Wniesienie do majątku firmowego samochodu nabytego za gotówkę

Od 2022 r. prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach określonych w ustawie o PIT. Dochód ustalam na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Jeszcze przed rozpoczęciem działalności nabyłem w komisie do majątku prywatnego samochód osobowy, a należność uregulowałem gotówką. Obecnie zamierzam wprowadzić to auto do majątku firmy. Czy z uwagi na sposób zapłaty nie będę mógł zaliczać odpisów amortyzacyjnych od kosztów uzyskania przychodów?

Jeżeli w opisanym przypadku samochód zostanie uznany za środek trwały, to fakt jego nabycia za gotówkę nie ma wpływu na odpisy amortyzacyjne zaliczane do kosztów podatkowych. Jego nabycie nastąpiło do majątku prywatnego, zatem w związku z tą transakcją podatnika nie dotyczył wymóg dokonania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego.

U podatników prowadzących działalność gospodarczą dokonywanie płatności z pominięciem rachunku płatniczego wiąże się z wystąpieniem niekorzystnych skutków podatkowych określonych w art. 22p ust. 1 pkt 1 updof.

Z powołanego przepisu wynika, że nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy - Prawo przedsiębiorców została dokonana przez podatnika bez pośrednictwa rachunku płatniczego. W przypadku natomiast gdy koszt dotyczący takiej transakcji został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, to obowiązkiem podatnika jest:

• zmniejszenie kosztów uzyskania przychodów o tę część kosztu, w jakiej płatność dotycząca transakcji nastąpiła z pominięciem rachunku płatniczego albo
• zwiększenie przychodów - gdy nie ma możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów.

Zmniejszenia kosztów lub zwiększenia przychodów dokonuje się w miesiącu, w którym dokonano płatności bez pośrednictwa rachunku płatniczego. Tak stanowi art. 22p ust. 2 updof.

Opisany mechanizm ma zastosowanie również w przypadku nabycia za gotówkę (czyli z pominięciem rachunku płatniczego) środków trwałych (art. 22p ust. 3 pkt 1 updof). Wówczas w zakresie, w jakim na wartość początkową środków trwałych składają się płatności dotyczące transakcji określonej w art. 19 ustawy - Prawo przedsiębiorców dokonane bez pośrednictwa rachunku płatniczego:

• odpisy amortyzacyjne nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów - w przypadku odpisów amortyzacyjnych dokonywanych po dokonaniu płatności,
• podatnicy są obowiązani zmniejszyć koszty uzyskania przychodów (zwiększyć przychody - w sytuacji braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów) o kwoty odpisów amortyzacyjnych zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów - w przypadku odpisów amortyzacyjnych dokonanych i zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dokonaniem płatności.

Należy zauważyć, że opisane skutki podatkowe dokonania płatności z pominięciem rachunku płatniczego dotyczą transakcji określonych w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2024 r. poz. 236). Przepis ten stanowi, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

• stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
• jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15.000 zł lub równowartość tej kwoty (transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji).

Z okoliczności stanu faktycznego przedstawionego w pytaniu wynika, że podatnik zapłacił gotówką za samochód, który nabył do majątku prywatnego. Oznacza to, że tylko jedna strona transakcji (sprzedawca) miała status przedsiębiorcy. Podatnik działał jako osoba prywatna i nie dokonywał płatności w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą. Trzeba zatem stwierdzić, że transakcja nabycia samochodu nie stanowiła transakcji w rozumieniu art. 19 ustawy - Prawo przedsiębiorców, a w konsekwencji nie ma podstaw do stosowania art. 22p updof. Bez wpływu na sytuację podatnika pozostaje kwestia późniejszego przeznaczenia nabytego samochodu na potrzeby związane z podjętą i wykonywaną działalnością gospodarczą.