Podatek liniowy

Stosowanie podatku liniowego

Na 2024 r. podatnicy mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c updof, tj. podatkiem liniowym.

Podatnik rozpoczynający w 2024 r. działalność gospodarczą, który zamierza opodatkowywać osiągane z tego tytułu dochody podatkiem liniowym powinien złożyć do właściwego urzędu skarbowego na piśmie oświadczenie o wyborze tego sposobu opodatkowania. Ma na to czas do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostanie osiągnięty pierwszy w 2024 r. przychód albo do końca 2024 r., jeżeli pierwszy przychód zostanie osiągnięty w grudniu 2024 r.

Natomiast podatnik kontynuujący w 2024 r. prowadzenie działalności gospodarczej, który w 2023 r. opłacał podatek liniowy i w 2024 r. nadal chce stosować te formę opodatkowania, nie musi składać do urzędu skarbowego żadnych oświadczeń.

Jeżeli jednak podatnik w 2023 r. stosował inną niż podatek liniowy formę opodatkowania, to aby w 2024 r. przejść:

• ze skali podatkowej na podatek liniowy - powinien złożyć do właściwego urzędu skarbowego na piśmie oświadczenie o wyborze podatku liniowego - ma na to czas do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostanie osiągnięty pierwszy w 2024 r. przychód albo do końca 2024 r., jeżeli pierwszy przychód zostanie osiągnięty w grudniu 2024 r.,
• z ryczałtu ewidencjonowanego na podatek liniowy - powinien złożyć do właściwego urzędu skarbowego na piśmie oświadczenie o wyborze podatku liniowego - obowiązany jest tego dokonać do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostanie osiągnięty pierwszy w 2024 r. przychód albo do końca 2024 r., jeżeli pierwszy przychód zostanie osiągnięty w grudniu 2024 r.,
• z karty podatkowej na podatek liniowy - do 22 stycznia 2024 r. (20 stycznia 2024 r. przypada w sobotę) powinien złożyć do właściwego urzędu skarbowego na piśmie oświadczenie o wyborze podatku liniowego.

Wspomniane oświadczenia podatnicy mogą złożyć na piśmie naczelnikowi urzędu skarbowego lub we wniosku o wpis do CEIDG.

Warto pamiętać, że jeżeli podatnik:

• prowadzi działalność gospodarczą samodzielnie i jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną,
• jest wspólnikiem spółki niebędącej osobą prawną,

to wybierając opodatkowanie podatkiem liniowym, musi stosować tę formę opodatkowania do wszystkich form prowadzenia tej działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy o PIT. Tak wynika z art. 9a ust. 5 updof.

W sytuacji gdy dochody zmarłego przedsiębiorcy w roku podatkowym, w którym zmarł, były opodatkowane podatkiem liniowym, to przedsiębiorstwo w spadku jest obowiązane stosować ten sposób opodatkowania do końca tego roku podatkowego (art. 9a ust. 4a updof).

Utrata prawa do podatku liniowego

Decydując się na podatek liniowy, należy pamiętać, że uzyskanie z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychodów ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które w roku podatkowym podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje jako pracownik, powoduje utratę prawa do opłacania podatku w tej formie. Utrata prawa następuje ze skutkiem wstecznym. W rezultacie podatnik jest obowiązany wpłacić zaliczki od dochodu osiągniętego od początku roku (rozpoczęcia działalności gospodarczej), obliczone według skali podatkowej, oraz odsetki za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek. Wynika to z art. 9a ust. 3 updof.

Podstawa opodatkowania

U podatników opodatkowanych podatkiem liniowym przychodami z działalności gospodarczej są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po pomniejszeniu o wartość zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont oraz o podatek należny w przypadku podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Natomiast koszty uzyskania przychodów z tego źródła podatnicy ustalają w rzeczywistej wysokości, zaliczając do nich koszty poniesione w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wyłączonych z tej kategorii kosztów na podstawie art. 23 updof.

Nadwyżka sumy przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym stanowi dochód.

Ustalając podstawę opodatkowania, podatnicy mogą pomniejszyć dochód m.in. o:

• straty poniesione z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w latach ubiegłych,
• zapłacone w roku podatkowym składki na własne ubezpieczenia społeczne podatnika oraz osób z nim współpracujących.

Ewidencja księgowa

Podatników rozliczających się w formie podatku liniowego obowiązują takie same zasady prowadzenia ewidencji księgowej, jak podatników opłacających podatek według skali podatkowej. Oznacza to, że mają oni obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów bądź ksiąg rachunkowych. Obowiązek prowadzenia tych ostatnich powstaje, jeżeli przychody z działalności gospodarczej, o których mowa w art. 14 updof, za 2023 r. wyniosły co najmniej 9.218.200 zł (2.000.000 euro x 4,6091 zł/euro).

Zaliczki na podatek

Podatnicy opłacający od dochodów z działalności gospodarczej podatek liniowy są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy (art. 44 ust. 1 pkt 1 updof).

Podstawowym sposobem wywiązywania się z obowiązku wpłaty zaliczek na podatek jest wpłata zaliczek miesięcznych. Możliwe jest również opłacanie zaliczek kwartalnych. Przywilej ten mają podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej oraz mali podatnicy.

Podatnicy na podatku liniowym wpłacają na rachunek urzędu skarbowego zaliczki miesięczne (kwartalne) w wysokości różnicy między podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonym według 19% stawki, a sumą należnych zaliczek za poprzednie miesiące (kwartały). Tak stanowi art. 44 ust. 3f i 3h updof. Tym samym zaliczki opłaca się od momentu osiągnięcia pierwszego dochodu.

U podatników, którzy zdecydowali się opłacać podatek liniowy terminy płatności zaliczek na podatek są takie same, jak u podatników opodatkowanych według skali podatkowej. Oznacza to, że zaliczki miesięczne podatnicy wpłacają w terminie do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, a zaliczki kwartalne w terminie do 20 dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Zaliczkę za ostatni miesiąc lub ostatni kwartał roku podatkowego podatnicy wpłacają w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego.

Wpłaty miesięcznej (kwartalnej) zaliczki na podatek dokonuje się do urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika.

Podatnik opłacający podatek liniowy może nie wpłacać miesięcznej (kwartalnej) zaliczki na podatek, jeżeli podatek należny od dochodu osiągniętego od początku roku pomniejszony o sumę zaliczek wpłaconych od początku roku nie przekracza 1.000 zł. Jeżeli podatek należny od dochodu osiągniętego od początku roku pomniejszony o sumę zaliczek wpłaconych od początku roku przekracza 1.000 zł, wpłacie podlega różnica pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku a sumą zaliczek wpłaconych od początku roku. Wynika to z art. 44 ust. 15 updof.

Podatnicy opłacający podatek liniowy mają również możliwość opłacania miesięcznych zaliczek uproszczonych. Dotyczy to przedsiębiorców, którzy prowadzenie działalności gospodarczej rozpoczęli co najmniej dwa lata wcześniej. Z prawa do opłacania zaliczek uproszczonych ustawodawca wyłączył bowiem podatników, którzy rozpoczęli działalność gospodarczą w roku podatkowym albo w roku poprzedzającym rok podatkowy. Stąd przykładowo w 2024 r. z opłacania zaliczek w formie uproszczonej nie będą mogły skorzystać osoby, które podjęły działalność w 2023 r. oraz rozpoczną ją w 2024 r.