Sprzedaż firmowego samochodu - rozliczenie VAT

VAT należny z tytułu sprzedaży samochodu

W ustawie o VAT brak jest regulacji, które w sposób szczególny odnosiłyby się do rozliczenia sprzedaży samochodów, stanowiących dotychczas środki trwałe w firmie. Stosuje się tu zatem zasady ogólne.

Jeśli sprzedaży samochodu (środka trwałego) dokonuje podatnik VAT czynny, to czynność tę jest on zobowiązany opodatkować na zasadach ogólnych lub może zastosować - zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych - procedurę VAT marża (po spełnieniu określonych warunków).

Sprzedaż samochodu podlega opodatkowaniu także wtedy, gdy od jego zakupu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia 50% kwoty VAT (a zgodnie z regulacjami obowiązującymi przed 1 kwietnia 2014 r. - 60% kwoty VAT, nie więcej niż 6.000 zł).

Jeżeli podatnik opodatkowuje sprzedaż samochodu na zasadach ogólnych, wówczas za podstawę opodatkowania przyjmuje on generalnie wszystko to, co stanowi zapłatę, którą otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, bez kwoty podatku (zob. art. 29a ust. 1 i 6 pkt 1 ustawy o VAT). Opodatkowując przedmiotową sprzedaż, podatnik stosuje 23% stawkę VAT.

Obowiązek podatkowy w VAT z tytułu sprzedaży samochodu powstanie u podatnika z chwilą dokonania jego dostawy, tj. z chwilą przeniesienia prawa do rozporządzania tym samochodem jak właściciel. Jeżeli jednak wcześniej podatnik otrzymał całość lub część zapłaty (w szczególności: przedpłatę, zaliczkę), obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty (por. art. 19a ust. 1 i 8 ustawy o VAT).

Wspomnijmy, że niekiedy sprzedaż samochodu (środka trwałego) może korzystać ze zwolnienia z podatku VAT. Tak będzie, jeżeli ww. samochód był wykorzystywany dotychczas przez podatnika wyłącznie do działalności zwolnionej z VAT i od nabycia tego pojazdu podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT (zob. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT).

Opodatkowanie sprzedaży samochodu przy zastosowaniu procedury VAT marża

Zastosowanie do sprzedaży procedury VAT marża jest możliwe m.in. w przypadku dostawy towarów używanych, nabytych uprzednio przez podatnika w ramach prowadzonej działalności, w celu odprzedaży. W takim przypadku podstawą opodatkowania podatkiem jest marża stanowiąca różnicę między kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszona o kwotę podatku (zob. art. 120 ust. 4 ustawy o VAT).

Zastosowanie tej procedury jest możliwe w sytuacji, gdy towary używane zostały nabyte od podmiotu wskazanego w art. 120 ust. 10 ustawy o VAT, tj. od:

• osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem VAT lub niebędącej podatnikiem podatku od wartości dodanej,
   
• podatników VAT lub podatników podatku od wartości dodanej, jeżeli dostawa tych towarów była zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 113,
   
• podatników, jeżeli dostawa tych towarów była opodatkowana na zasadzie VAT marża.

Na temat opodatkowania na zasadzie marży pisaliśmy w Biuletynie Informacyjnym nr 9 z 20.03.2017 r. na str. 7-12

Jak z powyższego wynika, jednym z warunków zastosowania do dostawy towarów używanych procedury VAT marża jest nabycie tych towarów w celach ich odsprzedaży. Czy zatem ten sposób opodatkowania może być zastosowany w sytuacji, gdy nabyty samochód stanowił środek trwały w firmie?

Zgodnie z aktualnym stanowiskiem organów podatkowych, sprzedaż samochodów, stanowiących dotychczas środek trwały w firmie podatnika, może być opodatkowana na zasadzie marży, jeżeli w momencie nabycia tego pojazdu podatnik zakładał jego dalszą odsprzedaż.

Tak wynika m.in. z interpretacji indywidualnych Dyrektora KIS: z 3 października 2017 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.287.2017.2.ISZ, z 25 sierpnia 2017 r., nr 0112-KDIL2-2.4012.286.2017.1.MŁ czy z 31 maja 2017 r., nr 0112-KDIL2-2.4012.91.2017.1.JK. Dyrektor KIS w tej ostatniej interpretacji stwierdził, że:

"(...) sprzedaż środka trwałego, samochodu osobowego - towaru używanego, zakupionego w systemie VAT-marża w celu wykorzystania go w prowadzonej działalności gospodarczej z zamiarem dalszej odsprzedaży, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT-marża (...).

(...) należy podkreślić, że (...) warunkiem niezbędnym do zastosowania tej procedury jest określenie, że towar został nabyty w celu odsprzedaży (także w sytuacji, gdy samochód ten przed odsprzedażą podatnik użytkował dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej). (...)"

Uwzględniając powyższe, jeżeli podatnik nabył samochód (środek trwały) przykładowo od osoby prywatnej (lub dostawa tego samochodu była opodatkowana w systemie marży), to sprzedając ten samochód, jako towar używany, będzie on mógł zastosować procedurę VAT marża (o ile oczywiście w momencie nabycia tego pojazdu podatnik zakładał jego dalszą odsprzedaż).

Korekta VAT naliczonego w związku ze sprzedażą samochodu

Przypomnijmy, że podatnicy mogą odliczać tylko 50% VAT naliczonego od zakupu pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (pełne odliczenie możliwe jest po spełnieniu dodatkowych warunków, tj. m.in. pojazd taki musi być wykorzystywany wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej, co powinna potwierdzać m.in. prowadzona ewidencja przebiegu pojazdu - zob. art. 86a ust. 1 pkt 1 i ust. 2-4 ustawy o VAT).

Sprzedaż takiego pojazdu (od którego zakupu odliczono 50% VAT naliczonego) uprawnia podatnika do skorygowania VAT naliczonego i "odzyskania" nieodliczonej dotychczas kwoty VAT (w całości lub w części), o ile oczywiście sprzedaż ta nastąpi w tzw. okresie korekty. Tak wynika z art. 90b ust. 2 ustawy o VAT.

Okres korekty, o którym mowa powyżej, wynosi (zob. art. 90b ust. 1 i 6 ustawy o VAT):

• 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym nabyto (dokonano importu lub oddano do używania) samochód - gdy wartość początkowa samochodu przekracza 15.000 zł,
   
• 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto (dokonano importu lub oddano do używania) samochód - gdy wartość początkowa samochodu nie przekracza 15.000 zł.

UWAGA! Powyższe regulacje dotyczą również samochodów, od których nabycia podatnikom przysługiwało, zgodnie z regulacjami obowiązującymi przed 1 kwietnia 2014 r., prawo do odliczenia 60% kwoty VAT naliczonego wykazanego na fakturze, nie więcej niż 6.000 zł.

Korekty VAT naliczonego ("in plus") dokonuje się w deklaracji VAT za okres rozliczeniowy (miesiąc/kwartał), w którym sprzedano samochód (środek trwały), w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty ("pozostały okres korekty" liczony jest od miesiąca sprzedaży samochodu).

Kalkulator korekty VAT od sprzedaży samochodu dostępny jest w serwisie www.kalkulatory.gofin.pl