Czy zniknie sankcja za nieterminowe dostarczenie zwolnienia lekarskiego?

Nowa forma

Począwszy od 1 stycznia 2016 r. papierowe zaświadczenia lekarskie, co do zasady, są zastępowane tzw. e-zwolnieniami, tj. zaświadczeniami lekarskimi wystawionymi w formie dokumentu elektronicznego uwierzytelnionego z wykorzystaniem kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego ePUAP, zgodnie z wzorem ustalonym przez ZUS, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego bezpłatnie przez ten organ.

Nowa forma zwolnienia lekarskiego ma przynieść korzyści zarówno wystawiającemu, jak i płatnikowi świadczenia, a także samemu ubezpieczonemu.

Wynika to m.in. z faktu, iż wystawianie e-zwolnień z założenia trwa znacznie krócej niż dotychczas obowiązującej papierowej wersji zwolnienia, m.in. dzięki możliwości ściągnięcia większości danych identyfikacyjnych (ubezpieczonego, jego płatnika składek oraz - w przypadku sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny - tego członka rodziny), do których lekarz ma dostęp. Jak informuje ZUS na swojej stronie internetowej www.zus.pl, po wpisaniu nr PESEL pacjenta - pozostałe jego dane automatycznie są uzupełniane przez system w wystawianym e-zwolnieniu.

Ponadto wystawione przez lekarza e-zwolnienie jest przekazywane na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS, który (nie później niż w dniu następującym po dniu otrzymania zaświadczenia lekarskiego) udostępnia je bezpłatnie płatnikowi składek na jego profilu informacyjnym. Zwalnia to lekarzy z obowiązku dostarczania oryginału zwolnienia lekarskiego do ZUS, a ubezpieczonych z konieczności dostarczenia jego kopii do płatnika składek lub ZUS. Płatnik składek natomiast szybciej uzyskuje dostęp do otrzymanego przez ubezpieczonego zwolnienia lekarskiego, co umożliwia wdrożenie procedury przeprowadzenia kontroli tego ubezpieczonego.

Niewątpliwą korzyścią dla ubezpieczonych jest likwidacja sankcji za nieterminowe dostarczenie zwolnienia lekarskiego. Ustawa nowelizująca, wprowadzając e-zwolnienia, poprzez zmianę treści art. 62 ustawy zasiłkowej, jednocześnie zniosła z dniem 1 stycznia 2016 r. 7-dniowy termin na dostarczenie przez ubezpieczonego otrzymanego zwolnienia lekarskiego do płatnika składek lub ZUS oraz sankcję za jego przekroczenie. Dotyczy to także tych ubezpieczonych, którzy zmuszeni są dostarczyć do pracodawcy wydruk e-zwolnienia lub zaświadczenie lekarskie wystawione na formularzu wydrukowanym z systemu teleinformatycznego, np. wówczas, gdy płatnik składek nie posiada profilu informacyjnego.

Dostarczanie e-zwolnień

Wystawione przez lekarza e-zwolnienie jest przekazywane na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS, który nie później niż w dniu następującym po dniu otrzymania zaświadczenia lekarskiego udostępnia je bezpłatnie płatnikowi składek na jego profilu informacyjnym. Jeśli zatem płatnik składek posiada profil informacyjny, jego ubezpieczeni nie muszą dostarczać e-zwolnień w formie papierowej (w postaci wydruku z systemu).

Jeśli płatnik składek nie posiada profilu informacyjnego, ubezpieczony, w świetle znowelizowanego art. 62 ustawy zasiłkowej, dla celów ustalenia uprawnień do świadczenia chorobowego, musi dostarczyć temu płatnikowi:

• wydruk wystawionego zaświadczenia lekarskiego z systemu teleinformatycznego lub
   
• zaświadczenie lekarskie wystawione na formularzu zaświadczenia lekarskiego wydrukowanym z systemu teleinformatycznego,

opatrzony/e podpisem i pieczątką wystawiającego e-zwolnienie lekarza lub felczera.

Gdy płatnikiem zasiłku jest ZUS, płatnik składek otrzymany od ubezpieczonego wydruk zaświadczenia lekarskiego albo zaświadczenie lekarskie sporządzone na wydrukowanym formularzu zobowiązany jest przekazać niezwłocznie do ZUS, podając datę jego dostarczenia przez ubezpieczonego.

Zachowanie dotychczasowych zasad

Ustawodawca wprowadzając e-zwolnienia dopuścił jednocześnie możliwość wystawiania przez lekarzy i felczerów zaświadczeń lekarskich na dotychczas obowiązującym formularzu ZUS ZLA, przy czym nie dłużej niż do końca 2017 r. Pociąga to jednak za sobą określone konsekwencje. Do zaświadczeń tych mają bowiem zastosowanie dotychczas obowiązujące przepisy, m.in. w zakresie:

• ich wystawiania, przekazywania (ubezpieczonemu i ZUS) oraz przechowywania,
   
• terminowego ich dostarczania przez ubezpieczonego do płatnika składek lub ZUS (w ciągu 7 dni od daty ich otrzymania),
   
• sankcji za nieterminowe ich dostarczenie.

Co więcej, lekarze, którzy po 31 grudnia 2015 r. korzystają z możliwości wystawiania zwolnień lekarskich na formularzach ZUS ZLA, mają obowiązek poinformowania ubezpieczonych o konieczności doręczenia tych zaświadczeń odpowiednio płatnikowi zasiłku lub płatnikowi składek w terminie 7 dni od dnia ich otrzymania. Stanowi o tym art. 23 ustawy nowelizującej.

WAŻNE: Przepisy art. 62 ustawy zasiłkowej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r. mają odpowiednie zastosowanie do zaświadczeń lekarskich wystawianych na formularzu ZUS ZLA w okresie od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2017 r.

Przez trwający dwa lata okres przejściowy w obiegu będą więc zarówno nowe, jak i stare zwolnienia lekarskie. To, czy ubezpieczony będzie musiał pilnować terminu na dostarczenie zwolnienia lekarskiego odpowiednio do płatnika składek lub ZUS oraz czy obejmie go sankcja za jego przekroczenie, uzależnione będzie od tego, czy lekarz wystawi mu e-zwolnienie, czy też nadal będzie korzystał z dotychczasowego formularza ZUS ZLA.

Uwaga na przedawnienie!

Co prawda ustawodawca nie przewiduje terminu na dostarczenie e-zwolnienia, jednak należy pamiętać, iż nadal obowiązuje przepis art. 67 ustawy zasiłkowej dotyczący przedawnienia roszczenia o wypłatę m.in. zasiłku chorobowego i opiekuńczego. Co do zasady następuje ono po upływie 6 miesięcy od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przysługuje.

Zasady obowiązujące przy ustalaniu, czy i ewentualnie za jaki okres należy zmniejszyć wysokość należnego ubezpieczonemu świadczenia, z powodu nieterminowego dostarczenia zaświadczenia lekarskiego ZUS ZLA:

Potwierdzanie niezdolności do pracy dla celów wypłaty świadczeń chorobowych począwszy od 1 stycznia 2016 r.