Dojazdy członków rady nadzorczej na posiedzenia

Z uzasadnienia

"Spór w niniejszej sprawie sprowadza się do oceny, czy opisana we wniosku podróż członka rady nadzorczej skarżącej związana z jego dojazdem na posiedzenia tego organu spółki stanowi podróż, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b updof i czy w związku z tym przychód członka rady nadzorczej związany z pokryciem tych kosztów przez spółkę będzie korzystał ze zwolnienia, o którym mowa w powołanym przepisie. Zdaniem Sądu zasadne jest stanowisko skarżącej. (...)

Należy przy tym zaznaczyć, na co zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku z 30 maja 2018 roku (II FSK 1446/16), że katalog warunków uprawniających do zastosowania zwolnienia statuowanego w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b updof zawarty w art. 21 ust. 13 updof ma charakter rozłączny, na co wskazuje użycie spójnika »lub«. Wystarczające zatem, dla zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b updof, jest więc zaistnienie jednego z wymienionych warunków. Oczywiście musi także zostać spełniony warunek, że otrzymane świadczenia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

W orzecznictwie sądów administracyjnych wielokrotnie zwracano uwagę, że w treści art. 21 ust. 1 pkt 16 updof ustawodawca wyodrębnił dwa rodzaje podróży uzasadniające zwolnienie przychodów uzyskanych za czas podróży, mianowicie »podróż służbową« oraz »podróż osoby niebędącej pracownikiem«. Oznacza to, że obu tym pojęciom nie można nadawać tego samego znaczenia. Jak to podnoszono w orzecznictwie (por. np. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30 maja 2018 roku w sprawie II FSK 1446/16, z 20 grudnia 2018 roku w sprawie II FSK 3494/16, czy uchwałę 30 marca 2009 roku w sprawie II FPS 7/08) według jednej z dyrektyw wykładni językowej tj. zakazu wykładni synonimicznej, zakłada się, że różnym zwrotom nie należy nadawać tego samego znaczenia. Nie można zatem uznać za poprawną takiej wykładni, która prowadzi do ustalenia, że zwroty »podróż służbowa« oraz »podróż osoby niebędącej pracownikiem« będą miały to samo znaczenie. Przeciwne stanowisko wyrażone w zaskarżonej interpretacji indywidualnej jest nie do przyjęcia. Dyrektor KIS wskazał, że różnica treści przepisów zawarta w lit. a i lit. b związana jest wyłącznie z faktem, że w podróży służbowej może pozostawać jedynie pracownik, gdyż regulację w tym zakresie zawiera Kodeks pracy. Takie stanowisko organu interpretacyjnego nie znajduje w ogóle uzasadnienia w treści omawianych przepisów. Skoro w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b updof ustawodawca nie użył zwrotu »służbowa«, to nie można podróży wskazanej w tym przepisie definiować przez odwołanie do prawa pracy.

Z uwagi na powyższe należy w pierwszej kolejności ustalić jakie znaczenie ma pojęcie »podróż« zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 16 lit. b updof. Nie ulega wątpliwości, że zwrot ten nie został zdefiniowany ani w ustawie podatkowej ani w innych przepisach. Zatem właściwą metodą odkodowania jego znaczenia jest sięgnięcie do reguł wykładni językowej. Według internetowego Słownika Języka Polskiego (www.sjp.pl) podróż to przebywanie drogi do odległego miejsca; przemierzanie rozległych terenów; podróżowanie. W Małym Słowniku Języka Polskiego pod red. Elżbiety Sobol (Wyd. Naukowe PWN Warszawa 1995) podróż definiuje się jako: przebywanie drogi do jakiegoś odległego miejsca; podróżowanie. Efektem zastosowania wykładni językowej jest więc ustalenie, że podróż to przebycie drogi do jakiegoś odległego miejsca. Wykładnia językowa nie uzasadnia dookreślenia tego pojęcia poprzez takie elementy jak czas odbywania, częstotliwość czy też poprzez zdefiniowanie kierunku podróży. W połączeniu z art. 21 ust. 13 pkt 1 updof istotne staje się, aby podróż odbywana była w celu uzyskania przychodów i aby wydatki z tego tytułu nie zostały ujęte w kosztach uzyskania przychodu. Pozostała treść art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b updof nie nastręcza trudności interpretacyjnych - wyrażenie »osoba niebędąca pracownikiem« oznacza każdą osobę, która odbywa podróż poza stosunkiem pracy. Dla porządku należy dodać, że zwrot »podróż osoby niebędącej pracownikiem« także nie został zdefiniowany ani w ustawie podatkowej ani w innych przepisach.

W powołanym już wyroku w sprawie II FSK 1446/16 sąd w podsumowaniu rozważań wskazał, że należy przyjąć, że aby osoba niebędąca pracownikiem mogła skorzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b w zw. z ust. 13 pkt 1 updof, konieczne jest odbycie przez nią podróży oraz ustalenie, że celem tej podróży jest osiągnięcie przychodu. Nadto otrzymane świadczenie nie może zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przy czym podróż, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b updof nie może być utożsamiana z podróżą służbową. Dodać należy, że zwolnienie z opodatkowania diet i innych należności, wypłacanych za czas podróży osobom innym, niż pracownicy, następuje w granicach limitów przewidzianych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.

Wszystkie powołane warunki - jak wynika z wniosku o wydanie interpretacji indywidulanej - będą spełnione w odniesieniu do członka rady nadzorczej skarżącej. We wniosku zostało bowiem jednoznacznie wskazane, że członek rady nadzorczej odbywa podróż z miejsca zamieszkania do miejsca, w którym odbywają się posiedzenia rady nadzorczej. Nie ulega wątpliwości że przedmiotowe sporne świadczenia zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodu.

W sytuacji zatem, gdy świadczenia otrzymane przez członka rady nadzorczej skarżącej z tytułu zwrotu kosztów podróży na posiedzenia tego organu nie będą przez niego zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w jakiekolwiek formie, będą korzystały ze zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. b updof, o ile oczywiście nie będą przekraczały wysokości określonej w odrębnych przepisach, do których odsyła art. 21 ust. 1 pkt 16 updof (tj. rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej)".

(wyrok WSA w Warszawie z 16 maja 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 1848/18 - orzeczenie nieprawomocne)

Od redakcji

Innego zdania w tej kwestii są organy podatkowe. Uważają one, że zwrot członkom rady nadzorczej kosztów dojazdów na posiedzenia rady nie korzysta ze zwolnienia od podatku (por. interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 września 2018 r., nr 0114-KDIP3-3.4011.357.2018.1.JK3).