Otrzymanie upominku a przychód ze stosunku pracy

Do przychodów ze stosunku pracy zalicza się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty (bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń). Są to m.in. otrzymane przez pracownika wynagrodzenia zasadnicze, różnego rodzaju dodatki, nagrody, nieodpłatne świadczenia lub świadczenia częściowo odpłatne (zob. art. 12 ust. 1 ustawy o PDOF).

Ustalając, czy otrzymanie przez pracowników prezentów wiąże się z uzyskaniem przez nich przychodów ze stosunku pracy, należy rozstrzygnąć, czy stanowią one ww. nieodpłatne świadczenia. Pomocny w tym zakresie może być wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13, w którym wyjaśniono, że za przychód pracownika z tytułu nieodpłatnych świadczeń mogą być uznane świadczenia, które:

• zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
   
• zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
   
• korzyść jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Zdaniem TK:

"(...) Świadczenia uzyskiwane od pracodawcy, niezależnie od tego, czy są dokonywane w formie pieniężnej, czy w formie świadczenia rzeczowego lub usługi, aby podlegały opodatkowaniu, muszą prowadzić do pojawienia się po stronie pracownika dochodu, czyli korzyści majątkowej, która może wystąpić w dwóch postaciach: prowadzi do powiększenia aktywów, co jest zwykłym skutkiem wypłaty pieniędzy, albo do zaoszczędzenia wydatków, co może być następstwem świadczenia rzeczowego lub w formie usługi. W wyniku takiego świadczenia w majątku pracownika nie pojawia się wprawdzie realny dochód (w znaczeniu ekonomicznym), ale ponieważ (...) znaczenie dochodu na gruncie u.p.d.o.f. jest szersze, zaoszczędzenie wydatków musi być traktowane na równi z przyrostem majątku. (...)"

Kwiaty przekazane pracownicom z okazji Dnia Kobiet

W przypadku, gdy z okazji Dnia Kobiet pracodawca przekazuje swoim pracownicom kwiaty, to po stronie tych osób nie wystąpi przychód ze stosunku pracy. Nie sposób w tym przypadku uznać, że pracownice uzyskały z tego tytułu wymierną korzyść, np. z tytułu uniknięcia/zaoszczędzenia wydatku. Trudno bowiem zakładać, że gdyby pracodawca nie przekazał pracownicy ww. kwiatów, to poniosłaby ona sama wydatki na ich zakup.

Również organy podatkowe prezentują stanowisko, że przekazanie pracownikom kwiatów, z różnych okazji, nie wiąże się z uzyskaniem przychodu po ich stronie. Tak wynika np. z interpretacji indywidualnych Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 21 marca 2016 r., nr IBPB-2-2/4511-195/16/JG czy Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 4 marca 2016 r., nr IPTPB1/4511-848/15-2/AP, dotyczących skutków m.in. przekazania kwiatów pracownikom w związku z ich przejściem na emeryturę oraz z okazji jubileuszu pracy zawodowej.

Prezenty przekazywane pracownikom z tytułu ważnych wydarzeń życiowych

W interpretacjach indywidualnych organów podatkowych coraz częściej prezentowane jest stanowisko, że przekazanie pracownikom prezentów okolicznościowych nie stanowi dla nich przychodu ze stosunku pracy (a pracodawca nie występuje z tego tytułu w charakterze płatnika), lecz podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Takie stanowisko zaprezentował Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 30 stycznia 2019 r., nr 0113-KDIPT2-3.4011.598.2018.1.PR, odnosząc się do przekazania pracownikom prezentów z okazji ślubu lub narodzin dziecka (w postaci np. bonu podarunkowego/vouchera na pobyt w hotelu, robota kuchennego, fotelika samochodowego, wózka dziecięcego, zegarka, karty podarunkowej, itp.). Podobnie wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 28 grudnia 2018 r., nr 0115-KDIT2-2.4011.412.2018.4.BK, dotyczącej skutków przekazania pracownikom upominków z okazji jubileuszu firmy (np. portfeli z logo firmy).

W przywołanych interpretacjach organy podatkowe powołują się na ww. wyrok TK, w którym czytamy:

"(...) W ocenie Trybunału jest oczywiste, że pracodawcy (poza wyjątkowymi sytuacjami) nie dokonują darowizn na rzecz swoich pracowników. Jednocześnie jest oczywiste, że wynagrodzenie za pracę może przybierać nie tylko pieniężną postać, lecz także postać różnego rodzaju świadczeń, które - nawet nieujęte w umowie o pracę - w praktyce są postrzegane jako jego element. Gdyby się zdarzyło, że pracodawca rzeczywiście chce obdarować konkretnego pracownika, np. z okazji jubileuszu zatrudnienia wręcza mu zegarek, wówczas korzyść tę należałoby potraktować jako podlegającą ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (...)."

Również Ministerstwo Finansów w piśmie z 5 czerwca 2017 r. (będącym odpowiedzią na zapytanie naszego Wydawnictwa), odnosząc się do skutków przekazania pracownikowi nagrody (otrzymanej uprzednio przez pracodawcę w ramach sprzedaży premiowej) wyjaśniło, że jeśli przekazanie nagrody pracownikowi nie wiąże się bezpośrednio z wykonywaną przez niego pracą i nie jest formą gratyfikacji za pracę, to przekazanie tej nagrody może być rozpatrywane w kategorii darowizny (jeśli jednak przekazanie nagrody pracownikowi było wyrazem uznania dla wykonywanej przez niego pracy, to jej wartość stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy).

Naszym zdaniem, uznanie przekazanego pracownikowi prezentu za darowiznę jest kontrowersyjne. Gdyby bowiem pracownika nie łączył z pracodawcą stosunek pracy, to pracownik nie uzyskałby upominku (z okazji ślubu, urodzin dziecka czy jubileuszu firmy). Zasadne jest więc ustalanie skutków tego przekazania na gruncie ustawy o PDOF, a nie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Niemniej jednak ostatnio organy podatkowe uznają inaczej.

Przyjęcie za organami podatkowymi, że otrzymany przez pracownika prezent okolicznościowy to darowizna, oznacza konieczność ustalenia skutków takiego otrzymania na gruncie podatku od spadków i darowizn. Należy mieć na uwadze, że jeżeli wartość przedmiotowych prezentów nie przekroczy limitów wskazanych w ustawie o podatku od spadków i darowizn, to nie wystąpi obowiązek zapłaty ww. podatku.