Status osoby bezrobotnej dla Ukraińca i korzyści dla pracodawcy

Od wybuchu konfliktu zbrojnego w Ukrainie do Polski wjechało już ponad 4 mln uchodźców. Część z nich zdążyła już wrócić do ojczyzny, a część wyjechać do innych państw. Jednak większość pozostała w Polsce. Z uwagi na tak liczny napływ tych osób ustawodawca polski uregulował ich status w przepisach ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Na ich mocy osoby te uzyskały możliwość rejestracji w urzędzie pracy jako bezrobotne bądź poszukujące pracy.

Rejestracja w urzędzie pracy

Obecnie obywatel Ukrainy, który korzysta ze specjalnych uprawnień od 24 lutego br. oraz każdy obywatel Ukrainy, który aktualnie przebywa legalnie w Polsce, może zarejestrować się w urzędzie pracy jako bezrobotny lub poszukujący pracy na takich samych zasadach jak obywatel RP. Co istotne, rejestracji dokonać mogą również osoby starsze tzn. kobiety powyżej 60. roku życia i mężczyźni powyżej 65. roku życia.

Rejestracja osób prowadzona jest w oparciu o przepisy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy oraz rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie rejestracji bezrobotnych i poszukujących pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 667). Zgodnie z § 8 ust. 5 tego rozporządzenia w szczególnie uzasadnionych przypadkach starosta, mając na uwadze obiektywne okoliczności lub przeszkody uniemożliwiające przedłożenie kompletu dokumentów oraz przekazanie wymaganych danych, może wyrazić zgodę na rejestrację jako bezrobotnego albo poszukującego pracy osoby nieposiadającej kompletu dokumentów lub która nie przekazała wymaganych danych. Zatem bez żadnych przeszkód powiatowe urzędy pracy rejestrują obywateli ukraińskich nieposiadających kompletu dokumentów jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy. Osoby te jednak muszą wylegitymować się i potwierdzić swoją tożsamość.

Korzyści z rejestracji dla obywateli Ukrainy

Obywatele Ukrainy, którzy zarejestrują się w urzędzie pracy jako osoby bezrobotne, oprócz możliwości skorzystania z usług pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego mogą skorzystać z instrumentów finansowanych ze środków publicznych.

Poradnictwo zawodowe polega na udzielaniu pomocy przez pracownika urzędu pracy w rozwiązywaniu problemów zawodowych osób zgłaszających się po taką pomoc do urzędu. Pomoc może być świadczona w formie indywidualnego kontaktu pracownika urzędu z osobą potrzebującą pomocy lub za pośrednictwem łącza telefonicznego albo internetowego.

W ramach poradnictwa zawodowego można uzyskać pomoc m.in. w zakresie:

• wyboru lub zmiany zawodu,
• zaplanowania kariery zawodowej,
• uzupełnienia kwalifikacji zawodowych,
• określenia kompetencji i zainteresowań,
• zaplanowania rozwoju zawodowego.

Co ważne, wszystkie te usługi świadczone są bezpłatnie.

Poza tym, osoby te mogą w szczególności skorzystać ze szkoleń, staży, prac interwencyjnych czy robót publicznych.

Obywatele Ukrainy zarejestrowani jako osoby bezrobotne mogą też ubiegać się o pieniądze na podjęcie działalności gospodarczej. W myśl bowiem ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy każdy obywatel Ukrainy, który:

• przebywa w Polsce legalnie i
• posiada numer PESEL,

może założyć działalność gospodarczą (w dowolnej formie) na takich samych zasadach jak obywatel Polski.

Jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanych z podjęciem tej działalności, mogą być przyznane w wysokości nie wyższej niż 6-krotność przeciętnego wynagrodzenia. Obecnie jest to kwota 37.411,32 zł (tj. 6 × 6.235,22 zł). Szczegółowe warunki, jakie muszą spełnić ubiegający się o dofinansowanie podjęcia działalności gospodarczej określa rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2022 r. poz. 243).

Korzyści dla przedsiębiorców

Przedsiębiorca, który zdecyduje się na zatrudnienie obywatela Ukrainy, uprawniony jest w szczególności do wnioskowania o wsparcie przyznawane przez urząd pracy m.in. w postaci refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy. Jest to pomoc finansowa udzielana przez powiatowy urząd pracy w związku z wyposażeniem lub doposażeniem stanowiska pracy i zatrudnieniem na tym stanowisku skierowanego bezrobotnego lub skierowanego niepozostającego w zatrudnieniu lub niewykonującego innej pracy zarobkowej opiekuna osoby niepełnosprawnej przez okres 24 miesięcy.

Z uwagi na konieczność zatrudniania takiej osoby przez okres dwóch lat pracodawca powinien zatrudnić ją poprzez zarejestrowanie oświadczenia o powierzeniu pracy, bowiem na mocy przepisów ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa pobyt obywatela Ukrainy, który wjechał do Polski w terminie od 24 lutego br. uznany jest za legalny przez 18 miesięcy.

Refundacja jest dokonywana na podstawie umowy zawieranej ze starostą (działającym w jego imieniu dyrektorem powiatowego urzędu pracy).