Dochody zagraniczne objęte metodą wyłączenia z progresją

Mieszkam w Norwegii, ale zameldowany jestem w Polsce. W 2018 r. osiągałem dochody tylko z pracy na kontrakcie w Norwegii. W urzędzie skarbowym poinformowano mnie, że dochody zagraniczne muszę rozliczyć w Polsce. Czy urząd ma rację?

Dochodów norweskich nie trzeba wykazywać w polskim zeznaniu podatkowym, jeśli w danym roku podatkowym podatnik nie miał innych dochodów opodatkowanych w Polsce według skali podatkowej.

Obowiązek podatkowy

Podatnik, który uzyskuje dochody zagraniczne, musi przede wszystkim określić zakres swojego obowiązku podatkowego. Zależy on od tego, w jakim kraju podatnik ma miejsce zamieszkania. Według przepisów podatkowych nie ma to związku z zameldowaniem ani obywatelstwem. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1a updof, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski uważa osobę, która:

• posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
   
• przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Jeżeli osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania na terytorium Polski, to podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów), bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (art. 3 ust. 1 updof). W takim przypadku dochody uzyskane za granicą, co do zasady, rozlicza się w naszym kraju z zastosowaniem postanowień właściwej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, którą Polska zawarła z danym państwem.

Natomiast jeżeli osoba fizyczna nie ma na terytorium Polski miejsca zamieszkania, to podlega ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Polski (art. 3 ust. 2a updof).

Omawiane przepisy stosuje się z uwzględnieniem właściwej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska (art. 4a updof).

Z art. 4 ust. 1 konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Norwegii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu... (Dz. U. z 2010 r. nr 134, poz. 899 ze zm.) wynika, że określenie "osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się państwie", oznacza każdą osobę, która zgodnie z wewnętrznym prawem tego państwa podlega tam nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. W przypadku zaś, gdy dana osoba spełnia przesłanki do uznania, że ma ona miejsce zamieszkania zarówno na terytorium Polski, jak i Norwegii, to wówczas stosuje się tzw. normy kolizyjne określone w art. 4 ust. 2 konwencji.

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, centrum interesów osobistych i gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) jest jedną z najważniejszych przesłanek wpływających na określenie miejsca zamieszkania. Jak wyjaśnił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 9 października 2018 r., nr 0112-KDIL3-2.4011.320.2018.1.JK: "Przez »centrum interesów osobistych« należy rozumieć wszelkie powiązania rodzinne, tzn. ognisko domowe, aktywność społeczna, polityczna, kulturalna, obywatelska, przynależność do organizacji/klubów, uprawiane hobby itp. Z kolei »centrum interesów gospodarczych« to przede wszystkim miejsce prowadzenia działalności zarobkowej, źródła dochodów, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, polisy ubezpieczeniowe, zaciągnięte kredyty, konta bankowe itd.".

Jeśli w omawianym przypadku, w świetle powołanych regulacji, podatnik uznany jest za rezydenta Norwegii, to jego dochód osiągnięty na terytorium tego państwa będzie opodatkowany tylko tam. W takiej sytuacji bowiem podlega on w naszym kraju ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Polski. W przeciwnym razie, tj. gdy posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) albo przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w roku podatkowym, wówczas musi w Polsce rozliczać się ze wszystkich swoich dochodów, w tym osiągniętych w Norwegii, uwzględniając przy tym stosowną metodę unikania podwójnego opodatkowania.

Przepis art. 22 ust. 1 konwencji przewiduje, że w przypadku gdy wynagrodzenie mogło być i było opodatkowane w Norwegii, w Polsce unika się podwójnego opodatkowania poprzez metodę wyłączenia z progresją (określone w tym przepisie wyjątki nie dotyczą opisanej sytuacji). Jeśli podatnik nie uzyskuje w Polsce dochodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej, wówczas nie składa zeznania podatkowego. Gdyby jednak uzyskał dochody w Polsce podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej, zagraniczne dochody musiałby uwzględnić w zeznaniu do ustalenia stopy procentowej służącej opodatkowaniu dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce.