Nabycie towaru w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej

W  czerwcu br. zawiesiłem działalność gospodarczą. Planuję ją wznowić w październiku br. Obecnie mam okazję zakupić towar po okazyjnych cenach, który wprowadzę do sprzedaży po wznowieniu działalności. Czy w trakcie zawieszenia działalności gospodarczej mogę nabyć taki towar, czy można uznać, iż są to czynności niezbędne do zachowania źródła przychodów? Czy będę mógł odliczyć VAT z faktur dokumentujących zakupu tego towaru?

W trakcie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Jednak uznaje się, że zabezpieczenie źródła przychodów to działania mające utrzymać źródło przychodów w niezmienionym (niepogorszonym) stanie. Czynnościami takimi nie są np. czynności przygotowawcze zmierzające bezpośrednio do wykonywania działań składających się na prowadzenie działalności.

Ponadto przedsiębiorca ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Ma również prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie. Jednakże mowa tu jest jedynie o zbywaniu środków trwałych i wyposażeniu, a nie o nabywaniu takich środków. Oprócz tego przedsiębiorca ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej, wykonywać wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa, ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności i zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących pozarolniczą działalność.

Podczas zawieszenia działalności przedsiębiorca ponosi również koszty. Niektóre z nich podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Zalicza się do nich koszty, które mają na celu zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów lub związane są z realizacją zobowiązań finansowych podjętych przed zawieszeniem działalności. Mogą to być m.in. czynsz za wynajem lokalu, opłaty za media (np. telefony, gaz, wodę, energię elektryczną), podatek od nieruchomości itp.

Natomiast zakup towaru (nad czym zastanawia się Czytelnik) można uznać za czynności ściśle związane z przygotowaniem i rozpoczęciem wykonywania działalności gospodarczej, które zasadniczo powinny skutkować zgłoszeniem wznowienia wykonywania działalności. Zakup towarów może bowiem świadczyć, że w praktyce przedsiębiorca prowadzi już działalność.

Zawieszenie działalności gospodarczej nie stanowi zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej przez podatnika. Podatnik, który zawiesza prowadzenie działalności na pewien czas, nadal pozostaje podatnikiem VAT. Przy czym, na podstawie art. 99 ust. 7a ustawy o VAT, w przypadku zawieszenia wykonywania działalności podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji VAT za okresy rozliczeniowe, w których działalność jest zawieszona. Zasada ta nie dotyczy jednak okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego, a także tych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Zwolnienie z obowiązku składania deklaracji w okresie zawieszenia działalności nie dotyczy także podatników dokonujących WNT oraz podatników dokonujących importu usług lub nabywających towary, w zakresie których są podatnikami.

Podatnik VAT ma prawo do odliczenia VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Prawo do odliczenia powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy, przy czym nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. Jeżeli podatnik nie dokonał odliczenia w tym terminie, może to uczynić w deklaracji za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych w przypadku rozliczania VAT za okresy miesięczne albo w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych gdy rozlicza VAT kwartalnie.

Przy czym prawo do odliczenia VAT wystąpi pod warunkiem spełnienia tzw. przesłanek pozytywnych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o VAT. Jak stanowi art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się m.in. do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7 ustawy o VAT. Zatem z prawa do odliczenia VAT skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

W związku z tym w przypadku zawieszenia działalności należy także wziąć pod uwagę przepisy dotyczące zasad wykreślania podatnika z rejestru podatników VAT czynnych. Zawieszenie działalności gospodarczej na okres co najmniej kolejnych 6 miesięcy może bowiem skutkować wykreśleniem podatnika z urzędu, z rejestru podatników VAT czynnych (art. 96 ust. 9a ustawy o VAT).

Ministerstwo Finansów w odpowiedziach dotyczących JPK_VAT z deklaracją (dostępnych na stronie www.gov.pl) na pytanie, czy w okresie zawieszenia (do 6 miesięcy podatnik nie jest wykreślony) podatnik, który zrobił zakupy, ma obowiązek wysyłania pliku JPK_VAT za poszczególne miesiące, wyjaśniło, że w takiej sytuacji podatnik może dokonać odliczenia w JPK_VAT, który składa za pierwszy okres rozliczeniowy po wznowieniu działalności.

Jeśli podatnik został wykreślony z rejestru podatników VAT czynnych i chce odliczyć VAT od zakupu towaru handlowego, to powinien zwrócić się z wnioskiem o przywrócenie go jako podatnika VAT czynnego. Natomiast gdy zawieszenie działalności będzie krótsze niż 6 miesięcy, to, jak wskazują organy podatkowe, podatnik może złożyć plik JPK_VAT z wykazanym VAT naliczonym z faktury dokumentującej nabycie towarów (w sytuacji gdy nabycie to będzie związane z czynnościami opodatkowanymi). Innym prawidłowym rozwiązaniem będzie odliczenie VAT w pierwszej deklaracji po wznowieniu działalności.