Kontynuowanie odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od nieruchomości mieszkalnych

Z uzasadnienia

"Kontroli Sądu poddano interpretację indywidualną, w której organ uznał za nieprawidłowe stanowisko skarżącej co do tego, czy ma ona prawo zaliczać do kosztów uzyskania przychodów (proporcjonalnie do jej prawa do udziału w zysku Spółki) odpisy amortyzacyjne od nieruchomości mieszkalnych wchodzących w zakres Inwestycji 1, do dokonania ich pełnej amortyzacji. Zdaniem organu, skarżąca może to czynić tylko do końca 2022 r. (...)

Nie ulega wątpliwości, że podatnicy, nabywając lub wytwarzając środki trwałe stanowiące nieruchomości lub prawa majątkowe na nieruchomościach, czynią to w ramach realizacji długofalowych inwestycji. Zarówno nabywając nowe, jak i używane budynki lub lokale mieszkalne, mają prawo liczyć, że będą mogli je amortyzować według ich wartości początkowej co najmniej w okresach obowiązujących w chwili przyjęcia ich do używania, jeśli są kompletne i zdatne do użytku. Zmiana w fundamentalnej dla tego rodzaju przychodów zasadzie ich stopniowej amortyzacji stanowi dla nich wobec tego całkowite zaskoczenie i de facto oznacza zmianę reguł gry, gdyż zostaną w trakcie realizacji takiej długofalowej inwestycji pozbawieni możliwości uwzględniania podstawowego z punktu widzenia rachunku podatkowego kosztu uzyskania przychodu, jakim są odpisy amortyzacyjne. Nie zmienia tego także przesunięcie o rok wejścia w życie zasad pozbawiających podatników możliwości dokonywania amortyzacji podatkowej nieruchomości mieszkaniowych (M. Jaśniewicz, Nowy (bez)Ład w opodatkowaniu najmu nieruchomości, Kwartalnik Prawa Podatkowego nr 1/2022, s. 56).

Skarżąca decydując się na dokonanie inwestycji w nieruchomości, którą następnie miała wprowadzić do ewidencji środków trwałych i dokonywać odpisów amortyzacyjnych, które w efekcie miały stanowić dla niej koszty uzyskania przychodów, miała pełne podstawy by przyjąć, iż powyższy sposób rozliczenia będzie mogła realizować w dłuższej perspektywie czasu, aż do momentu zakończenia amortyzacji lokali mieszkalnych (zgodnie z przepisami obowiązującymi do końca 2021 r.). Miała więc prawo być przekonana, iż podejmując pewne decyzje o charakterze gospodarczym (związane z poniesieniem wydatku o określonej wartości) mające bezpośredni wpływ na jej sytuację w kolejnych latach, będzie miała możliwość przewidzenia konsekwencji dokonywanych czynności na gruncie obowiązującego w danym momencie stanu prawnego. Innymi słowy, działania polegające na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych w postaci lokali mieszkalnych i budynków z racji tego, iż odbywają się w dłuższym horyzoncie czasowym, winny być oceniane przez pryzmat tych przepisów, w ramach których rozpoczęto działanie. Jest zatem w pełni zrozumiałe, że dodanie do art. 16c u.p.d.o.p. pkt 2a było więc dla skarżącej zaskoczeniem, którego nie mogła była przewidzieć podejmując określone decyzje gospodarcze.

Co więcej, z uzasadnienia projektu ustawy polski Ład nie wynika potrzeba zapewnienia - kosztem praw nabytych i ochrony interesów w toku - ochrony innej wartości istotnej dla systemu prawnego. Nie można wszak za taką uznać nieukrywanej przez twórców ustawy potrzeby realizacji doraźnych celów gospodarczych w postaci wyhamowania ożywionego popytu na rynku nieruchomości mieszkaniowych. Ustawodawcy nie chodziło tu zatem o realizację jakiejś wartości konstytucyjnej, dla której musiał ograniczyć prawa nabyte i naruszyć zasadę ochrony interesów w toku, lecz o skorzystanie z instrumentu podatkowego w celu wpływu na określony segment gospodarki (M. Jaśniewicz, Nowy (bez)Ład..., s. 60-61).

Sąd stwierdza w związku z tym, że skarżąca, która przed uchwaleniem przepisów nowelizujących nabyła nieruchomości oraz wprowadziła je na stan środków trwałych, a także dokonywała amortyzacji, podlega ochronie wynikającej z zasady ochrony praw nabytych i interesów w toku (art. 2 Konstytucji). Sąd podziela pogląd skarżącej, że z uwagi na sposób wprowadzania nowych regulacji (zmiana reguł gry w trakcie gry), ich w istocie retrospektywne działanie oraz zaskoczenie podatników, nowe zasady powinny mieć zastosowanie wyłącznie do tych lokali mieszkalnych, które zostały nabyte lub wytworzone po wejściu w życie ustawy zmieniającej, a więc po 1 stycznia 2022 r.

Dlatego też Sąd uznał, że skarżąca w granicach opisanego we wniosku stanu faktycznego ma prawo dokonywać odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości mieszkalnych nabytych przed 1 stycznia 2022 r. oraz zaliczać te odpisy amortyzacyjne do kosztów uzyskania przychodów na zasadach obowiązujących w dniu 31 grudnia 2021 r. do momentu pełnego zamortyzowania tych środków trwałych".

(wyrok WSA w Łodzi z 27 czerwca 2023 r., sygn. akt I SA/Łd 258/23 - orzeczenie nieprawomocne)

Od redakcji

W omawianym zakresie mamy do czynienia z rozbieżną linią orzeczniczą. Przykładowo NSA w wyroku z 13 lipca 2023 r., sygn. akt II FSK 119/23 stwierdził, że zmiana przepisów została wprowadzona ustawą i spełnia konstytucyjne wymogi, a prawa nabyte podatników nie zostały naruszone. Zdaniem NSA podatnicy muszą liczyć się z tym, że zmiana warunków społecznych lub gospodarczych może wymagać zmiany obowiązującego prawa. Sąd podkreślił również, że przepisy przejściowe dały podatnikom jeden rok na dostosowanie się do nowych regulacji.