Zapłata podatku przelewem a skuteczność wyboru formy opodatkowania

W 2022 r. przedsiębiorca stosował opodatkowanie podatkiem liniowym, a w bieżącym roku podatkowym dokonywał wpłat do urzędu skarbowego, opisując je jako wpłaty tytułem ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Na zasadach przewidzianych dla podatników stosujących tę formę opodatkowania opłacał również składki na własne ubezpieczenie zdrowotne. Jednak w wyniku nieporozumienia nie zostało złożone oświadczenie o zmianie formy opodatkowania. Sądził bowiem, że czynności tej dopełni biuro rachunkowe. Czy w tym przypadku istnieje możliwość, że organy podatkowe uznają sposób rozliczenia podatku za prawidłowy?

Nie. Wobec niedopełnienia obowiązku złożenia na piśmie oświadczenia o zmianie formy opodatkowania, podatnik musi opodatkować dochody z prowadzonej działalności na zasadach określonych w art. 30c updof (tj. podatkiem liniowym).

W 2019 r. weszły w życie regulacje, których celem było ułatwienie wyboru lub zmiany formy opodatkowania. Istotnym novum było zniesienie obowiązku składania na piśmie oświadczenia w sprawie wyboru opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w odniesieniu do podatników osiągających przychody z prywatnego najmu. Ustawodawca w ich przypadku dopuścił możliwość dokonania wyboru w sposób dorozumiany. W myśl wprowadzonych regulacji za równoznaczne z dokonaniem wyboru tej formy opodatkowania na dany rok podatkowy uznano pierwszą w roku podatkowym wpłatę ryczałtu z tego tytułu, a jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu roku podatkowego - złożenie zeznania. To rozwiązanie straciło na znaczeniu, gdyż od 1 stycznia 2023 r. ryczałt stanowi jedyną dopuszczalną formę opodatkowania przychodów z prywatnego najmu.

Jeśli jednak chodzi o opodatkowanie dochodów/przychodów z działalności gospodarczej, utrzymana została zasada, zgodnie z którą o skuteczności wyboru (zmiany) formy opodatkowania decyduje złożenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego na piśmie:

• oświadczenia o zastosowaniu opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych albo podatku liniowego, bądź
• oświadczenia o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych albo zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania podatkiem liniowym - w przypadku przejścia na opodatkowanie według skali podatkowej.

Wymienione oświadczenia i zawiadomienia mogą być złożone na podstawie przepisów o CEIDG.

Podatnicy, aby skutecznie dokonać wyboru formy opodatkowania podatkiem liniowym lub ryczałtem ewidencjonowanym, muszą stosowne oświadczenie złożyć do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik osiągnął pierwszy w roku podatkowym przychód albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu roku podatkowego. Termin ten obowiązuje zarówno podatników rozpoczynających działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego, jak i kontynuujących tę działalność.

Tak wynika z art. 9a ust. 2-2c updof oraz art. 9 ust. 1-1c ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Z okoliczności opisanej sprawy wynika, że podatnik w 2023 r. kontynuuje prowadzenie działalności gospodarczej. W wyniku nieporozumienia nie złożył on naczelnikowi urzędu skarbowego oświadczenia o stosowaniu w tym roku podatkowym opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Jednak wpłaty do urzędu skarbowego opisuje jako wpłaty tytułem ryczałtu, a ponadto na zasadach dotyczących przedsiębiorców stosujących tę zryczałtowaną formę opodatkowania opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wątpliwości podatnika dotyczą możliwości uznania przez organy podatkowe, że zrezygnował on z opodatkowania podatkiem liniowym na rzecz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Niestety doszło tu do niedopełnienia wymogu dotyczącego złożenia oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (na piśmie naczelnikowi urzędu skarbowego lub poprzez aktualizację danych w CEIDG). Oznacza to, że zmiana formy opodatkowania jest nieskuteczna. Tym samym podatnik nadal obowiązany jest rozliczać podatek dochodowy na zasadach, które stosował w roku poprzedzającym bieżący rok podatkowy, tj. na zasadach określonych w art. 30c updof, czyli podatkiem liniowym.

Zaprezentowane stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 12 września 2023 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.484.2023.2.KD.

Dodajmy, że przepisy podatkowe nie przewidują możliwości uznania za wiążącą zmiany formy opodatkowania wyrażonej przez podatnika w sposób dorozumiany, tj. poprzez dokonywanie wpłat tytułem ryczałtu. Nie istnieje też określony przepisami sposób przywrócenia utraconego prawa do wyboru formy opodatkowania. W szczególności nie znajdą tu zastosowania przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące przywrócenia terminu. Zgodnie bowiem z utrwaloną wykładnią przyjmowaną przez organy podatkowe, a potwierdzoną przez sądy administracyjne, termin na złożenie oświadczenia o zastosowaniu formy opodatkowania nie jest terminem prawa procesowego tylko prawa materialnego. Zatem upływ tego terminu powoduje wygaśnięcie prawa lub obowiązku, dla którego został zastrzeżony. Jednocześnie termin ten nie ma waloru przywracalności (por. wyrok NSA z 18 września 2007 r., sygn. akt II FSK 982/06 czy WSA w Warszawie z 2 grudnia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 1295/09).