Likwidacja działalności a podatek dochodowy

Podatnicy PIT - skala podatkowa lub podatek liniowy

Na dzień likwidacji działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach określonych w ustawie o pdof przedsiębiorca (osoba fizyczna) ma obowiązek sporządzić wykaz składników majątku, o którym mowa w art. 24 ust. 3a ustawy o pdof, oraz spis z natury.

W wykazie składników majątku należy ująć: środki trwałe, składniki wyposażenia, towary handlowe, wyroby gotowe, półwyroby, materiały (surowce) pozostałe na dzień likwidacji działalności. Powinien on zawierać: liczbę porządkową, określenie (nazwę) składnika majątku, datę nabycia składnika majątku, kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów, wartość początkową, metodę amortyzacji, sumę odpisów amortyzacyjnych oraz wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną na dzień likwidacji. Sporządzenie takiego wykazu jest neutralne na gruncie podatku dochodowego. Wykaz posiadanych składników majątku nie jest uwzględniany przy ustalaniu dochodu z działalności gospodarczej.

Podatnik prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów na dzień likwidacji działalności gospodarczej musi sporządzić spis z natury (remanent). Taki obowiązek przewiduje § 27 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2017 r. poz. 728 ze zm.). Spisem tym należy objąć towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpady. Sposób wyceny składników objętych spisem z natury określa § 29 rozporządzenia. Zgodnie z tym przepisem, materiały/towary handlowe objęte spisem należy wycenić według cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia. Spis ten należy wpisać do podatkowej księgi przychodów i rozchodów według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), gdy sporządzono odrębne zestawienie poszczególnych składników spisu. Wyceny należy dokonać w terminie 14 dni od zakończenia spisu z natury.

W spisie z natury nie ujmuje się wyposażenia oraz środków trwałych.

Sporządzenie na dzień likwidacji działalności gospodarczej:

• wykazu składników majątku - ma na celu umożliwienie zweryfikowania obowiązków podatkowych w razie zbycia tych składników, w okolicznościach określonych w art. 14 ust. 3 pkt 12 ustawy o pdof,
   
• spisu z natury - służy ustaleniu dochodu z działalności gospodarczej, z uwzględnieniem różnic remanentowych, w celu obliczenia podatku należnego za rok podatkowy, w którym nastąpiła likwidacja działalności gospodarczej.

Zgodnie z odpowiedzią Ministerstwa Finansów z dnia 4 lipca 2017 r. na pytanie naszego Wydawnictwa z faktu, że podatnicy są obowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury na dzień likwidacji działalności gospodarczej, nie wynika obowiązek uwzględnienia tego spisu przy obliczaniu zaliczki na podatek dochodowy za ostatni miesiąc prowadzenia działalności gospodarczej.

Podatnicy opłacający ryczałt ewidencjonowany

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą opodatkowaną tzw. ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych na dzień likwidacji działalności ma obowiązek sporządzenia spisu z natury, który obowiązana jest wpisać do ewidencji przychodów, oraz wykazu składników majątku pozostałych na dzień likwidacji.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, podatnicy uzyskujący przychody opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym mają obowiązek sporządzić spis z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów. Jak wynika z art. 20 ust. 4 tej ustawy podatnik jest obowiązany dokonać wyceny spisu z natury najpóźniej w terminie 14 dni od dnia jego zakończenia. Następnie powinien wpisać go do ewidencji przychodów według poszczególnych rodzajów jego składników lub w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników. Zestawienie to powinno być przechowywane łącznie z ewidencją.

Należy podkreślić, że choć spis z natury sporządzony na dzień likwidacji działalności gospodarczej ryczałtowiec musi ująć w ewidencji przychodów jako ostatni zapis, to wartości tego spisu nie sumuje się z przychodami. W przypadku tej formy opodatkowania spis z natury i różnice remanentowe nie mają znaczenia przy ustalaniu podstawy opodatkowania.

Z kolei art. 20 ust. 6 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne nakłada na podatników obowiązek sporządzenia wykazu składników majątku, o którym mowa w art. 24 ust. 3a ustawy o pdof. Należą do nich środki trwałe, składniki wyposażenia, towary handlowe, wyroby gotowe, półwyroby, materiały (surowce).

Warto dodać, że z dniem 1 stycznia 2019 r. w przypadku podatników opłacających ryczałt ewidencjonowany zniesiony zostanie obowiązek sporządzania spisu z natury. Jednak w razie likwidacji działalności gospodarczej, w tym także w formie spółki lub wystąpienia wspólnika ze spółki, nadal będą oni mieli obowiązek sporządzania wykazu składników majątku.

Polikwidacyjna sprzedaż składnika firmowego majątku

Odpłatne zbycie składników majątku niebędących nieruchomościami mieszkalnymi może skutkować powstaniem przychodu z działalności gospodarczej również wtedy, gdy dochodzi do niego po zlikwidowaniu tej działalności. Jednak powstanie przychodu z tego tytułu zależy od tego ile czasu upłynęło między tą likwidacją a dniem odpłatnego zbycia.

Sprzedaż składników, które uprzednio stanowiły firmowy majątek i to zarówno w działalności gospodarczej opodatkowanej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, jak i według skali podatkowej lub podatkiem liniowym, powoduje obowiązek rozliczenia dochodu (przychodu) z działalności gospodarczej w razie ich odpłatnego zbycia w ciągu 6 lat, licząc od miesiąca następującego po miesiącu, w którym działalność ta została zlikwidowana (przykład). Tak wynika z art. 14 ust. 2 pkt 17 i art. 14 ust. 3 pkt 12 ustawy o pdof oraz art. 12 ust. 1 pkt 5 lit. f) i ust. 10 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Ich opodatkowanie następuje na zasadach właściwych dla zlikwidowanej działalności gospodarczej.

Stąd podatnicy korzystający w działalności gospodarczej ze skali podatkowej oraz podatku liniowego opodatkowują dochód z takiej transakcji odpowiednio według skali lub 19% podatkiem. Natomiast u ryczałtowców opodatkowaniu 3% lub 10% stawką ryczałtu ewidencjonowanego podlega przychód z takiego zbycia. Sprzedaż środków trwałych po upływie wskazanego okresu jest zdarzeniem niepowodującym skutków w podatku dochodowym od osób fizycznych.