Rozliczenia kosztowe związane z autem osobowym wykupionym z leasingu

Wielu przedsiębiorców wykorzystuje w działalności gospodarczej auta osobowe na podstawie umów leasingu operacyjnego. Jednocześnie stosunkowo często jako leasingobiorcy decydują się na skorzystanie z opcji wykupu takiego auta po zakończeniu okresu, na który umowa leasingu została zawarta.

Przedsiębiorcom przysługuje prawo do rozliczenia w kosztach podatkowych opłat wynikających z umów leasingu operacyjnego w ramach limitu 150.000 zł. Jeśli natomiast auto jest po wykupieniu z leasingu wprowadzane do firmy na okres dłuższy niż rok i jednocześnie jego wartość w tym momencie jest znaczna, to przedsiębiorca zobowiązany jest uznać je za środek trwały i wprowadzić do właściwej ewidencji. Wielu przedsiębiorców ma wątpliwości, czy dokonywane wówczas od wartości początkowej tego auta odpisy amortyzacyjne mogą obciążać koszty podatkowe również w ramach limitu 150.000 zł. Mają bowiem obawy, że w tej sytuacji może dojść do "zdublowania" kosztów.

Koszty w trakcie leasingu operacyjnego

W podatku dochodowym jako umowę leasingu operacyjnego można zaklasyfikować umowę leasingu, która została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli przedmiotem umowy leasingu są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne, albo została zawarta na okres co najmniej 5 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające odpisom amortyzacyjnym nieruchomości. Jednocześnie suma opłat ustalonych w takiej umowie pomniejszona o należny podatek od towarów i usług powinna odpowiadać co najmniej wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych. W przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej będących uprzednio przedmiotem takiej umowy odpowiada ona co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingu. W odniesieniu do wartości rynkowej art. 19 ustawy o pdof i art. 14 ustawy o pdop stosuje się odpowiednio (art. 23b ust. 1 ustawy o pdof i art. 17b ust. 1 ustawy o pdop).

Dla samochodu osobowego normatywnym okresem amortyzacji jest 5 lat. Aby więc umowę jego leasingu można było uznać za umowę leasingu operacyjnego, czas jej trwania nie może być krótszy niż 2 lata, tj. 5 lat × 40%. Natomiast w pojęciu sumy opłat mieszczą się m.in. opłaty wstępne (czynsz inicjalny), raty leasingowe oraz cena wykupu - jeśli została określona w umowie.

Od 1 stycznia 2019 r. opłaty wynikające z umowy leasingu operacyjnego samochodu osobowego niebędącego elektrycznym podlegają wyłączeniu z kosztów podatkowych w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej kwota 150.000 zł pozostaje do wartości tego samochodu. Limit ten stosuje się do tej części opłaty, która stanowi spłatę wartości samochodu osobowego. Kwota wynikająca z zastosowania proporcji obejmuje także naliczony podatek VAT, w tej części, w której zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku VAT, co wystąpi w przypadku samochodów używanych do tzw. działalności mieszanej, czyli zarówno do celów firmowych, jak i prywatnych.

Ograniczenia amortyzacyjne

Również limit, do wysokości którego możliwe jest pełne, czyli 100%, obciążanie kosztów uzyskania przychodów wartością odpisów amortyzacyjnych naliczanych od samochodów osobowych niebędących samochodami elektrycznymi, zaliczonych do środków trwałych, wynosi 150.000 zł. To oznacza, że z kosztów podatkowych należy wyłączać każdorazowo taką część odpisu amortyzacyjnego, która przypada na wartość początkową samochodu przekraczającą ustawowy limit. Do kosztów podatkowych przedsiębiorca nie może natomiast zaliczać całej wartości odpisów amortyzacyjnych, aż do chwili zrównania ich wartości z obowiązującym limitem. Co równie ważne, samochody stanowiące firmowe środki trwałe podlegają amortyzacji w ramach tego limitu bez względu na to, czy są wykorzystywane wyłącznie do celów firmowych, czy też do mieszanych.

Dokonanie wykupu a rozliczenia kosztowe

Gdy przedsiębiorca po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego drogiego samochodu osobowego zdecyduje się na opcję jego wykupu, a następnie uzna go za środek trwały, to w praktyce będzie mu po raz drugi przysługiwał limit kosztowy wynoszący 150.000 zł. Jednak nie będzie to ten sam limit, który go obowiązywał w trakcie umowy leasingu. Pomimo tej samej wartości limit powykupowy będzie bowiem dotyczył odrębnego zdarzenia. To powoduje, że kwoty omówionych limitów są niezależne od siebie i nie dotyczą tych samych kosztów podatkowych (przykład). Potwierdza to Dyrektor KIS w wydawanych przez siebie interpretacjach (por. interpretację indywidualną z dnia 15 kwietnia 2019 r., nr 0111-KDIB1-3.4010.1.2019.2.MO).