Przejęcie długu nie stanowi formy płatności za daną transakcję

"(...) Wnioskodawca jest wspólnikiem spółki komandytowej - przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą na terenie Polski (dalej: "Spółka"). Spółka zamierza kupić od innego przedsiębiorcy zabudowaną nieruchomość. Cena zakupu będzie wyższa niż 15.000 zł. Nieruchomość po zakupie będzie wykorzystywana do działalności gospodarczej Spółki i uzyskiwania przychodów z tej działalności.

Uregulowanie zobowiązania Spółki wobec sprzedawcy w zakresie zapłaty części ceny sprzedaży nie nastąpi w formie pieniężnej, lecz w formie przejęcia przez Spółkę długu sprzedawcy wobec banku z tytułu udzielonego kredytu (zabezpieczonego hipoteką na zakupionej nieruchomości), ewentualnie (jeżeli bank nie wyrazi zgody na przejęcie długu) w formie przystąpienia Spółki do tego długu sprzedawcy wobec banku z jednoczesnym przyrzeczeniem przez Spółkę, że tylko ona będzie dokonywała spłaty rat kredytu. Część zobowiązania do zapłaty ceny, które zostanie uregulowane w drodze przejęcia długu lub przystąpienia do długu, będzie wyższa niż 15.000 zł.

(...) Zarówno przepisy updop, jak i ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nie odnoszą się wprost do kwestii rozliczania zobowiązań w drodze przejęcie długu, czy też przystąpienia do długu. Przepisy tych ustaw nie definiują również tych pojęć.

Celowym jest więc odwołanie się do przepisów prawa cywilnego, w szczególności do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (...). Zgodnie z art. 519 KC, osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu). Z istoty powyższego przepisu wynika, że przejemca wstępuje w sytuację prawną dotychczasowego dłużnika, który zostaje z długu zwolniony.

Należy w tym miejscu podkreślić, że na mocy art. 353¹ KC, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Podmiotom prawa cywilnego przyznano zatem określoną swobodę w kształtowaniu łączących je stosunków umownych. Należy jednak odróżnić skutki, jakie dana czynność prawna wywołuje na gruncie prawa cywilnego i na gruncie prawa podatkowego. (...) Nie każda realizacja obowiązków cywilnoprawnych stanowi bowiem koszt uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Do tej kategorii można zaliczyć wyłącznie koszty spełniające przesłanki określone w art. 15 ust. 1 updop.

Z powyższych wyjaśnień wynika, że cudzy dług może być przejęty przez inny podmiot, który zobowiązał się do jego spłaty zamiast podmiotu, który go zaciągnął. Przejęcie długu sprowadza się do tego, że w miejsce dłużnika wstępuje inny podmiot (przejemca długu), a dłużnik zostaje zwolniony przez wierzyciela z obowiązku jego spłaty. Przy czym, prawa i obowiązki wynikające z umowy, na podstawie której dług został u wierzyciela (np. u kredytodawcy) zaciągnięty pozostają niezmienione. Zmienia się tylko osoba dłużnika zobowiązanego do uregulowania długu.

Oznacza to, że na skutek przejęcia długu (zobowiązanie) nie ulega umorzeniu, ale ma jedynie miejsce zmiana dłużnika. Skoro przy przejęciu długu nie dochodzi do zlikwidowania zobowiązania, to nie ulega ono umorzeniu. W sytuacji przejęcia długu nie następuje również dokonanie płatności.

Zatem, czynności dokonywania przejęcia długu nie należy postrzegać jako formy płatności za daną transakcję (podkreśl. red.). W rozumieniu internetowego Słownika Języka Polskiego Wydawnictwa Naukowego PWN SA - "płatność" oznacza obowiązek regulowania zobowiązań pieniężnych w określonym terminie. Tymczasem, istotą i skutkiem przejęcia długu jest to, że strony takiej transakcji fizycznie nie dokonują płatności z uwagi na wzajemność ich świadczeń, zmienia się jedynie osoba dłużnika zobowiązanego do uregulowania długu. W efekcie, pomimo braku transferów środków pieniężnych, dochodzi do zaspokojenia i wygaśnięcia zobowiązania na gruncie prawa cywilnego.

Należy mieć na uwadze, że istotą nowelizacji updop (dodania do tej ustawy art. 15d) było ograniczenie praktyki gotówkowego regulowania zobowiązań na rzecz form bezgotówkowych. Tym samym, przejęcie długu czy przystąpienie do długu, jako inna niż gotówkowa forma prowadząca do zaspokojenia i wygaśnięcia zobowiązania, uznana jest za niemieszczącą się w dyspozycji art. 15d updop.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w sytuacji przejęcia długu, czy też przystąpienia do długu, nie znajdzie zastosowania art. 15d updop, a w konsekwencji Wnioskodawca będzie mógł odpowiednio zaliczać do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne (po spełnieniu warunków wskazanych w art. 16a ust. 1 pkt 1 updop) od wartości budynków i budowli proporcjonalnie do swojego udziału w Spółce (podkreśl. red.), a w przypadku dalszej odsprzedaży przez Spółkę tej nieruchomości - będzie mógł również proporcjonalnie do swojego udziału w Spółce, zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na nabycie nieruchomości pomniejszone o dokonane odpisy amortyzacyjne.

(interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 8 grudnia 2017 r., nr 0111-KDIB1-3.4010.420.2017.1.IZ)