Zwolnienie z VAT importu towarów przeznaczonych do wywozu w ramach WDT

Art. 18d ustawy o VAT wskazuje, że w sytuacji, gdy podatnik niezarejestrowany jako podatnik VAT czynny dokonuje na terytorium kraju wyłącznie importu towarów, których miejscem przeznaczenia jest terytorium innego państwa członkowskiego i wywóz tych towarów z terytorium kraju dokonywany jest przez importera w ramach WDT, obowiązki tego podatnika wykonuje przedstawiciel podatkowy w imieniu własnym ale na jego rzecz.

Oznacza to, że przedstawiciel podatkowy działając we własnym imieniu dokonuje rozliczenia importu towarów dokonanego przez innego podatnika. W tej sytuacji przedstawiciel staje się podmiotem zobowiązanym do dokonania rozliczenia, ale odpowiada za zobowiązanie podatkowe solidarnie z podatnikiem.

Powyższe rozwiązanie umożliwia podatnikom nieposiadającym siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski ani niezarejestrowanym dla celów VAT na terytorium naszego kraju, ustanowienie przedstawiciela podatkowego bez konieczności rejestracji w charakterze czynnego podatnika VAT.

Dokonany w ten sposób import towarów przeznaczonych do wywozu z terytorium kraju w ramach WDT, zwolniony jest z opodatkowania pod warunkiem, że spełnione zostaną wymogi określone w § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz. U. z 2020 r. poz. 1983) zwanego "rozporządzeniem w sprawie zwolnień".

Jeśli importu dokonuje podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT UE w Polsce, to zwolnienie z importu towarów, o którym mowa powyżej ma zastosowanie, jeśli importer:

• przedstawi dowód, że importowane towary są przeznaczone do transportu na terytorium innego państwa UE;
• poda swój ważny numer VAT UE nadany w państwie przeznaczenia tych towarów, jeśli przemieszczenie ma charakter nietransakcyjny lub numer VAT UE nabywcy nadany w państwie przeznaczenia towarów, jeśli jest to klasyczne WDT;
• w terminie 4 miesięcy po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu tych towarów, przedstawi dokumenty potwierdzające wykazanie WDT w informacji podsumowującej lub zaświadczenie wydane przez naczelnika urzędu skarbowego potwierdzające złożenie takiej informacji w zakresie WDT (jeśli w informacji podsumowującej wykazywane są również inne dostawy wewnątrzwspólnotowe);
• w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym dokonał importu towarów nie naruszył warunku dotyczącego przedstawienia dowodów potwierdzających wykazanie WDT w informacji podsumowującej, w odniesieniu do towarów importowanych w okresie 17 miesięcy poprzedzających import towarów; w sytuacji gdy powyższy warunek został naruszony, importer ma obowiązek złożenia organowi celnemu zabezpieczenia w wysokości równej kwocie podatku; niezłożenie dokumentów potwierdzających wykazanie WDT w informacji podsumowującej w terminie 4 miesięcy od powstania obowiązku podatkowego w imporcie towarów powoduje, że ze złożonego zabezpieczenia pokrywa podatek VAT od importu.

» Zwolnienie z VAT importu towarów dokonywanego przez przedstawiciela podatkowego 

Z § 4 rozporządzenia w sprawie zwolnień wynika, że w sytuacji, gdy importu towarów dokonuje przedstawiciel podatkowy, wówczas warunkiem zwolnienia z opodatkowania tego typu importu towarów jest:

• podanie ważnego numeru identyfikacji podatkowej przyznanego przedstawicielowi w Polsce;
• podanie ważnych numerów identyfikacyjnych importera lub nabywcy, przyznanych w innych państwach członkowskich przeznaczenia towarów;
• przedstawienie dowodów na to, że importu towarów dokonano z przeznaczeniem do transportu lub wysyłki do innego państwa członkowskiego;
• przedstawienie w terminie 4 miesięcy po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów dokumentów potwierdzających wykazanie w informacji podsumowującej WDT towarów, które były przedmiotem importu, czyli: informacji podsumowującej, a w sytuacji gdy z informacji nie można wyodrębnić konkretnego WDT, które jest następstwem importu - informacji podsumowującej wraz z odpowiednimi deklaracjami podatkowymi, w których wykazano WDT;
• nienaruszenie powyższego warunku w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc dokonania importu towarów, w stosunku do towarów importowanych w okresie 17 miesięcy poprzedzających ten import; niespełnienie tego warunku wiąże się z koniecznością złożenia zabezpieczenia a nieprzedłożenie dokumentów potwierdzających wykazanie WDT spowoduje, że podatek należny zostanie pokryty z zabezpieczenia;
• przedstawienie kopii umowy ustanawiającej go takim przedstawicielem.

» Kto może zostać przedstawicielem podatkowym? 

Warunki, jakie musi spełniać podmiot, który może być ustanowiony przedstawicielem podatkowym określone są w art. 18b ustawy.

