Czynności wykonywane przez banki a obowiązek ustalenia prewspółczynnika

Z wyjaśnienia Izby Skarbowej

"(...) Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. Mieszczą się tutaj również działania czy sytuacje występujące w ramach działalności gospodarczej, jednakże niegenerujące opodatkowania podatkiem VAT. Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową), a także cele prywatne, które z założenia nie mają nic wspólnego z działalnością gospodarczą podatnika.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku opisu sprawy Wnioskodawca, jako bank krajowy w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 128 z późn. zm.) - wykonuje czynności bankowe wskazane w art. 5 ust. 1 oraz czynności wymienione w art. 6 Prawa bankowego.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą obowiązku stosowania proporcji, o której mowa w przepisie art. 86 ust. 2a ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2016 r.

Zasady prowadzenia działalności bankowej, tworzenia i organizacji banków, oddziałów i przedstawicielstw banków zagranicznych, a także oddziałów instytucji kredytowych oraz zasady sprawowania nadzoru bankowego, postępowania naprawczego, likwidacji i upadłości banków - określa ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 128 z późn. zm.) - art. 1. (...)

Jak wynika z przedstawionego opisu sprawy Wnioskodawca w ramach ww. działalności statutowej podejmuje czynności, za które otrzymuje określonego rodzaju świadczenia, m.in.:

• przychody związane z posiadaniem i utrzymywaniem majątku (m.in. odsetki z tytułu rezerwy obowiązkowej, odsetki z tytułu depozytów międzybankowych, odsetki od depozytów zabezpieczających oraz kaucji);
   
• dywidendy z tytułu posiadania akcji/udziałów wyemitowanych przez inne podmioty oraz przychody z tytułu zbycia tych aktywów (udziały/akcje nie są nabywane przez Bank celem wykonywania funkcji zarządczych względem podmiotów, które wyemitowały akcje lub udziały nabyte przez Bank);
   
• odsetki i inne opłaty o charakterze sankcyjnym i odszkodowawczym (m.in. odsetki za opóźnienie w spłacie, opłaty za upomnienia, opłaty sądowe);
   
• przychody wynikające z faktu posiadania papierów wartościowych utrzymywanych do terminu zapadalności oraz papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży (np. przychody z odsetek oraz dyskonta) oraz przychody z tytułu zbycia tych papierów wartościowych;
   
• wynagrodzenie Banku za pełnienie funkcji płatnika;
   
• otrzymane odszkodowania i kary umowne z tytułu niewłaściwego wykonania lub niewykonania zobowiązań przez kontrahentów/klientów Banku;
   
• wynagrodzenie ze zbycia wierzytelności przeterminowanych z tytułu udzielonych kredytów/pożyczek trudno ściągalnych (tzw. należności trudne) oraz dyskonto z tytułu nabycia takich wierzytelności.

Powołany wyżej art. 86 ust. 2a ustawy będzie mieć zastosowanie wyłącznie do sytuacji, w której nabywane towary i usługi, wykorzystywane są zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, w sytuacji gdy przypisanie tych wydatków w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe. W takich okolicznościach kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej.

Zatem podstawową przesłanką warunkującą stosowanie przepisu art. 86 ust. 2a jest wykonywanie przez podatnika czynności «innych niż działalność gospodarcza» (z wyjątkiem wykorzystania na cele osobiste, do których może mieć zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT). Podkreślenia wymaga, że dla stwierdzenia czy działalność lub transakcje stanowią «cele inne niż związane z działalnością gospodarczą» znaczenie ma, czy mieszczą się one w przedmiocie działalności danej jednostki. (...) Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy, w myśl którego nie będzie na nim ciążył obowiązek stosowania proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o podatku od towarów i usług, jest prawidłowe. (...)"

(interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 grudnia 2015 r., nr IPPP1/4512-1155/15-2/KC)