Rozliczenie wydatków rehabilitacyjnych po śmierci osoby niepełnosprawnej

W czerwcu 2023 r. zmarła matka podatnika, która była osobą niepełnosprawną. Czy w tej sytuacji może on odliczyć wydatki na cele rehabilitacyjne, które poniósł w związku z utrzymaniem matki?

Tak, w opisanym przypadku podatnik może odliczyć wydatki na cele rehabilitacyjne, które poniósł do dnia śmierci niepełnosprawnej matki.

Nabycie prawa do ulgi rehabilitacyjnej wiąże się z poniesieniem wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, o których mowa w art. 26 ust. 7a updof. Podatnicy będący osobami niepełnosprawnymi albo mający na utrzymaniu osoby niepełnosprawne mogą odliczać tego rodzaju wydatki od dochodu podlegającego opodatkowaniu według skali podatkowej lub przychodu opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Na potrzeby ulgi przyjmuje się, że osoba niepełnosprawna pozostaje na utrzymaniu podatnika, jeżeli roczna wysokość jej dochodów nie przekracza limitu w wysokości dwunastokrotności kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w art. 26 ust. 7e updof. Z uregulowań tego przepisu (w brzmieniu obowiązującym od 1 lipca 2023 r., a mającego zastosowanie do dochodów/przychodów uzyskanych od 1 stycznia 2023 r.) wynika również, że status osoby niepełnosprawnej będącej na utrzymaniu podatnika może przysługiwać:

• osobom będącym w stosunku do podatnika lub jego małżonka osobą zaliczoną do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn,
• dziecku obcemu przyjętemu na wychowanie przez podatnika lub jego małżonka.

Na podstawie art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.), do I grupy podatkowej zalicza się małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Przypominamy, że stosownie do art. 26 ust. 7e updof w brzmieniu obowiązującym do 30 czerwca 2023 r., status osoby niepełnosprawnej będącej na utrzymaniu podatnika przysługiwał: współmałżonkowi, dzieciom własnym i przysposobionym, dzieciom obcym przyjętym na wychowanie, pasierbom, rodzicom, rodzicom współmałżonka, rodzeństwu, ojczymowi, macosze, zięciom i synowym, jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczały dwunastokrotności kwoty renty socjalnej określonej w ustawie o rencie socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu roku podatkowego (z zastrzeżeniem pewnych wyjątków).

Ustawodawca jednak rozszerzył krąg osób niepełnosprawnych, które na potrzeby ulgi rehabilitacyjnej mogą być uznane za pozostające na utrzymaniu podatnika. Zakresem przepisu objęci są obecnie nie tylko rodzice i dzieci podatnika, ale również dziadkowie i wnuki.

W przepisach regulujących ulgę rehabilitacyjną brak jest zastrzeżenia, na podstawie którego śmierć osoby niepełnosprawnej pozostającej za życia na utrzymaniu podatnika wyklucza możliwość zastosowania tej ulgi. Oznacza to, że rozliczając podatek dochodowy, podatnik nadal może w ramach ulgi odliczyć wydatki na cele rehabilitacyjne. W kwocie odliczenia będzie mógł uwzględnić wydatki rehabilitacyjne, które poniósł do dnia śmierci takiej osoby, pod warunkiem posiadania dowodów potwierdzających poniesienie wydatków (art. 26 ust. 7 pkt 4 updof). Prawo do odliczenia zależy również od tego, czy osoba niepełnosprawna na dzień śmierci miała status osoby niepełnosprawnej potwierdzony w sposób określony w art. 26 ust. 7d i 7g updof, czyli:

• orzeczeniem o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
• decyzją przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
• orzeczeniem o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów, bądź
• orzeczeniem o niepełnosprawności wydanym przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.

Warto też zaznaczyć, że śmierć osoby niepełnosprawnej nie powoduje konieczności proporcjonalnego zmniejszenia wydatków na cele rehabilitacyjne podlegających odliczeniu, które nie wymagają udokumentowania. Również w roku podatkowym, w którym osoba niepełnosprawna zmarła, mogą być one odliczane do wysokości kwoty limitu.