Raty leasingowe dotyczące samochodu osobowego o wartości powyżej 20.000 euro a koszty uzyskania przychodów

Gdy samochód osobowy jest używany w firmie na podstawie umowy leasingu operacyjnego, to nie mają do niego zastosowania regulacje zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o PDOP i odpowiednio art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PDOF. W myśl tych przepisów, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro (przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez NBP z dnia przekazania samochodu do używania).

Limit wynikający z powyższych przepisów dotyczy samochodów osobowych stanowiących środki trwałe w firmie (odpisów amortyzacyjnych dokonuje się tylko od środków trwałych czy wartości niematerialnych i prawnych). Może on zatem dotyczyć również samochodów osobowych użytkowanych w ramach leasingu kwalifikowanego dla celów podatkowych jako leasing finansowy.

Powyższe ograniczenie nie dotyczy natomiast samochodów osobowych używanych w ramach umowy, która dla celów podatkowych kwalifikowana jest jako leasing operacyjny. W przypadku samochodów osobowych będących przedmiotem leasingu operacyjnego, samochody takie są środkami trwałymi u leasingodawcy i to on amortyzuje te składniki majątku. Natomiast leasingobiorca zalicza do kosztów uzyskania przychodów opłaty ustalone w umowie leasingu (dla leasingodawcy są one przychodem), pod warunkiem jednak, że (zob. art. 17b ustawy o PDOP i art. 23b ustawy o PDOF):

• umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości,
   
• suma ustalonych opłat w umowie leasingu, pomniejszona o należny podatek od towarów i usług, odpowiada co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych (w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy - odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu).

W ustawach o podatku dochodowym nie zawarto żadnych przepisów, które nakazywałyby wyłączać z kosztów uzyskania przychodów raty leasingowe w sytuacji, gdy wartość samochodu osobowego, używanego w ramach leasingu operacyjnego, przekracza równowartość 20.000 euro. Należy zatem uznać, że wartość tego samochodu nie ma tu żadnego znaczenia. W związku z tym, raty leasingowe, dotyczące samochodu osobowego używanego w ramach umowy leasingu operacyjnego, mogą zostać w całości zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (oczywiście bez podlegającego odliczeniu VAT naliczonego).

Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 1 września 2014 r., nr IBPBI/2/423-625/14/SD:

"(...) w przypadku leasingu operacyjnego dotyczącego samochodu osobowego, użytkownik (leasingobiorca) nie zalicza tego samochodu do środków trwałych oraz nie dokonuje od niego odpisów amortyzacyjnych. Zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów podlegają opłaty leasingowe regulowane w związku z zawartą umową. W związku z tym (...) art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdop nie znajdzie zastosowania w rozpatrywanej sprawie.

Zatem, jeżeli Spółka ma zamiar zawrzeć podatkową umowę leasingu, spełniającą warunki określone w art. 17b ust. 1 ustawy o pdop, to opłaty ustalone w tej umowie, ponoszone przez nią w podstawowym okresie umowy z tytułu używania samochodu osobowego, będą stanowić koszt uzyskania przychodów Spółki (leasingobiorcy), bez ograniczeń wynikających z art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o pdop. (...)"

Również na gruncie ustawy o rachunkowości nie ma znaczenia, czy wartość leasingowanego samochodu przekracza równowartość 20.000 euro, czy też nie. Dotyczy to zarówno samochodów używanych w ramach leasingu operacyjnego, jak i finansowego. Ustawodawca nie wprowadził bowiem żadnego ograniczenia w tym zakresie. Zatem zarówno całe raty leasingowe (w przypadku leasingu operacyjnego), jak i odpisy amortyzacyjne (w przypadku leasingu finansowego, gdy leasingowany samochód będzie kwalifikowany do środków trwałych korzystającego), będą w całości kosztem bilansowym.

Przy leasingu, który jest kwalifikowany jako operacyjny zarówno dla celów podatkowych, jak i bilansowych, miesięczne raty leasingowe mogą być ujmowane w księgach rachunkowych korzystającego np. w następujący sposób:

Z kolei zaliczenie miesięcznej raty leasingowej do kosztów może zostać zaksięgowane: