Wysokość ulgi prorodzinnej u rozwiedzionego rodzica po uzyskaniu przez dziecko pełnoletności

Od kilku lat jestem osobą rozwiedzioną i sama wychowuję dziecko. Ponieważ były mąż nie utrzymuje kontaktów z naszym dzieckiem (opłaca jedynie alimenty), dotychczas odliczałam w zeznaniu podatkowym pełną kwotę ulgi prorodzinnej. Czy to uprawnienie będzie mi nadal przysługiwało, gdy dziecko uzyska pełnoletność?

Uzyskanie pełnoletności przez dziecko może, ale nie musi, wpłynąć na kwotę ulgi prorodzinnej odliczanej przez rozwiedzioną podatniczkę.

Zasadniczo ulga prorodzinna przysługuje na dzieci małoletnie i dotyczy łącznie obojga rodziców, którzy mogą dokonać odliczenia ustalonej kwoty ulgi w częściach równych lub w proporcji przez siebie ustalonej. Jednak aby uzyskać prawo do odliczenia, każdy z rodziców indywidualnie musi spełnić m.in. wymóg dotyczący wykonywania w roku podatkowym władzy rodzicielskiej wobec małoletniego dziecka. Tak wynika z art. 27f ust. 1 i 4 updof.

Zagadnienie dotyczące tego, co należy rozumieć przez wykonywanie władzy rodzicielskiej, zostało wyjaśnione w drodze wykładni sądowej (por. wyrok NSA z 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2360/15). Zgodnie z ukształtowanym stanowiskiem przyjmuje się, że chodzi tu o wykonywanie wszystkich obowiązków dotyczących zaspokojenia potrzeb fizycznych i duchowych (mieszkania, wyżywienia, zdrowia, bezpieczeństwa, edukacji, wychowania, wypoczynku, potrzeb kulturalnych, sportowych, religijnych itp.), dzięki którym dziecko wychowywane jest w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Odnosząc te wyjaśnienia do sytuacji opisanej w pytaniu, skoro były mąż podatniczki nie utrzymywał kontaktów z ich małoletnim dzieckiem, a tylko płacił alimenty, należy uznać, że władzę rodzicielską wobec dziecka wykonywała wyłącznie podatniczka, sprawując nad nim stałą pieczę i zaspokajając jego potrzeby. Tym samym w zeznaniu podatkowym za każdy rok, w którym wystąpiła taka sytuacja, miała ona prawo odliczać całą kwotę ulgi prorodzinnej ustalonej na to dziecko (przy zastrzeżeniu, że spełniała również inne przesłanki warunkujące jej stosowanie).

Wymaga jednak podkreślenia, że w myśl art. 27f ust. 6 updof, z odliczenia od podatku ulgi prorodzinnej mogą korzystać również rodzice dzieci pełnoletnich, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 updof, czyli m.in. dzieci do ukończenia 25 roku życia uczących się w szkołach, których dochody opodatkowane zgodnie z art. 27 lub art. 30b updof, uzyskane w roku podatkowym nie przekroczyły określonej kwoty (w 2018 r. - 3.089 zł). Warunkiem korzystania z tego odliczenia jest utrzymywanie dzieci przez rodziców w związku z wykonywaniem ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego.

Zgodnie z odrębnymi przepisami obowiązek alimentacyjny względem dziecka spoczywa na obojgu rodzicach i może być realizowany poprzez zapłatę alimentów albo dostarczanie środków utrzymana poprzez zaspokajanie normalnych bieżących potrzeb w postaci pożywienia, ubrania, mieszkania, opału, niezbędnych przedmiotów umożliwiających przebywanie w środowisku i w rodzinie, leków itp.

Jeżeli więc po uzyskaniu pełnoletności przez dziecko mąż podatniczki, w wykonaniu obowiązku alimentacyjnego, nadal będzie płacił alimenty na dziecko, to może nabyć prawo do ulgi podatkowej, co potwierdza przykładowo interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 września 2018 r., nr 0115-KDIT2-2.4011.274.2018.1.BK. W takim przypadku, mając na uwadze, że ulgę na pełnoletnie uczące się dziecko rodzice stosują na zasadach obowiązujących przy rozliczaniu ulgi na dzieci małoletnie, zastosowanie znajdzie art. 27f ust. 4 updof. Oznacza to, że podatniczka i jej były mąż będą musieli podzielić między siebie kwotę ulgi na ich wspólne dziecko. Natomiast brak porozumienia co do proporcji, w jakiej będą odliczać tę ulgę, będzie miał ten skutek, że każdy z nich będzie mógł odliczyć nie więcej niż połowę tej kwoty.

Na koniec celem uzupełnienia warto dodać, że opłacanie alimentów na pełnoletnie uczące się dziecko, nie stanowi wystarczającej przesłanki nabycia prawa do ulgi prorodzinnej przez byłego męża podatniczki. Aby uzyskać możliwość jej odliczania, musi on również spełnić inne warunki określone w art. 27f updof. Przykładowo jego dochody nie mogą przekraczać limitu z art. 27f ust. 2 pkt 1 updof, ustalonego zgodnie z art. 27f ust. 2a updof, gdy utrzymuje on tylko to jedno dziecko i nie ma innych dzieci na wychowaniu lub utrzymaniu. Gdyby były mąż podatniczki nie spełniał warunków do ulgi albo nie wykazywał podatku, od którego ulgę mógłby odliczyć, wówczas podatniczka nadal mogłaby odliczać pełną kwotę ulgi ustalonej na pełnoletnie już dziecko (tj. 1.112,04 zł za cały rok podatkowy).