Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Stosowanie ryczałtu ewidencjonowanego

W 2024 r. opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych lub przedsiębiorstw w spadku z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 7a ust. 4 lub art. 14 updof, w tym również gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki cywilnej osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku lub spółki jawnej osób fizycznych, zwanych dalej "spółką". Tak stanowi art. 6 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Podatnik rozpoczynający w 2024 r. działalność gospodarczą, który zamierza opodatkowywać osiągane z tego tytułu przychody ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych obowiązany jest złożyć do właściwego urzędu skarbowego na piśmie oświadczenie o wyborze tego sposobu opodatkowania. Powinien tego dokonać do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostanie osiągnięty pierwszy w 2024 r. przychód albo do końca 2024 r., jeżeli pierwszy przychód zostanie osiągnięty w grudniu 2024 r.

Natomiast podatnik kontynuujący w 2024 r. prowadzenie działalności gospodarczej, który w 2023 r. opłacał ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i w 2024 r. nadal chce stosować te formę opodatkowania, nie musi składać do urzędu skarbowego żadnych oświadczeń.

Jeżeli jednak podatnik w 2023 r. stosował inną niż ryczałt od przychodów ewidencjonowanych formę opodatkowania, to aby w 2024 r. przejść:

• ze skali podatkowej na ryczałt - powinien złożyć do właściwego urzędu skarbowego na piśmie oświadczenie o wyborze ryczałtu - ma na to czas do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostanie osiągnięty pierwszy w 2024 r. przychód albo do końca 2024 r., jeżeli pierwszy przychód zostanie osiągnięty w grudniu 2024 r.,
• z podatku liniowego na ryczałt - powinien złożyć do właściwego urzędu skarbowego na piśmie oświadczenie o wyborze ryczałtu - obowiązany jest tego dokonać do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostanie osiągnięty pierwszy w 2024 r. przychód albo do końca 2024 r., jeżeli pierwszy przychód zostanie osiągnięty w grudniu 2024 r.,
• z karty podatkowej na ryczałt - do 22 stycznia 2024 r. (20 stycznia 2024 r. przypada w sobotę) powinien złożyć do właściwego urzędu skarbowego na piśmie oświadczenie o wyborze ryczałtu ewidencjonowanego.

Wspomniane oświadczenia podatnicy mogą złożyć na piśmie naczelnikowi urzędu skarbowego lub we wniosku o wpis do CEIDG.

W przypadku prowadzenia działalności w formie spółki oświadczenie o wyborze ryczałtu ewidencjonowanego składają wszyscy wspólnicy naczelnikom urzędów skarbowych właściwym według miejsca zamieszkania każdego ze wspólników, a w przypadku przedsiębiorstwa w spadku - według ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego przedsiębiorcy. Wspólnicy spółki cywilnej osób fizycznych mogą złożyć oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na podstawie przepisów ustawy o CEIDG. Tak wynika z art. 9 ust. 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Podatnicy, którzy rozpoczynają wykonywanie działalności gospodarczej w 2024 r., mogą bez względu na wysokość przychodów opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Natomiast ci, którzy kontynuują prowadzenie działalności gospodarczej, mogą w 2024 r. opłacać ryczałt ewidencjonowany, jeżeli ich przychody za 2023 r. uzyskane z działalności gospodarczej nie przekroczą równowartości 2.000.000 euro, tj. kwoty 9.218.200 zł.

Limit w tej wysokości dotyczy:

• przychodów uzyskanych z działalności prowadzonej przez podatnika wyłącznie samodzielnie,
• sumy przychodów uzyskanych przez wspólników spółki - jeżeli podatnik uzyskiwał przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki,
• odrębnie przychodów uzyskanych z działalności gospodarczej wykonywanej samodzielnie i odrębnie z działalności wykonywanej w formie spółki - jeżeli podatnik jednocześnie prowadził działalność samodzielnie, a także w formie spółki,
• przychodów z działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika samodzielnie lub w formie spółki, który za część 2023 r. opłacał podatek w formie karty podatkowej i za część według skali podatkowej (art. 6 ust. 4-6 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym).

W przypadku przedsiębiorstwa w spadku w limicie uwzględnia się również przychody z działalności gospodarczej uzyskane przez zmarłego przedsiębiorcę (art. 6 ust. 6a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym).

Warto wspomnieć, że do Sejmu wpłynął projekt ustawy o ograniczeniu biurokracji i barier prawnych (druk sejmowy nr 3502), z którego wynika, że limit przychodów, do których możliwe jest opłacanie zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych wynoszący obecnie 2.000.000 euro ma zostać podwyższony do 3.000.000 euro.

Utrata prawa do ryczałtu

Podatnik rozważający wybór opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych powinien w pierwszej kolejności ustalić, czy nie mają do niego zastosowania okoliczności wymienione w art. 8 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, wyłączające go z tej formy opodatkowania.

