Zapłata przez przedsiębiorcę kary za odstąpienie od umowy
Podatnik zawarł umowę na dostawę wyrobów własnej produkcji. Ustalona cena stała się nieopłacalna, a realizacja umowy przyniesie większe straty niż wynosi kara za odstąpienie. Czy wartość kary będzie mógł uwzględnić w kosztach podatkowych?
Stanowiska organów podatkowych i sądów administracyjnych odnośnie podatkowych skutków zapłaty kary za odstąpienie od umowy są rozbieżne.
Możliwość wprowadzenia do umowy zapisów na wypadek odstąpienia od umowy jest prawnie dopuszczalna. Jak stanowi art. 396 Kodeksu cywilnego, jeżeli zostało zastrzeżone, że jednej lub obu stronom wolno od umowy odstąpić za zapłatą oznaczonej sumy (odstępne), oświadczenie o odstąpieniu jest skuteczne tylko wtedy, gdy zostało złożone jednocześnie z zapłatą odstępnego. Należy zauważyć, że kara za odstąpienie nie jest tożsama z karą umowną ani odszkodowaniem z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. W rezultacie koszt z tytułu odstępnego nie podlega wykluczeniu z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 19 updof. Oznacza to, że o możliwości podatkowego rozliczenia kwoty wynikającej z odstąpienia lub przedterminowego rozwiązania umowy przez podatnika decyduje ocena takiego kosztu w kontekście art. 22 ust. 1 updof. Spełnienie przesłanek określonych w tym przepisie pozwala uznać taki koszt, lub go nie uznać, za koszt uzyskania przychodu.
W praktyce organy podatkowe i sądy administracyjne przeprowadzając taką analizę, często zajmują odmienne stanowiska. Przykładowo w wyroku NSA z 21 czerwca 2023 r., sygn. akt II FSK 68/21 czytamy: "(...) racjonalny ustawodawca wymienia wśród kar umownych wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów jedynie te z tytułu zwłoki w dostarczaniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług, to należy przyjąć, że kary umowne za odstąpienie od umowy dostawy towarów mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, o ile spełniają przesłanki określone w art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f.". Dokonując oceny w kontekście tego przepisu, Sąd uznał, że wskutek zmiany okoliczności konieczna może być zmiana pierwotnie racjonalnej decyzji przedsiębiorcy. Działania podjęte w celu ograniczenia strat, jakie przynosi realizacja umowy, służą zachowaniu lub zabezpieczeniu źródeł przychodów. W rezultacie wydatki na zapłatę odstępnego można zakwalifikować do kosztów podatkowych w rozumieniu art. 22 ust. 1 updof. Z kolei organy podatkowe uznają, że minimalizacja strat nie jest tożsama z realizacją celu w postaci osiągania przychodów ani zachowania albo zabezpieczania ich źródła. Tym samym w ich ocenie z uwagi na niespełnienie przesłanek ustawowych kara za odstąpienie od umowy nie stanowi kosztu podatkowego (por. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 8 grudnia 2022 r., nr 0111-KDIB1-3.4010.842.2022.1.JG, która została wydana w oparciu o przepisy ustawy o CIT, ale zawarte w niej rozstrzygnięcie jest aktualne także na gruncie ustawy o PIT).
W sytuacji podatnika można więc zalecić wystąpienie do organu podatkowego o wydanie interpretacji przepisów podatkowych w indywidualnej sprawie. Jeśli organ podatkowy zaneguje prawo do rozliczenia odstępnego w kosztach podatkowych, możliwe będzie dochodzenie zmiany tego stanowiska na drodze sądowej.
| Jeśli nie znalazłeś informacji, której szukasz, wejdź do serwisu | ||
| www.PodatekDochodowy.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
z obszernym komentarzem »
Firma »
Aplikacja mobilna dla Księgowych »
Księgowego,Kadrowego,VAT »
Serwisy internetowe »
Pobierz darmową aplikację »
Posłuchaj »
Terminarz
DRUKI
Darmowe druki aktywne
WSKAŹNIKI
Bieżące wskaźniki wraz z archiwum
KALKULATORY
Narzędzia księgowego i kadrowego
PRZEPISY PRAWNE
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
FORUM
Forum aktywnych księgowych
| ||||||||||||
|
||||||||||||