynkowych. Natomiast nadwyżka ponad tę kwotę podlegałaby opodatkowaniu według prawa każdego umawiającego się państwa i z uwzględnieniem innych postanowień umowy.

Jeżeli w rozpatrywanej sytuacji spółka uzyska od pożyczkodawców certyfikaty rezydencji podatkowej, wydane przez właściwy organ podatkowy Hiszpanii, potwierdzający, że miejscem zamieszkania tych osób dla celów podatkowych jest Hiszpania, a wypłacane odsetki nie są zawyżone, to wówczas od odsetek od pożyczki udzielonej jej przez udziałowców spółka (jako płatnik) nie powinna pobrać podatku.