Odprawa celna w obrocie pocztowym i kurierskim

» Obrót pocztowy

Wysyłając towar za pośrednictwem poczty formalności związane z procedurą wywozu wyglądają nieco inaczej niż w tradycyjnym eksporcie.

Uwaga

Przesyłki pocztowe, których wartość nie przekracza 1.000 EUR, zawierające towary wysyłane poza obszar celny Unii Europejskiej, podlegające należnościom celnym wywozowym, przedstawiane są organom celnym przez urzędy pocztowe dokonujące wymiany poczty z zagranicą wraz z deklaracjami celnymi CN 22 lub CN 23 albo z wykorzystaniem komunikatów będących elektronicznymi odpowiednikami tych deklaracji.

Deklaracja CN 22 dołączana jest do przesyłek listowych, których wartość nie przekracza 300 DTS (SDR). Formularz CN 23 jest deklaracją celną dla paczek pocztowych oraz przesyłek listowych o wartości przekraczającej 300 DTS (SDR). SDR (w języku angielskim), DTS (w języku francuskim) - ("Specjalne Prawa Ciągnienia") oznacza jednostkę walutową Międzynarodowego Funduszu Walutowego stosowaną w zagranicznym obrocie pocztowym. Kurs DTS (SDR) do PLN (złotego polskiego) jest ustalany przez Narodowy Bank Polski i podawany w tabeli kursów walut tego banku.

W przypadku gdy przesyłka pocztowa zawiera towary inne niż korespondencja lub towary, których wartość przekracza 1.000 EUR i które podlegają należnościom celnym wywozowym, zgłoszenia celnego o objęcie towarów procedurą wywozu dokonuje się z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ECS (§ 10 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 sierpnia 2016 r. w sprawie zgłoszeń celnych w obrocie pocztowym - Dz. U. poz. 1293 ze zm.).

Po dokonaniu zgłoszenia celnego przesyłek pocztowych w systemie ECS, są one przedstawiane przez urzędy pocztowe organom celnym wraz z:

1) deklaracjami celnymi CN 22 lub CN 23;

2) naklejonymi na przesyłkach przez urząd pocztowy, wypełnionymi przez nadawcę etykietami, informującymi o przyjęciu przez organ celny zgłoszenia celnego.

Na tym etapie, jeśli organ celny otrzymał wszystkie powyższe dokumenty, zgłoszenie celne zostaje przyjęte a towar zwolniony do wywozu.

W wyroku z dnia 21 lipca 2020 r., sygn. akt I FSK 2032/17 NSA analizował stanowisko organów podatkowych i WSA w Rzeszowie, które odmówiły podatnikowi prawa do zastosowania stawki VAT 0% do eksportu towarów wysyłanych przez operatora pocztowego.

"(...) ani organy, ani też Sąd I instancji nie zakwestionowały samego faktu dokonania przez skarżącego dostawy towarów za pośrednictwem Poczty Polskiej do odbiorców mających miejsce zamieszkania poza terytorium Unii Europejskiej. Uznały jednak, że podatnik nie dopełnił konkretnych wymogów formalno-dowodowych, wynikających w szczególności z art. 2 ust. 8 cyt. ustawy (nie dokonywał zgłoszeń celnych wywozowych), nie posiada zatem stosownego dokumentu potwierdzonego przez właściwy urząd celny (i to w formie elektronicznej), z którego wynikałby fakt wywózki towarów poza obszar Unii Europejskiej (art. 41 ust. 6 w zw. z ust. 6a tej ustawy). Brak wypełnienia tych wymogów formalnych spowodował, że przedmiotowa sprzedaż nie została uznana za eksport towarów w rozumieniu art. 2 ust. 8 ustawy o podatku od towarów i usług, a w konsekwencji odmówiono skarżącemu zastosowania stawki podatku w wysokości 0% (...)".

Sąd przypomniał jednak o wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 marca 2019 r., w sprawie C-275/18, w którym Trybunał uznał, że art. 146 ust. 1 lit. a) w związku z art. 131 dyrektywy w sprawie VAT należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się on temu, aby przepis prawa krajowego uzależniał zwolnienie z VAT przewidziane dla towarów przeznaczonych do wywozu poza terytorium Unii od przesłanki, aby towary te zostały objęte procedurą celną wywozu, w sytuacji, w której jest bezsporne, że zostały spełnione materialnoprawne przesłanki zwolnienia, w tym w szczególności przesłanka faktycznego wyprowadzenia danych towarów z terytorium Unii.

TSUE wyjaśnił, że z art. 146 ust. 1 lit. a) dyrektywy w sprawie VAT wynika, iż eksport towarów następuje, a zwolnienie z opodatkowania (w Polsce stawka 0%) ma zastosowanie, gdy prawo do rozporządzania tym towarem jak właściciel zostało przeniesione na nabywcę, a dostawca wykaże, że towar został wysłany lub przetransportowany poza terytorium Unii i że w następstwie tej wysyłki opuścił fizycznie terytorium Unii. Zatem zakwalifikowanie transakcji jako dostawy eksportowej nie zależy od objęcia danych towarów procedurą celną wywozu, której nieprzestrzeganie skutkuje pozbawieniem podatnika prawa do zwolnienia w eksporcie.

Opierając się na orzecznictwie europejskim, NSA potwierdził, że transakcje powinny być opodatkowane przy uwzględnieniu ich cech obiektywnych. Z tego względu uznał, że nie można odmówić podatnikowi prawa do stawki VAT 0% w odniesieniu do dostawy towarów, które nie zostały objęte procedurą wywozu, jeśli bezspornie towary te zostały faktycznie wywiezione.