Opodatkowania ryczałtem ewidencjonowanym nie mogą stosować podatnicy, którzy:

• opłacają podatek w formie karty podatkowej,
• korzystają z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego na mocy odrębnych przepisów,
• wytwarzają wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii,
• podejmą wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:
• samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
• w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
• samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielne przez drugiego małżonka,

jeżeli małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na zasadach ogólnych.

Ponadto do utraty prawa do opłacania podatku dochodowego w tej formie dochodzi z dniem osiągnięcia przez podatników w całości lub w części przychodów z tytułu:

• prowadzenia aptek,
• działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
• działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych.

Utrata w danym roku podatkowym prawa do opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego ma także miejsce, gdy ryczałtowiec prowadzący działalność samodzielnie lub w formie spółki, uzyska z tej działalności przychody ze sprzedaży towarów handlowych lub wyrobów lub ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników:

• wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub
• wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym

w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy. Wówczas podatnik poczynając od dnia uzyskania tego przychodu do końca roku podatkowego, opłaca podatek dochodowy na ogólnych zasadach.

Podstawa opodatkowania i ewidencja księgowa

Podstawę opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych stanowi przychód, bez pomniejszania o koszty uzyskania przychodu. Mimo że ryczałtowcy nie pomniejszają przychodów o koszty ich uzyskania, to są obowiązani posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów.

Ustalając podstawę opodatkowania, podatnicy mogą odliczyć od przychodu m.in.:

• wydatki określone w art. 26 ust. 1 pkt 2, 2a, 2b, 2c, 5-6a i 9, art. 26h ust. 1 oraz art. 26hb ust. 1 updof, jeżeli nie zostały już odliczone od dochodu lub nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz
• straty z działalności gospodarczej poniesione w okresie korzystania z opodatkowania na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podatnicy oraz spółki, których wspólnicy stosują opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, powinni założyć ewidencję przychodów. Dodatkowo powinni też prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Ustalenie ryczałtu

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych podatnicy obliczają samodzielnie i wpłacają na rachunek urzędu skarbowego bez wezwania. Dla przedsiębiorców stawki ryczałtu wynoszą: 17%, 15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5% i 3%. Na wysokość stawki ma wpływ rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej.

Jeżeli podatnik obowiązany do prowadzenia ewidencji przychodów prowadzi działalność, z której przychody są opodatkowane różnymi stawkami, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ustala się według stawki właściwej dla przychodów z każdego rodzaju działalności, pod warunkiem, że ewidencja przychodów jest prowadzona w sposób umożliwiający określenie przychodów z każdego rodzaju działalności. W przypadku gdy podatnik nie prowadzi ewidencji w sposób zapewniający ustalenie przychodów dla każdego rodzaju działalności, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5% przychodów, z tym że w przypadku osiągania również przychodów, o których mowa w:

• art. 12 ust. 1 pkt 1 uzpd - ryczałt wynosi 17%,
• art. 12 ust. 1 pkt 2 uzpd - ryczałt wynosi 15%,
• art. 12 ust. 1 pkt 2a uzpd - ryczałt wynosi 14%,
• art. 12 ust. 1 pkt 2b uzpd - ryczałt wynosi 12%,
• art. 12 ust. 1 pkt 3 uzpd - ryczałt wynosi 10%,
• art. 12 ust. 1 pkt 4 uzpd - ryczałt wynosi 12,5%.

Zryczałtowany podatek należy obliczać od przychodów uzyskanych w danym miesiącu, tj. w tym, za który obliczany jest ryczałt. Przykładowo ryczałt za luty 2024 r. należy obliczyć tylko od przychodu uzyskanego w tym miesiącu. Ryczałtu nie oblicza się od przychodów narastająco.

Podatnicy uprawnieni do stosowania opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w 2024 r. będą mogli opłacać ten podatek również za okresy kwartalne, pod warunkiem że otrzymane przez nich w 2023 r. przychody z działalności prowadzonej samodzielnie albo przychody spółki nie przekroczą kwoty 921.820 zł, czyli równowartości 200.000 euro. W limicie tych przychodów uwzględnia się przychody zmarłego przedsiębiorcy albo przychody spółki, w której zmarły przedsiębiorca był wspólnikiem (art. 21 ust. 1ba ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym).

Wpłat ryczałtu za dany miesiąc należy dokonywać w terminie do dnia 20 następnego miesiąca, a za grudzień - w terminie do dnia 20 stycznia następnego roku podatkowego. Natomiast podatnicy opłacający ryczałt kwartalnie podatek ten odprowadzają na rachunek urzędu skarbowego w terminie do dnia 20 następnego miesiąca po upływie kwartału, za który ryczałt ma być opłacony, a za ostatni kwartał roku podatkowego - w terminie do dnia 20 stycznia następnego roku podatkowego.

Wpłaty miesięcznego (kwartalnego) ryczałtu dokonuje się do urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika.