Płatności przy zakupach na licytacjach komorniczych

Przepisy dotyczące limitowania kosztów podatkowych mają zastosowanie także do kosztów nabycia/wytworzenia środków trwałych oraz nabycia wartości niematerialnych i prawnych. W praktyce gospodarczej wielu przedsiębiorców kupuje takie składniki majątku na licytacjach komorniczych.

W odpowiedzi na interpelację poselską nr 10716 (pismo z 28 marca 2017 r., nr DD6.054.6.2017) resort finansów wyjaśnił, że art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dotyczy także przedsiębiorcy nabywającego od innego przedsiębiorcy określony składnik majątku w następstwie licytacji komorniczej. Przedsiębiorca dokonujący transakcji na takiej licytacji ma obowiązek dokonania płatności w ramach tej transakcji za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli wartość transakcji przekracza 15.000 zł.

Jak wyjaśnił resort finansów: "(...) z treści przepisu statuującego obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, tj. art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wynika, że warunkiem koniecznym jego stosowania jest to, aby stronami danej transakcji byli przedsiębiorcy.

Warunek ten odnosi się również do sytuacji dokonywania transakcji w ramach licytacji komorniczej. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nie przewiduje w tym zakresie odstępstw od normy wynikającej z art. 22. Oznacza to, że na przedsiębiorcy-podatniku nabywającym od innego przedsiębiorcy określony składnik majątku w następstwie licytacji komorniczej, ciąży obowiązek dokonania płatności w ramach tej transakcji za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli wartość transakcji przekracza 15 tys. zł. Jeżeli obowiązek ten zostanie naruszony i płatność w ramach transakcji nastąpi gotówką, tj. zrealizuje się dyspozycja przepisu art. 15d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 22p ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), wówczas podatnik utraci prawo do ujęcia kosztu, którego dotyczy płatność jako kosztu uzyskania przychodów. Ewentualnie - w zależności od okoliczności - będzie on obowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów albo zwiększenia przychodów (w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów)".

Przy zakupach na licytacjach komorniczych wygrywający licytację obowiązany jest uiścić natychmiast przynajmniej cenę wywołania lub przedłożyć czek potwierdzony.

We wspomnianej interpelacji poselskiej nr 10716 zapytano również o to, czy w przypadku gdy płatność dokonywana była w formie czeku potwierdzonego, zostały spełnione warunki określone w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej?

Z odpowiedzi udzielonej na tę interpelację wynika, że płatność dokonywana w formie czeku potwierdzonego nie może zostać uznana za dokonaną za pośrednictwem rachunku płatniczego w rozumieniu art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Przedstawiciel Ministerstwa Finansów wyjaśnił: "Odnosząc się do kwestii przedłożenia, po zakończeniu licytacji, czeku potwierdzonego - w kontekście spełnienia zadość obowiązkowi wynikającemu z art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - należy podkreślić, iż ustawa ta nie definiuje pojęcia »rachunku płatniczego«. Pojęcie to zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 25 ustawy o usługach płatniczych (tj. Dz. U. z 2017 r. poz. 2003 ze zm. - przyp. red.).

Zgodnie z tym przepisem za rachunek płatniczy uważa się zatem (rachunek - przyp. red.) prowadzony dla jednego lub większej liczby użytkowników służący do wykonywania transakcji płatniczych, przy czym przez rachunek płatniczy rozumie się także rachunek bankowy oraz rachunek członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, jeżeli rachunki te służą do wykonywania transakcji płatniczych. Transakcją płatniczą jest natomiast zainicjowana przez płatnika lub odbiorcę wpłata, transfer lub wypłata środków pieniężnych (art. 2 pkt 29 ustawy o usługach płatniczych). Ponadto ustawa o usługach płatniczych w art. 6 wprost stanowi, iż jej przepisów nie stosuje się m.in. do »transakcji płatniczych opartych na jednym z następujących dokumentów w postaci papierowej, wystawionych na dostawcę w celu postawienia środków pieniężnych do dyspozycji odbiorcy:

a) czeku zgodnego z Konwencją w sprawie jednolitej ustawy o czekach (Dz. U. z 1937 r. poz. 181),

b) czeku podobnego do czeku, o którym mowa w lit. a, który podlega przepisom państw członkowskich niebędących stroną konwencji, o której mowa w lit. a (...)«.

Uwzględniając powyższe należy stwierdzić, iż płatność dokonywana w formie czeku potwierdzonego nie może zostać uznana za dokonaną za pośrednictwem rachunku płatniczego w rozumieniu ww. ustawy".