Udostępnienie mieszkania pracownikowi będącemu obcokrajowcem

Zatrudnionemu pracownikowi będącemu obcokrajowcem udostępniłem lokal mieszkalny. Czy jeżeli pracownik nie ponosi kosztów najmu, to uzyskuje przychód do opodatkowania? Dodam, że mamy ten sam adres zamieszkania.

W przedstawionej sytuacji nieodpłatne udostępnienie przez pracodawcę lokalu mieszkalnego skutkuje powstaniem u pracownika przychodu ze stosunku pracy, którego wartość należy ustalić według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu. Jeżeli nie zachodzą przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 19 i ust. 14 updof, to wówczas cała wartość otrzymanego przez pracownika nieodpłatnego świadczenia podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W przypadku gdy obcokrajowiec został zatrudniony przez polskiego pracodawcę na podstawie umowy o pracę, to uzyskane przez niego przychody kwalifikuje się do przychodów ze stosunku pracy, o których mowa w art. 12 ust. 1 updof (analogicznie jak w przypadku polskich pracowników). W myśl tego przepisu za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Stosownie zaś do ogólnej definicji przychodu określonej w art. 11 ust. 1 updof, w przypadku świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń, warunkiem koniecznym do rozpoznania przychodu jest faktyczne otrzymanie takiego świadczenia. Wartość pieniężną nieodpłatnych świadczeń ustala się na podstawie art. 11 ust. 2-2b updof.

Zgodnie z poglądem ugruntowanym w orzecznictwie, dla celów podatku dochodowego za nieodpłatne świadczenia zasadniczo uważa się wszelkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, a także te wszystkie zdarzenia, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Jak wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13, za przychód pracownika z tytułu nieodpłatnych świadczeń mogą być uznane świadczenia, które łącznie spełniają następujące przesłanki: zostały spełnione za zgodą pracownika oraz w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu wymierną korzyść w postaci zwiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść.

W świetle wskazanych kryteriów należy uznać, że w sytuacji przedstawionej w pytaniu nieodpłatne udostępnienie przez pracodawcę lokalu mieszkalnego skutkuje powstaniem u pracownika przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 updof. W rezultacie otrzymania od pracodawcy takiego świadczenia pracownik unika bowiem wydatków o charakterze osobistym, jakie musiałby ponieść z własnych środków, a tym samym uzyskuje wymierną korzyść majątkową. W takim przypadku wartość przychodu pracownika z tytułu nieodpłatnego świadczenia należy ustalić według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu (art. 11 ust. 2a pkt 3 updof).

Należy zauważyć, że na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 19 i ust. 14 updof, przychód uzyskany przez pracownika z tytułu zakwaterowania przez pracodawcę może korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł, o ile miejsce zamieszkania pracownika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy oraz pracownik nie korzysta z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów.

Jeżeli jednak w rozpatrywanym stanie faktycznym nie zachodzą przesłanki do zastosowania powołanego zwolnienia od podatku, to całą wartość otrzymanego przez pracownika nieodpłatnego świadczenia, pracodawca (jako płatnik) powinien doliczyć do innych przychodów uzyskanych przez tę osobę w danym miesiącu ze stosunku pracy i od łącznej kwoty dochodu pobrać zaliczkę na podatek, obliczoną zgodnie z zasadami określonymi w art. 32 updof.