Sama okoliczność, że eksporter nie objął danych towarów procedurą wywozu, nie oznacza, że taki wywóz faktycznie nie nastąpił. Objęcie towarów procedurą wywozu stanowi obowiązek formalny, który nie wchodzi w zakres systemu VAT, lecz procedury celnej i samo w sobie nieprzestrzeganie tego obowiązku nie wyklucza, że spełnione są przesłanki materialnoprawne uzasadniające przyznanie prawa do preferencyjnej stawki VAT.

Zdaniem Sądu, w przypadku eksportu towarów nie jest kluczowe posiadanie określonych dokumentów czy też objęcie towarów określoną procedurą, lecz sam fakt wywozu towarów poza granice Unii Europejskiej. Według orzecznictwa Trybunału - o czym NSA wspomniał w uzasadnieniu wyroku - istnieją tylko dwie sytuacje, w których niedopełnienie wymogów formalnych może doprowadzić do utraty prawa do zwolnienia z VAT - po pierwsze, na zasadę neutralności podatkowej do celów zwolnienia z VAT nie może powoływać się podatnik, który umyślnie uczestniczył w oszustwie podatkowym i naraził na niebezpieczeństwo funkcjonowanie wspólnego systemu VAT, po drugie, naruszenie wymogu formalnego może prowadzić do odmowy zwolnienia z VAT, jeżeli naruszenie to skutkuje uniemożliwieniem przedstawienia przekonującego dowodu spełnienia wymogów materialnych (tzn. faktycznego wyprowadzenia towarów z terytorium UE).

Warty podkreślenia - w ocenie NSA - jest również fakt, że w orzecznictwie sądów krajowych już wcześniej wskazywano, że jeśli okoliczność wywozu poza UE zostanie wykazana innymi dowodami, w tym ustalona w sposób bezsporny w ramach toczącego się postępowania podatkowego, organy podatkowe nie mogą takiej okoliczności pomijać, stosując do takiego wywozu stawkę jak dla obrotu krajowego, gdyż takie działanie nie tylko narusza zasadę neutralności, lecz jest nieadekwatne do poczynionych przez organy podatkowe ustaleń faktycznych i w konsekwencji przybiera formę sankcji podatkowej, a nie opodatkowania faktycznej czynności podlegającej VAT (vide: wyroki NSA: z dnia 10 września 2014 r., sygn. akt I FSK 1304/13, z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygn. akt I FSK 828/12, czy z dnia 20 grudnia 2017 r., sygn. akt I FSK 825/17).

W tej sytuacji NSA uznał, że nie można odmówić podatnikowi prawa do zastosowania stawki VAT 0% do eksportu towarów, wyłącznie na tej podstawie, że nie posiada on określonego dokumentu potwierdzającego ten eksport, jeśli wywóz towarów poza terytorium UE faktycznie nastąpił.

» Wywóz przesyłek eksportowanych przez kuriera

Informacje na temat wywozu przesyłek w ramach obrotu kurierskiego możemy odnaleźć na stronie Ministerstwa Finansów www.podatki.gov.pl w broszurze "Materiał informacyjny dotyczący problematyki wyprowadzenia i wywozu oraz systemu ECS (AES) w kontekście zmian wynikających z wdrożenia Unijnego kodeksu celnego". W treści tego opracowania wyjaśniono, iż:

"(...) W obrocie realizowanym przez operatorów innych niż operator wyznaczony, o którym mowa w ustawie - Prawo pocztowe, czyli przez operatorów kurierskich mają zastosowanie określone poniżej zasady.

Przesyłki z korespondencją (art. 1 pkt 26 RD - rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/2446 z dnia 28 lipca 2015 r. uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013 w odniesieniu do szczegółowych zasad dotyczących niektórych przepisów unijnego kodeksu celnego - Dz. Urz. UE L nr 343/1 - przypis redakcji) uznaje się za zgłoszone do wywozu lub powrotnego wywozu z chwilą opuszczenia przez nie obszaru celnego UE (art. 141 ust. 2 RD). Oznacza to, że w tym przypadku nie ma obowiązku złożenia elektronicznego, papierowego bądź ustnego zgłoszenia celnego.

Towary o charakterze niehandlowym (bez limitu wartościowego i ilościowego) oraz towary o charakterze handlowym, pod warunkiem że ich wartość nie przekracza 1.000 EUR lub ich masa netto nie przekracza 1.000 kg, mogą być zgłoszone w formie ustnej (art. 137 ust. 1 lit. a) i lit. b) RD) albo w formie czynności uznawanej za zgłoszenie (art. 140 ust. 1 lit. a) RD). Jednakże możliwe jest złożenie, na dotychczasowych zasadach, zbiorczego zgłoszenia kurierskiego dla paczek zawierających towary niepodlegające należnościom celnym wywozowym, których łączna wartość w jednej przesyłce nie przekracza równowartości 1.000 euro (limit kwotowy wynika z powołanego wyżej art. 137 ust. 1 lit. b) RD).

W pozostałym zakresie składa się elektroniczne zgłoszenie wywozowe na zasadach dotychczasowych (...)".

W praktyce, wysyłane za pośrednictwem firmy kurierskiej przesyłki o wartości do 1.000 EUR lub równowartości tej kwoty i wadze do 1.000 kg, odprawiane są zbiorczo, w związku z czym, po odprawie celnej podatnicy nie otrzymują dokumentów potwierdzających zakończenie odprawy.

Jeśli podatnik chciałby otrzymać dokument IE-599 potwierdzający wywóz towaru, musi zdecydować się na tzw. odprawę indywidualną. Przesyłki o wartości większej niż 1.000 EUR, to przesyłki, które z zasady odprawiane są indywidualnie i po zakończonej odprawie podatnicy otrzymują dokumenty potwierdzające odprawę celną: IE-529 oraz IE-599.