Przeliczanie walut obcych z faktur eksportowych

W obrocie gospodarczym pojawiają się sytuacje, w których na potrzeby rozliczania podatku VAT i dochodowego podatnik stosuje różne kursy walut. Ustawodawca z dniem 1 stycznia 2021 r. wprowadził przepisy, na podstawie których na potrzeby rozliczania podatku VAT kwoty wyrażone w walutach obcych można dobrowolnie przeliczać na złote, zgodnie z zasadami przeliczania przychodu określonego w walucie obcej wynikającymi z przepisów o podatku dochodowym, obowiązującymi na potrzeby rozliczania danej transakcji.

» Zasady przeliczania kwot wyrażonych w walucie obcej na potrzeby podatku VAT

Zasady przeliczania kwot wyrażonych w walutach obcych na złote na potrzeby rozliczania podatku VAT określone zostały w art. 31a ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, że w przypadku, gdy:

• kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej - przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego lub ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (art. 31a ust. 1 ustawy o VAT),
• podatnik wystawia fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego, a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone na tej fakturze w walucie obcej - przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury (w tej sytuacji podatnik również może zastosować zamiast średniego kursu NBP, kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny - art. 31a ust. 2 ustawy o VAT).

Obowiązek podatkowy w VAT powstaje zasadniczo z chwilą dokonania dostawy lub wykonania usługi, przy czym jeżeli przed tym dniem podatnik otrzyma całość lub część zapłaty (w szczególności: przedpłatę, zaliczkę), wówczas obowiązek podatkowy powstaje u niego z chwilą otrzymania zapłaty, w odniesieniu do otrzymanej kwoty (art. 19a ust. 1 i 8 ustawy o VAT).

» Zasady przeliczania kwot wyrażonych w walucie obcej na potrzeby podatku dochodowego

W myśl art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) oraz art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1406 ze zm.), przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Zasady te dotyczą zarówno sytuacji, gdy sprzedaż dokonywana jest na rzecz kontrahenta krajowego, jak i zagranicznego.

Aby przeliczyć na złote przychód wyrażony w walucie obcej, konieczne jest ustalenie daty powstania tego przychodu. Moment powstania przychodu określa art. 14 ust. 1c updof i odpowiednio art. 12 ust. 3a updop. W świetle tych przepisów za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. Tym samym ta czynność, która ma miejsce najwcześniej, wyznacza datę powstania przychodu.

Uwaga

Jeżeli podatnik wybierze opcję przeliczania kwot wyrażonych w walutach obcych zgodną z zasadami przeliczenia przychodu w podatku dochodowym, obowiązany jest do jej stosowania przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy, licząc od miesiąca, w którym ją wybrał (art. 31a ust. 2b ustawy).

W przypadku rezygnacji z wprowadzonej opcjonalnej metody przeliczania, podatnik jest obowiązany do stosowania dotychczasowych metod przeliczania (przewidzianych w art. 31a ust. 1 lub 2 ustawy), przez co najmniej 12 kolejnych miesięcy, licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zrezygnował z wybranej opcjonalnej metody przeliczania (art. 31a ust. 2c ustawy).

Podatnicy powinni pamiętać, że jeśli przed wyborem opcjonalnych metod przeliczania walut obcych, korzystali w podatku VAT ze szczególnych zasad przeliczania kwot stosowanych do określenia podstawy opodatkowania określonych w walutach obcych w odniesieniu do:

• usług wstępu na imprezy masowe,
• usług w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, za które pobiera się opłaty trasowe

- wybór opcjonalnych metod przeliczania stosowanych przez nich w podatku dochodowym, obliguje ich do stosowania tych zasad w pełni, również w odniesieniu do wskazanych przypadków.