Zgodnie z tym przepisem, podmiot może zostać ustanowiony jako przedstawiciel podatkowy, jeżeli łącznie spełni warunki:

• posiada siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju;
• jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, a w przypadku, o którym mowa w art. 18d ust. 1 - jako podatnik VAT UE (dotyczyć będzie sytuacji, gdy podatnik niezarejestrowany jako podatnik VAT czynny dokona wyłącznie importu towarów, których miejscem przeznaczenia będzie terytorium innego niż Polska kraju Unii i wywóz tych towarów przez importera dokonywany jest w ramach WDT),
• przez ostatnie 24 miesiące nie zalegał z wpłatami poszczególnych podatków stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczającymi odrębnie w każdym podatku odpowiednio 3% kwoty należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach; udział zaległości w kwocie podatku ustala się w stosunku do kwoty należnych wpłat za okres rozliczeniowy, którego dotyczy zaległość;
• przez ostatnie 24 miesiące osoba fizyczna będąca podatnikiem, a w przypadku podatników niebędących osobami fizycznymi - osoba będąca wspólnikiem spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej, członkiem władz zarządzających, głównym księgowym, nie została prawomocnie skazana na podstawie ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2021 r. poz. 408 ze zm.) za popełnienie przestępstwa skarbowego;
• jest uprawniony do zawodowego wykonywania doradztwa podatkowego zgodnie z przepisami o doradztwie podatkowym lub do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości (z wyjątkiem agencji celnej, jeżeli podatnik którego ma reprezentować dokonuje na terytorium kraju wyłącznie importu towarów przeznaczonych do wywozu w ramach WDT).

Z zestawienia powyższych warunków wynika m.in., że tylko podmiot, który rozliczał się przez co najmniej dwa lata z organami podatkowymi i robił to w sposób rzetelny, może reprezentować innych przedsiębiorców.

Przedstawicielem podatkowym może być również agencja celna, jeżeli spełnia ustawowe warunki, które wymienione są w art. 18b ust. 1 ustawy o VAT.

Prawodawca umożliwił pełnienie funkcji przedstawiciela podatkowego przez agencje celne, nawet wtedy, gdy nie są one uprawnione do zawodowego wykonywania doradztwa podatkowego lub do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Brak tych uprawnień w stosunku do agencji celnych jest nieistotny jedynie w sytuacji, gdy podatnik, który ustanowił agencję celną swoim przedstawicielem będzie dokonywał wyłącznie importu towarów na terytorium kraju, jeśli miejscem przeznaczenia tych towarów jest terytorium innego państwa członkowskiego, a ich wywóz dokonywany jest przez importera w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (art. 18b ust. 3 ustawy).

Ustawodawca wprowadził powyższą zasadę, po to by ułatwić importerom dokonywanie rozliczeń celno-podatkowych. Jest to dość istotny przepis, który umożliwia agencji celnej nie tylko dokonywanie odpraw w imporcie, ale również załatwianie formalności związanych z dalszym przemieszczeniem towarów.

» Tryb ustanawiania przedstawiciela

Ustanowienia przedstawiciela podatkowego dokonuje się w drodze pisemnej umowy zawartej pomiędzy podatnikiem, a podmiotem ustanawianym przedstawicielem podatkowym. Umowa ustanawiająca przedstawiciela podatkowego nie musi mieć formy aktu notarialnego.

Z art. 18b ust. 4 wynika, iż umowa powinna zawierać:

1) nazwy stron umowy oraz ich adresy i dane identyfikacyjne na potrzeby odpowiednio podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze,

2) adres, pod którym będzie prowadzona i przechowywana dokumentacja na potrzeby podatku,

3) oświadczenie podmiotu, który jest ustanawiany przedstawicielem podatkowym, o spełnieniu ustawowych warunków do bycia takim przedstawicielem,

4) zakres upoważnienia (dotyczy przypadku, gdy przedstawiciel podatkowy zostanie upoważniony do wykonywania innych czynności niż: sporządzenie deklaracji podatkowych i informacji podsumowujących, prowadzenie i przechowywanie dokumentacji, w tym ewidencji),

5) zgodę przedstawiciela podatkowego na wykonywanie obowiązków i czynności podatnika, dla którego został ustanowiony, w imieniu własnym i na rzecz tego podatnika (dotyczy rozliczania importu towarów, których miejscem przeznaczenia będzie terytorium innego niż Polska kraju Unii i wywóz tych towarów przez importera będzie dokonywany w ramach WDT).

» Zakres obowiązków

Czynności wykonywane przez przedstawiciela podatkowego określa art. 18c i 18d ustawy. Zgodnie z tymi przepisami obowiązkiem przedstawiciela jest:

• wypełnianie obowiązków podatnika, którego jest przedstawicielem, w zakresie rozliczania podatku od towarów i usług, w tym sporządzanie deklaracji podatkowych oraz informacji podsumowujących,
• prowadzenie i przechowywanie dokumentacji oraz ewidencji dla potrzeb tego podatku, oraz
• wykonywanie innych czynności wynikających z przepisów o podatku od towarów i usług, jeżeli zostały wymienione w zawartej umowie.

Przedstawiciel podatkowy odpowiada solidarnie z podatnikiem za zobowiązania podatkowe podatnika, którego reprezentuje. W razie zaistnienia zaległości podatkowych, organ podatkowy może te kwoty dochodzić zarówno od podatnika, jak i od jego przedstawiciela podatkowego.