Wydatki na podnoszenie kwalifikacji zawodowych

Pracodawca (spółka z o.o.) wyraził zgodę na opłacenie pracownikowi czesnego za ostatni rok studiów odbywanych w systemie zaocznym. Czy taki wydatek może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów? Należy nadmienić, że wiedza zdobywana na studiach nie jest obecnie przydatna na zajmowanym przez pracownika stanowisku.

Opłacone przez pracodawcę czesne za studia stanowi koszt uzyskania przychodów, jeżeli zdobyta przez pracownika wiedza będzie wykorzystywana w firmie.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określa art. 15 ust. 1 updop. W jego myśl, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop. Jest to definicja ogólna, wobec tego każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego właściwej kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawodawca wprost wyłączył określone kategorie wydatków z kosztów podatkowych, czemu dał wyraz w art. 16 ust. 1 updop.

Dla kwalifikacji podatkowej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Przesłankę celowości kosztu uważa się za spełnioną, gdy istnieje związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem danego kosztu a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. Nie ma przy tym znaczenia, czy dany wydatek przyniósł oczekiwany skutek w postaci osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła. Istotne jest czy w momencie jego ponoszenia podatnik mógł, obiektywnie oceniając, oczekiwać takiego efektu.

Wobec tego obowiązkiem podatnika, jako odnoszącego ewentualną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie wspomnianego związku pomiędzy ponoszonymi wydatkami a osiąganymi przychodami oraz wykazanie, że ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wysokość osiągniętych przychodów, bądź na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Jeśli podatnik nie przedstawi rzeczowych argumentów, wskazujących na celowość poniesienia wydatków, to nie mogą one zostać uznane za koszty podatkowe. W taki sposób przepis art. 15 ust. 1 updop definiujący koszty uzyskania przychodów interpretują organy podatkowe.

W rozpatrywanym przypadku pracodawca sfinansował pracownikowi czesne za ostatni rok studiów zaocznych. Przy czym studiowany przez niego kierunek nie pokrywa się z zakresem obowiązków wykonywanych na danym stanowisku. W ocenie autora, nie jest to jednak przesłanka negatywna, wyłączająca opłacone czesne z kosztów podatkowych. Jeżeli bowiem pracodawca poczynił taki wydatek, gdyż zakłada, że zdobyta wiedza będzie przydatna w firmie w przyszłości, np. zamierza przesunąć pracownika na inne stanowisko, na którym wymagana będzie znajomość zagadnień objętych programem studiów, to omówiona wcześniej zależność między przychodami a kosztami ich uzyskania będzie istniała. W konsekwencji wydatek związany z opłatą czesnego będzie spełniał wymagane przesłanki, by zaliczyć go do kosztów uzyskania przychodów.

Jak wyjaśnił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 21 lutego 2018 r., nr 0115-KDIT3.4011.35.2018.1.DB: "Przepisy art. 23 ww. ustawy (o PIT - przyp. autora) nie przewidują również wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych pracownika. Celowość ponoszenia tego rodzaju kosztów przez pracodawcę jest uzasadniona wynikającym z przepisów prawa pracy nakazem ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Zakres wiedzy, jaki pracownicy mogą zdobywać na koszt pracodawcy w ramach wyżej wymienionego obowiązku podnoszenia kwalifikacji nie jest jednak nieograniczony. Wydatki na podnoszenie kwalifikacji pracowniczych - aby mogły stanowić koszt uzyskania przychodu dla pracodawcy - muszą mieć ścisły związek z zakresem obowiązków pracownika wynikającym ze stosunku pracy oraz charakterem działalności pracodawcy. Wówczas bowiem wiedza zdobyta na koszt pracodawcy pozwala przynieść wymierne efekty. Jeżeli zatem wydatek poniesiony na kształcenie pracownika jest racjonalny i uzasadniony z punktu widzenia przewidywanych korzyści, jakie może osiągnąć z tego tytułu pracodawca, wydatek taki może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów".