Samochód osobowy w leasingu operacyjnym używany zarówno do celów firmowych, jak i prywatnych

Raty leasingowe

W sytuacji, gdy samochód osobowy, będący przedmiotem leasingu operacyjnego, jest użytkowany nie tylko do celów służbowych, ale także prywatnych podatnika, jego pracowników i innych osób, to nie ma naszym zdaniem przeszkód, aby podatnik zaliczał do kosztów uzyskania przychodów całą wartość raty leasingowej. Obowiązek ponoszenia kosztów rat leasingowych spoczywa na podatniku niezależnie od tego, czy leasingowany samochód wykorzystywany jest wyłącznie do celów służbowych, czy również do celów prywatnych. Nie ma zatem uzasadnienia do podziału raty na przypadającą na wykorzystywanie samochodu do celów firmowych oraz do celów prywatnych.

Podobny pogląd prezentują również organy podatkowe, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, który w interpretacji indywidualnej z 18 maja 2016 r., nr IBPB-1-2/4510-329/16/MS, uznał:

"(...) stroną umowy leasingu jest Spółka, a wydatki związane z utrzymaniem przedmiotu leasingu obciążają w całości Spółkę i z tego względu ma ona prawo do zaliczenia opłat leasingowych do kosztów uzyskania przychodu w całości pomimo, że samochód służbowy został oddany pracownikowi w użytkowanie również do celów prywatnych. Należy także mieć na uwadze, że samochód udostępniony pracownikowi do celów prywatnych jest wykorzystywany w głównej mierze na potrzeby działalności gospodarczej Spółki. Podsumowując, należy stwierdzić, że w sytuacji gdy samochód służbowy, będący przedmiotem leasingu, spełniającym warunki określone w art. 17b ust. 1 updop, jest wykorzystywany zarówno w związku z działalnością gospodarczą Spółki, jak i dla celów prywatnych jej pracownika, to koszty związane z uiszczaniem opłat i rat leasingowych są kosztem uzyskania przychodów Spółki. (...)"

Nieodliczony VAT

Jeśli zgodnie z przepisami ustawy o VAT, 50% podatku naliczonego od rat leasingowych nie podlega odliczeniu, to zasadniczo nie ma przeszkód, aby podatek ten został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. W naszej opinii dotyczy to również przypadku, gdy samochód ten wykorzystywany jest zarówno do celów firmowych, jak i prywatnych podatnika lub jego pracownika. Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 18 lutego 2015 r., nr IBPBI/1/415-1412/14/AP:

"(...) Odnośnie samochodu osobowego, który Wnioskodawca wykorzystuje w prowadzonej działalności gospodarczej na podstawie umowy leasingu operacyjnego, jak również na potrzeby prywatne, wskazać należy, że (...) Wnioskodawca może do kosztów uzyskania przychodów tej działalności zaliczać wartość netto uiszczanych rat leasingowych. Do kosztów tych może także zaliczać naliczony podatek VAT od ww. rat leasingowych, którego nie może odliczyć od podatku należnego na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. (...)"

Składki na ubezpieczenie pojazdu

Naszym zdaniem, również składki na ubezpieczenie ww. samochodu podlegają zaliczeniu do kosztów podatkowych (z uwzględnieniem ustawowych ograniczeń), bez potrzeby "dzielenia" ich na dotyczące wykorzystywania samochodu do celów służbowych oraz prywatnych. Podobnie jak w przypadku rat leasingowych, obowiązek ponoszenia kosztów ww. ubezpieczeń spoczywa na podatniku bez względu na to, czy samochód jest wykorzystywany wyłącznie do celów służbowych, czy również prywatnych.

Podobnie uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 14 stycznia 2014 r., nr ILPB3/423-487/13-2/JG:

"(...) w przypadku wydatków z tytułu ubezpieczenia samochodu osobowego, bez znaczenia pozostaje fakt, iż leasingowany samochód używany jest przez pracownika Spółki do celów służbowych i celów prywatnych. Ubezpieczenie samochodu stanowi bowiem w całości koszt uzyskania przychodów Spółki, gdyż jest płacone bez względu na to, czy samochód jest wykorzystywany przez pracownika dla celów służbowych, czy prywatnych (podobnie jak koszty raty leasingowej). (...)"

Wydatki eksploatacyjne

Podobnie jak przy wykorzystywaniu samochodu będącego środkiem trwałym w firmie, również w przypadku użytkowania samochodu będącego przedmiotem leasingu operacyjnego, wydatki eksploatacyjne ponoszone przez podatnika w związku z jego używaniem generalnie mogą stanowić koszty uzyskania przychodów. W naszej ocenie, dla kwalifikacji ww. wydatków do kosztów bez znaczenia pozostaje fakt użytkowania pojazdu również do celów prywatnych. Wyjątek będzie stanowiło paliwo zużyte wyłącznie do celów prywatnych. Wydatki dotyczące paliwa zużytego do jazd prywatnych podatnika nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Pisaliśmy o tym w ppkt 2.7. tego rozdziału.

Samochód w leasingu operacyjnym wykorzystywany prywatnie przez wspólnika spółki osobowej a PIT u korzystającego

W przypadku, gdy spółka osobowa użytkuje na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej samochody osobowe na podstawie umowy leasingu operacyjnego i samochody te są także wykorzystywane nieodpłatnie do celów prywatnych przez wspólników, którzy nie są pracownikami tej spółki, u wspólników tych powstaje przychód.

Wykorzystywanie przez wspólnika spółki osobowej samochodu firmowego (lub przez spółkę leasingowanego) na potrzeby prywatne, stanowi u tego wspólnika przychód z nieodpłatnych świadczeń. Zgodnie bowiem z art. 11 ust. 1 ustawy o PDOF, przychodem jest m.in. wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przez nieodpłatne świadczenia należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne (tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu) przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy.

Przypomnijmy, że przepisy ustawy o PDOF w art. 12 ust. 2a określają kwotowo wartość pieniężną świadczeń z tytułu nieodpłatnego używania samochodów służbowych do celów prywatnych, w wysokości:

• 250 zł miesięcznie - dla samochodów o pojemności silnika do 1.600 cm³,
   
• 400 zł miesięcznie - dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1.600 cm³.

Powyższe dotyczy jednak wyłącznie pracowników. Przepisy te nie mają zastosowania do innych osób niebędących pracownikami, np. do wspólników spółek. U takich osób przychód z nieodpłatnych świadczeń ustala się według zasad ogólnych wskazanych w art. 11 ust. 2a ustawy o PDOF, czyli:

• jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców,
   
• jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu,
   
• w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

W przypadku, gdy spółka osobowa nie świadczy usług leasingowych, to wartość nieodpłatnego udostępnienia samochodu użytkowanego przez nią w ramach leasingu operacyjnego powinna ustalić według cen zakupu (przedmiotem świadczenia jest bowiem zakupiona usługa). Tak też uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 30 października 2017 r., nr 0111-KDIB2-3.4011.150.2017.2.KB. W interpretacji tej organ podatkowy wyjaśnił m.in.:

"(...) Spółka komandytowa, zawierając umowę leasingu, zakupiła usługę w niej wymienioną i co za tym idzie, zakup tej usługi powinien być brany pod uwagę przy ustaleniu wartości nieodpłatnego świadczenia z tytułu prawa do korzystania z pojazdu dla celów prywatnych.

Wskazać również należy, że wszelkie dodatkowe koszty (np. koszt paliwa zakupionego przez spółkę) związane z eksploatacją samochodu do celów prywatnych, jeśli nie zostaną uwzględnione w wartości świadczenia wyliczonego zgodnie z art. 11 ust. 2a ustawy, należy obliczyć na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy, tj. na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku. (...)"

Tak obliczony przychód będzie u wspólnika przychodem z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ustawy o PDOF, opodatkowanym na ogólnych zasadach według skali podatkowej. Będzie on podlegał wykazaniu w zeznaniu rocznym stosownie do art. 45 ust. 1 ww. ustawy.

Przypomnijmy, że Ministerstwo Finansów na pytanie naszego Wydawnictwa w kwestii przychodu u wspólników, powstającego w związku z używaniem przez nich samochodu służbowego do celów prywatnych wyjaśniło, że art. 12 ust. 2a ustawy o PDOF, określający kwotowo wartość nieodpłatnego świadczenia u pracowników, ma zastosowanie również do wspólników spółek osobowych będących pracownikami w tych spółkach. Jeśli natomiast samochód jest używany do celów prywatnych przez wspólnika spółki osobowej, który nie jest pracownikiem tej spółki, wówczas po stronie wspólnika powstaje nieodpłatne świadczenie zaliczane do przychodów z innych źródeł, którego wartość jest ustalana zgodnie z postanowieniami zawartymi w art. 11 ustawy o PDOF.