Ulga abolicyjna

Podatnicy, którzy za granicą uzyskali dochody podlegające rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia:

1) ze stosunku pracy (stosunku służbowego, z pracy nakładczej oraz ze spółdzielczego stosunku pracy),

2) z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 ustawy o PDOF (czyli m.in. z działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej, publicystycznej, z uprawiania sportu, z umów zlecenia i umów o dzieło, z kontraktów menedżerskich),

3) z pozarolniczej działalności gospodarczej lub

4) z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych, z wykonywanej poza terytorium Polski działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem przychodów uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi

- mają prawo odliczyć od polskiego podatku dochodowego (uprzednio pomniejszonego o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne) kwotę odpowiadającą różnicy pomiędzy podatkiem obliczonym z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem obliczonym według metody wyłączenia z progresją.

Wynika to z art. 27g ustawy o PDOF i art. 13a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Celem wprowadzenia omawianej ulgi było wyrównanie różnic pomiędzy metodą proporcjonalnego odliczenia a metodą wyłączenia z progresją, czyli zrównanie obciążenia podatkowego osób pracujących za granicą.

Ulga abolicyjna nie obejmuje natomiast zagranicznych rent i emerytur oraz przychodów z kapitałów pieniężnych (m.in. dywidend i odsetek od środków na rachunkach bankowych).

Osoba składająca za 2015 r. zeznanie PIT-28 lub PIT-36, powinna omawianą ulgę wykazać w załączniku PIT/O (część C, poz. 43 lub 44), a następnie przenieść do poz. 110 zeznania PIT-28 bądź do poz. 194 lub 195 zeznania PIT-36.

Natomiast w zeznaniu PIT-36L kwotę omawianej ulgi należy wykazać w poz. 42.

WAŻNE: Ulga abolicyjna nie przysługuje w stosunku do dochodów uzyskanych w krajach i na terytoriach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Wykaz tych krajów i terytoriów określił Minister Finansów w rozporządzeniu z dnia 23 kwietnia 2015 r. (Dz. U. poz. 599), które weszło w życie 19 maja 2015 r. Wcześniej obowiązywało rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 9 kwietnia 2013 r. (Dz. U. poz. 493).

Na liście tej znajdują się m.in. Andora, Hongkong, Lichtenstein, Monako, Panama, Seszele.

Kwestia stosowania ulgi abolicyjnej w przypadku, gdy umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania przewiduje metodę proporcjonalnego odliczenia, jednak podatnik zgodnie z prawem wewnętrznym państwa źródła nie zapłacił podatku za granicą - od lat budzi wątpliwości interpretacyjne.

Ostatnio organy podatkowe prezentują stanowisko, że prawo do ulgi abolicyjnej przysługuje w każdej sytuacji, kiedy do dochodów uzyskanych za granicą ma zastosowanie - zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania - metoda proporcjonalnego odliczenia. Zdaniem organów podatkowych, w takiej sytuacji (tj. wówczas, gdy umowa jest zawarta) bez znaczenia jest to, czy druga strona umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (drugie państwo) pobiera podatek od danego dochodu.

Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z 23 grudnia 2015 r., nr IBPB-2-1/4511-464/15/BD, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, że:

"(...) To, że od wskazanych dochodów Wnioskodawca nie zapłacił w Arabii Saudyjskiej podatku (bo, jak wskazał, w Arabii Saudyjskiej od tego rodzaju dochodu podatek nie jest pobierany) jest bez znaczenia dla zastosowania omawianej ulgi (ulgi abolicyjnej).

Istotnym natomiast jest, że między Rzecząpospolitą Polska a Królestwem Arabii Saudyjskiej została zawarta Konwencja o unikaniu podwójnego opodatkowania i że w świetle zapisów tej Konwencji państwu źródła (Arabii Saudyjskiej) została przyznana możliwość opodatkowania tego dochodu. To, że państwo źródła (Arabia Saudyjska) w ramach swojego prawa wewnętrznego nie objęło tego dochodu podatkiem dochodowym, nie zmienia faktu, że w świetle wskazanej Konwencji Polska ma obowiązek zastosować wskazaną metodę unikania podwójnego opodatkowania. A skoro tak, to automatycznie w opisanej sytuacji zastosowanie będzie miał zapis art. 27g ustawy o PDOF, bo odwołuje się do wskazanej metody. (...)"

Taki pogląd przedstawił również m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 24 kwietnia 2015 r., nr ILPB2/4511-1-82/15-2/WS, a także Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 30 grudnia 2015 r., nr IPTPB3/4511-180/15-5/IR.

Natomiast prawo do ulgi abolicyjnej nie przysługuje w sytuacji, gdy:

• zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochody uzyskane przez polskiego rezydenta za granicą podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce, bowiem umowa nie pozwala państwu źródła na ich opodatkowanie (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 2 października 2015 r., nr IBPB-2-1/4511-413/15/BJ) bądź
   
• dochód został uzyskany w państwie, z którym Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania (np. w Brazylii), a w państwie tym nie pobrano od niego podatku (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 3 czerwca 2014 r., nr ITPB2/415-229/14/IB).

Z kolei w orzecznictwie sądów administracyjnych dominuje pogląd, że nie można skorzystać z ulgi abolicyjnej w przypadku, gdy podatnik nie zapłacił podatku za granicą (np. wyrok NSA z 6 października 2015 r., sygn. akt II FSK 1974/13).

Możliwość skorzystania z ulgi abolicyjnej należy zatem rozpatrywać z uwzględnieniem okoliczności, które występują w konkretnym stanie faktycznym oraz postanowień właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska.