Zasady stosowania ulgi
Uprawnieni do ulgi
Warunkiem korzystania z ulgi na dzieci, tzw. ulgi prorodzinnej, jest osiągnięcie w roku podatkowym dochodów opodatkowanych według skali podatkowej. Ulga na dzieci odliczana jest od podatku. Odliczenia dokonuje się w zeznaniu rocznym.
Ulga przysługuje na każde:
1) małoletnie dziecko:
a) wobec którego podatnik wykonywał władzę rodzicielską,
b) które zamieszkiwało z podatnikiem, a podatnik w stosunku do dziecka pełnił funkcję opiekuna prawnego,
c) nad którym podatnik sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą,
2) pełnoletnie dziecko pozostające na utrzymaniu podatnika w związku z wykonywaniem ciążącego na podatniku obowiązku alimentacyjnego lub w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej, które:
a) otrzymywało zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
b) nie ukończyło 25 roku życia, kontynuuje naukę w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących polski lub zagraniczny system oświaty lub szkolnictwo wyższe, oraz poza dochodami z renty rodzinnej nie uzyskało w roku podatkowym dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b updof w łącznej wysokości przekraczającej 3.089 zł.
Ulga nie przysługuje w odniesieniu do dzieci, do których mają zastosowanie przepisy:
1) regulujące opodatkowanie podatkiem liniowym,
2) ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowy... - Dz. U. nr 144, poz. 930 ze zm. (z wyjątkiem przepisów dotyczących opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym przychodów z umów najmu lub innych umów o podobnym charakterze zawieranych poza działalnością gospodarczą),
3) ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym (Dz. U. z 2014 r. poz. 511 ze zm.).
Podatnicy, którzy przez cały rok podatkowy wychowywali jedno dziecko, mogą skorzystać z ulgi prorodzinnej, jeżeli ich roczne dochody opodatkowane:
- według skali podatkowej (art. 27 updof),
- podatkiem liniowym (art. 30c updof),
- na zasadach określonych w art. 30b updof (tj. dochody kapitałowe),
pomniejszone o zapłacone (potrącone przez płatnika) w roku podatkowym składki na ubezpieczenia społeczne (krajowe i zagraniczne), nie przekroczą określonego limitu.
W konsekwencji podatnicy ci skorzystają z odliczenia, o ile ich roczne dochody nie przekroczą kryterium dochodowego, wynoszącego:
- 112.000 zł w przypadku podatnika pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim (dochody podatnika i jego małżonka),
- 112.000 zł w przypadku podatnika będącego osobą samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu art. 6 ust. 4 updof,
- 56.000 zł w przypadku podatnika niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego.
Natomiast rodzice wychowujący dwoje i więcej dzieci skorzystają z ulgi prorodzinnej bez względu na wysokość osiągniętych dochodów.
Należy dodać, że za podatnika pozostającego przez cały rok w związku małżeńskim nie uważa się osoby, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów lub pozostającej w związku małżeńskim, jeżeli małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
Ustalenie kwoty odliczenia
Kwotę odliczenia podatnicy ustalają odrębnie w odniesieniu do każdego dziecka, w stosunku do którego ulga im przysługuje. Obliczając tę kwotę podatnicy za każdy miesiąc, w którym wychowywali takie dziecko, stosują miesięczną stawkę ulgi. Wysokość stawki zależy od tego, na które kolejne dziecko ulga jest ustalana.
| Liczba kolejnych dzieci |
Miesięczna kwota ulgi |
Kwota ulgi za 12 miesięcy na kolejne dzieci |
Roczna kwota ulgi na wszystkie dzieci |
| pierwsze dziecko | 92,67 zł | 1.112,04 zł | 1.112,04 zł |
| drugie dziecko | 92,67 zł | 1.112,04 zł | na dwoje dzieci 2.224,08 zł (1.112,04 zł x 2) |
| trzecie dziecko | 166,67 zł | 2.000,04 zł | na troje dzieci 4.224,12 zł (2.224,08 zł + 2.000,04 zł) |
| czwarte (i każde kolejne) dziecko | 225 zł | 2.700 zł | na czworo dzieci 6.924,12 zł (4.224,12 zł + 2.700 zł) + 2.700 zł (na każde kolejne dziecko) |
W określonych okolicznościach prawo do ulgi prorodzinnej może powstać lub wygasnąć w trakcie roku podatkowego. Przykładowo, ustanie prawa do ulgi za część roku podatkowego może być konsekwencją utraty przez dziecko statusu dziecka, na które przysługuje omawiana ulga, m.in. w skutek ukończenia przez uczące się dziecko 25 roku życia. W takim przypadku odliczenie nie przysługuje za miesiące następujące po miesiącu, w którym zaistniało tego rodzaju zdarzenie.
Ponadto odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:
- na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,
- wstąpiło w związek małżeński.
Szczególny przypadek związany z ustalaniem kwoty odliczenia z tytułu ulgi prorodzinnej określa art. 27f ust. 3 updof. W sytuacji gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza rodzicielska, pełniona funkcja opiekuna prawnego lub sprawowana opieka poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej, wówczas każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty ulgi miesięcznej za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.
Odliczenie kwoty ulgi prorodzinnej przysługuje łącznie obojgu rodzicom, opiekunom prawnym lub osobom pełniącym funkcję rodziny zastępczej pozostającym w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą oni odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
Uzyskanie zwrotu nieodliczonej części ulgi
Podatnicy, którym zabraknie podatku do odliczenia pełnej kwoty przysługującej ulgi, mają prawo do otrzymania kwoty jej niewykorzystanej części. Jeżeli bowiem kwota przysługującego podatnikowi odliczenia jest wyższa od kwoty ulgi na dzieci odliczonej w zeznaniu, to przysługuje mu kwota stanowiąca różnicę między kwotą przysługującego odliczenia a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym.
Kwota, o której zwrot można się ubiegać, podlega ograniczeniu. Jej wysokość nie może przekraczać łącznej kwoty zapłaconych przez podatnika składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które podlegają odliczeniu (pobranych przez płatnika lub zapłaconych przez podatnika w kraju lub za granicą), pomniejszonej o składki odliczone w zeznaniu PIT-28 lub PIT-36L oraz wykazane jako odliczone w PIT-16A lub PIT-19A.
Jeżeli ulga na dzieci przysługuje obojgu rodzicom, opiekunom prawnym dziecka lub rodzicom zastępczym, którzy pozostawali w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, kwotę zwrotu z tytułu niewykorzystanej ulgi ogranicza ich łączna kwota składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Ten sposób ustalenia kwoty zwrotu może również zastosować małżonek, który owdowiał w trakcie roku podatkowego, o ile związek małżeński, z którego pochodzą wspólne dzieci, został zawarty przed rozpoczęciem roku podatkowego.
W rozliczeniu rocznym za 2015 r. podatnicy, którym nie wystarczy podatku na odzyskanie całej ulgi, wysokości przysługującego im dodatkowego wsparcia nie rozliczają już w PIT/UZ, lecz w samym zeznaniu.
Dokumentowanie prawa do ulgi
Z ulgi prorodzinnej podatnicy mogą skorzystać dopiero w rozliczeniu rocznym. Wówczas zeznanie PIT-36 lub PIT-37 składa się wraz z załącznikiem PIT/O, w którym wskazuje się liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Ponadto na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnicy ci muszą przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:
- odpis aktu urodzenia dziecka,
- zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
- odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą,
- zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
Ulga na dzieci w przykładach
| Przykład 1
Podatnik wychowuje małoletnie dziecko. Roczny dochód dziecka z wynajmu lokalu odziedziczonego po dziadkach wynosi 9.500 zł. Podatnik ma prawo do odliczenia kwoty ulgi na dziecko. Przykład 2 Podatnik ma na utrzymaniu pełnoletnie dziecko, które ukończyło 26 lat. Źródłem dochodów dziecka jest renta socjalna. Podatnik jest uprawniony do ulgi na dziecko. Przykład 3 Podatniczka będąca wdową samotnie wychowuje 15-letniego syna. Jej dochody uzyskane ze stosunku pracy w 2015 r. wyniosły 75.000 zł. Podatniczka ma prawo do ulgi prorodzinnej, ponieważ jej dochody nie przekroczyły dopuszczalnego limitu, tj. kwoty 112.000 zł. Przykład 4 Podatniczka wychowuje dwoje dzieci. Pierwsze dziecko uczeń liceum ukończyło w 2015 r. 18 lat, natomiast drugie dziecko - 10 lat. Pierwsze dziecko przez cały 2015 r. dorywczo pracowało i do chwili uzyskania pełnoletności uzyskało dochody opodatkowane według skali podatkowej w wysokości 5.000 zł, natomiast po uzyskaniu pełnoletności 3.000 zł. Podatniczka skorzysta z ulgi prorodzinnej na dwoje dzieci, gdyż dochody uzyskane przez pierwsze dziecko po uzyskaniu przez nie pełnoletności nie przekroczyły limitu wynoszącego 3.089 zł. Przykład 5 Podatnik jest ojcem 23-letniego dziecka, które w 2015 r. ukończyło naukę w szkole wyższej. Po zakończeniu nauki dziecko podjęło pracę, a jego roczne dochody opodatkowane według skali podatkowej wyniosły 5.000 zł. Podatnik nie może skorzystać z ulgi prorodzinnej, w tym również za miesiące, w których dziecko studiowało i nie pracowało, gdyż roczne dochody pełnoletniego dziecka przekroczyły limit wynoszący 3.089 zł. Przykład 6 Małżonkowie z kilkuletnim stażem w czerwcu 2015 r. zostali po raz pierwszy rodzicami. Ich łączne dochody w 2015 r. wyniosły 80.000 zł. Podatnicy mogą skorzystać z ulgi prorodzinnej, która za 2015 r. wyniesie 648,69 zł (7 m-cy x 92,67 zł). Przykład 7 Pani Anna i pan Jan w 2015 r. w lipcu zostali rodzicami, a w sierpniu zawarli związek małżeński. W 2015 r. pani Anna uzyskała dochody w wysokości 40.000 zł, a pan Jan 90.000 zł. Za 2015 r. kwota ulgi prorodzinnej wyniesie 556,02 zł (6 m-cy x 92,67 zł). Małżeństwo pani Anny i pana Jana nie trwało przez cały rok podatkowy, dlatego też ustalając prawa do ulgi należy uwzględnić limit dochodu w wysokości 56.000 zł w odniesieniu do każdego z rodziców. Tym samym z ulgi prorodzinnej może skorzystać wyłącznie pani Anna, gdyż jej roczne dochody mieszczą się w tym limicie. Przykład 8 Małżonkowie pani Zofia i pan Adam w 2015 r. wychowywali 10-letniego syna. W czerwcu 2015 r. pan Adam zmarł. Roczne dochody pani Zofii wyniosły w 2015 r. 100.000 zł. Pani Zofia jako osoba samotnie wychowująca dziecko ma prawo do ulgi prorodzinnej, gdyż jej roczne dochody nie przekroczyły kwoty 112.000 zł. Ulga ta wyniesie 1.112,04 zł. Przykład 9 Małżeństwo wychowuje dwoje dzieci (22-letnią córkę i 15-letniego syna). Córka w 2015 r. ukończyła studia licencjackie, składając w październiku tego roku egzamin dyplomowy. Dziecko to nie kontynuuje nauki. W 2015 r. córka uzyskała dochody opodatkowane według skali podatkowej w wysokości 2.000 zł. Małżonkowie mają prawo do ulgi prorodzinnej na dwoje dzieci. Łączna kwota ulgi za 2015 r. wyniesie 2.038,74 zł [(10 m-cy x 92,67 zł) + (12 m-cy x 92,67 zł)]. Przykład 10 Małżonkowie wychowują dwoje małoletnich dzieci. W lipcu 2015 r. rodzina powiększyła się o kolejne dziecko. Ulga prorodzinna za 2015 r. wyniesie 3.224,10 zł [(2 dzieci x 1.112,04 zł) + (6 m-cy x 166,67 zł)]. Przykład 11 Małoletnie dziecko podatniczki będącej osobą samotną zostało 5 lipca 2015 r. oddane pod opiekę prawną dziadków, z którymi zamieszkiwało do końca roku podatkowego. Ponieważ podatniczka wykonywała w stosunku do dziecka władzę rodzicielską w okresie od 1 stycznia do 4 lipca, w rozliczeniu rocznym będzie mogła skorzystać z ulgi na dziecko w wysokości 568,38 zł, w tym:
Przykład 12 W 2015 r. dochody małżeństwa pani Jolanty i pana Józefa wyniosły 150.000 zł. Małżonkowie posiadają wspólnie jedno małoletnie dziecko. Pan Józef jest również ojcem dwójki pełnoletnich dzieci z poprzedniego związku (21 i 23 lata), które studiują i nie uzyskują żadnych dochodów. Pani Jolancie nie przysługuje prawo do ulgi prorodzinnej, gdyż jest rodzicem tylko jednego dziecka i przekroczony został ustawowo określony limit dochodów przewidziany dla małżonków wychowujących jedno dziecko. Kryterium dochodowe nie ma zastosowania do pana Józefa - ojca trójki dzieci. Przysługuje mu ulga prorodzinna w wysokości 4.224,12 zł, tj. na dwoje dzieci z poprzedniego związku, po 1.112,04 zł na każde z tych dzieci oraz na trzecie małoletnie dziecko z obecnego związku w kwocie 2.000,04 zł. Przykład 13 Małżonkowie posiadają wspólnie dwoje małoletnich dzieci. W październiku 2015 r. małżonkom urodziły się bliźnięta. Za 2015 r. kwota ulgi prorodzinnej wyniesie 3.399,09 zł [(2 dzieci x 1.112,04 zł) + (3 m-ce x 166,67 zł) + (3 m-ce x 225 zł)]. Przykład 14 Podatniczka przez cały 2015 r. samotnie wychowywała dwoje dzieci. Za ten rok przysługiwała jej ulga prorodzinna w wysokości 2.224,08 zł. W złożonym zeznaniu rocznym od podatku odliczyła tylko 1.000 zł. Kwota niewykorzystanej ulgi wyniosła 1.224,08 zł (2.224,08 zł - 1.000 zł). Podlegające odliczeniu składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, jakie zostały zapłacone od jej dochodów wyniosły 3.521 zł. Podatniczka otrzyma z urzędu skarbowego dodatkowo całą kwotę niewykorzystanej ulgi, tj. 1.224,08 zł. Przykład 15 Podatniczka przez cały 2015 r. wychowywała troje niepełnoletnich dzieci. Łączna kwota opłaconych od jej dochodów i podlegających odliczeniu odpowiednio od dochodu i podatku składek społecznych i składek zdrowotnych wyniosła 2.520,11 zł. Za 2015 r. przysługuje jej ulga prorodzinna w kwocie 4.224,12 zł. W zeznaniu rocznym złożonym za 2015 r. odliczyła tylko 1.300 zł ulgi. Kwota nieodliczonej ulgi wyniosła 2.924,12 zł (4.224,12 zł - 1.300 zł). Pomimo że kwota nieodliczonej ulgi wynosi 2.924,12 zł, podatniczka nie odzyska jej w całości, gdyż przekracza ona wysokość opłaconych składek ubezpieczeniowych wyznaczających limit możliwego odliczenia. Kwota dodatkowego wsparcia zostanie u podatniczki ograniczona do kwoty 2.520,11 zł. Przykład 16 Małżonkowie mają dwójkę uczących się dzieci - 10-letniego syna i 22-letnią studiującą córkę. W 2015 r. małżonkowie uzyskali dochody opodatkowane według skali podatkowej w łącznej kwocie 130.000 zł. Dochody córki z umowy zlecenia opodatkowane na zasadach ogólnych wyniosły natomiast 3.500 zł. Rodzice nie mają prawa do ulgi prorodzinnej na córkę z uwagi na przekroczenie przez nią ustawowego limitu dochodów. Ulga ta nie przysługuje również w stosunku do syna, gdyż ustalając prawo do niej muszą uwzględnić limit rocznego dochodu przewidziany dla rodziców wychowujących w roku podatkowym jedno dziecko. Roczny dochód podatników w 2015 r. przekroczył 112.000 zł, co pozbawia ich prawa do skorzystania z ulgi na syna. Przykład 17 Małżeństwo w 2015 r. wychowywało czworo swoich małoletnich dzieci. Żona nie pracowała zawodowo, gdyż zajmowała się wychowaniem dzieci. Kwota ulgi prorodzinnej przysługującej rodzicom wynosi 6.924,12 zł (2.224,08 zł kwota ulgi na dwoje dzieci + 2.000,04 zł kwota ulgi na trzecie dziecko + 2.700 zł kwota ulgi na czwarte dziecko). Małżonkowie złożyli zeznanie podatkowe wraz z wnioskiem o wspólne opodatkowanie dochodów. W zeznaniu od podatku odliczyli tylko 821 zł (tyle pozostało podatku po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne). Kwota niewykorzystanej ulgi wyniosła 6.103,12 zł. Podlegające odliczeniu składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne zapłacone od wynagrodzenia męża wyniosły 5.025 zł. W związku z tym małżonkowie z tytułu niewykorzystanej ulgi otrzymają kwotę 5.025 zł. Przykład 18 W 2015 r. pani Dorota i pan Jan byli małżeństwem. Wspólnie wychowywali troje małoletnich dzieci. Pan Jan pod koniec 2015 r. zmarł tragicznie. Przysługująca kwota ulgi na troje dzieci wynosi 4.224,12 zł. Pani Dorota złożyła zeznanie podatkowe za 2015 r., w którym odliczyła 700 zł z tytułu ulgi na dzieci. Kwota niewykorzystanej ulgi wyniosła zatem 3.524,12 zł. Pani Dorota korzystając ze szczególnej regulacji przewidywanej w przypadku śmierci jednego z małżonków, złożyła zeznanie podatkowe wraz z wnioskiem o wspólne opodatkowanie dochodów. W związku z tym do obliczenia kwoty niewykorzystanej ulgi zastosowała również podlegające odliczeniu składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pobrane od wynagrodzenia zmarłego męża. Łączna kwota składek małżonków wyniosła w sumie 4.589 zł. W konsekwencji pani Dorota otrzymała całą kwotę niewykorzystanej ulgi, która wyniosła 3.524,12 zł. |
| Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz, wejdź do serwisu | ||
| www.PodatekDochodowy.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
z obszernym komentarzem »
Firma »
Aplikacja mobilna dla Księgowych »
Księgowego,Kadrowego,VAT »
Serwisy internetowe »
Pobierz darmową aplikację »
Posłuchaj »
Terminarz
DRUKI
Darmowe druki aktywne
WSKAŹNIKI
Bieżące wskaźniki wraz z archiwum
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY PRAWNE
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
FORUM
Forum aktywnych księgowych
| ||||||||||||
|
||||||||||||