Koszty podlegające odliczeniu

Na potrzeby ulgi na prototyp zdefiniowane zostały pojęcia produktu oraz produkcji próbnej nowego produktu i wprowadzenia na rynek nowego produktu. Prezentuje je tabela.

Odesłanie do przepisów o rachunkowości w celu ustalenia znaczenia pojęcia produktu jest ogólnikowe, niemniej w uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej (druk sejmowy nr 1532) wyjaśniono, że na potrzeby ulgi pojęcie produktów należy rozumieć w znaczeniu wynikającym z art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości - Dz. U. z 2023 r. poz. 120. Chodzi więc o rzeczowe aktywa obrotowe w postaci wytworzonych lub przetworzonych przez jednostkę produktów gotowych (wyrobów i usług) zdatnych do sprzedaży lub w toku produkcji, jednak na potrzeby ulgi - z wyłączeniem usług.

Poza tym do skorzystania z ulgi na prototyp nie uprawniają działania związane z uzyskaniem certyfikatów i zezwoleń, których posiadanie jedynie uatrakcyjnia lub wyróżnia ofertę podatnika na tle konkurencji. Ulgą objęte są te działania, które zmierzają do uzyskania przez podatnika certyfikatów i zezwoleń, bez których zgodnie z prawem nie jest możliwa sprzedaż nowego produktu.

Przepisy ustawy o PIT określają zamknięty katalog kosztów rozliczanych w ramach ulgi. Ich zestawienie przedstawia tabela.

Koszty produkcji próbnej nowego produktu są ograniczone. Zasadniczo dotyczą wydatków związanych z zakupem, wytworzeniem lub ulepszeniem środka trwałego, poniesionych celem wykorzystania danego środka trwałego przy produkcji nowego produktu. Takie wydatki są rozliczane poprzez odpisy amortyzacyjne, które zwykle są ujmowane do kosztów uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem art. 23 updof. Przy czym jeśli nawet podatnicy w ramach ulgi na prototyp rozliczą koszty poniesione na nabycie, wytworzenie czy ulepszenie środków trwałych, to przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od tych środków trwałych nie są zobligowani stosować ograniczeń z art. 23 ust. 1 pkt 45 updof (art. 26ga ust. 8 updof).

Do kategorii kosztów uważanych za koszty wprowadzenia na rynek nowego produktu zaliczone zostały m.in. koszty na badania cyklu życia produktu oraz koszty systemu weryfikacji technologii środowiskowych. Wskazówki do czego odnoszą się te pojęcia, zawiera uzasadnienie do projektu ustawy nowelizującej (druk sejmowy nr 1532). Można tam przeczytać, że: "(...) koszty badania cyklu życia produktu, tzw. LCA (life cycle assessment) jest metodą służącą do określania śladu środowiskowego (czyli oddziaływania na środowisko) produktów i organizacji. LCA polega na identyfikacji i ujęciu ilościowym tzw. wejść (surowce mineralne, energia, woda, etc.) i wyjść (produkt, odpady, emisje do wody/powietrza/gleby, etc.) do i z systemu produktu (lub organizacji), a następnie na ocenie wpływu na środowisko tych wejść i wyjść w wybranych kategoriach (np. zubożenie wody, zasolenie gleby, użytkowanie i przekształcenie ziemi, globalne ocieplenie, zubożenie warstwy ozonowej, zakwaszenie, eutrofizacja, ekotoksyczność, promieniowanie jonizujące, smog, etc.).

Na system produktu składają się procesy jednostkowe na poszczególnych etapach jego cyklu życia (etapie pozyskania surowców, ich przetwórstwa, produkcji, procesów transportu i dystrybucji, fazy użytkowania, czy etapie utylizacji produktu). To, jakie konkretnie procesy jednostkowe (a tym samym które etapy cyklu życia) są uwzględniane w LCA, zależy od przyjętych granic systemu".

Biorąc pod uwagę, że założenia stosowania metody LCA określa podatnik, decydując tym samym o zakresie badań i ponoszonych kosztów, przy podejmowaniu działań w tym zakresie jako pewną wytyczną można przyjąć informację zawartą w uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej, że Komisja Europejska podjęła się harmonizacji zasad stosowania LCA dla wybranych kategorii produktów/organizacji, a definicja LCA zawarta jest w Komunikacie Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady COM(2013) 196 final Tworzenie jednolitego rynku dla produktów ekologicznych.

Z kolei pojęcie weryfikacji technologii środowiskowych (ETV - Environmental Technology Verification) określa system wspierający komercjalizację i upowszechnianie innowacyjnych technologii środowiskowych, który polega na bezstronnym i wiarygodnym potwierdzeniu, że deklaracja wytwórcy technologii dotycząca jej efektu działania i korzyści z jej zastosowania jest rzetelna, kompletna i oparta na wiarygodnych wynikach badań. W uzasadnieniu do projektu ustawy nowelizującej dodano też, że: "ETV wspomniane jest w ustawie Prawo o ochronie środowiska w art. 400a ust. 1 pkt 41a, stosownie do którego finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej obejmuje m.in. przedsięwzięcia związane z wdrażaniem i funkcjonowaniem systemu weryfikacji technologii środowiskowych (ETV)".