Naprawa firmowego samochodu - rozliczenie VAT

Naprawa samochodu w kraju

Podatnik, który ponosi wydatki na naprawę samochodu firmowego w kraju, może od tych wydatków odliczyć VAT naliczony na zasadach ogólnych. Jeśli samochód ten służy podatnikowi do wykonywania czynności opodatkowanych, to generalnie nie ma przeszkód, aby podatnik odliczył VAT z faktury dokumentującej tę naprawę. Dokonując takiego odliczenia, należy mieć na uwadze regulacje zawarte w art. 86a ustawy o VAT. Z przepisu tego wynika, że w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi (tj. pojazdami samochodowymi w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony), kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku:

a) wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika,

b) należnego z tytułu świadczenia usług/dostawy towarów, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca/nabywca, WNT, itd.,

c) wynikającej z otrzymanego dokumentu celnego, deklaracji importowej, itd.

Do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, od których podatnicy mogą odliczyć 50% kwoty VAT naliczonego, należą m.in. wydatki dotyczące nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów (zob. art. 86a ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT).

Jeśli podatnik ponosi wydatki na naprawę pojazdu samochodowego (m.in. samochodu osobowego), to generalnie może odliczyć tylko 50% kwoty VAT naliczonego, wykazanego na fakturze dokumentującej ww. wydatki.

Podatnik będzie mógł odliczyć 100% VAT naliczonego od ww. wydatków po spełnieniu określonych warunków, m.in. wówczas, gdy pojazd (którego wydatki te dotyczą) jest wykorzystywany wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej podatnika. Muszą być również spełnione dodatkowe warunki (kwestie te tu pomijamy - pisaliśmy o nich w pkt 2 tego rozdziału).

Dodajmy, że ww. ograniczenia nie mają zastosowania do wydatków na pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony. Jeśli więc podatnik poniesie wydatki na naprawę takiego samochodu, wówczas będzie mógł odliczać 100% kwoty VAT naliczonego wykazanego na fakturze, bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków (o ile oczywiście pojazd ten jest wykorzystywany do czynności opodatkowanych podatnika).

Odliczanie VAT, gdy wydatki zostały sfinansowane przez ubezpieczyciela

Przepisy o VAT nie przewidują szczególnych zasad odliczania VAT z faktur dokumentujących naprawę samochodów, gdy te naprawy finansowane są w części (np. w kwocie netto) lub w całości (w kwocie brutto) przez firmy ubezpieczeniowe. Fakt sfinansowania naprawy pojazdu przez ubezpieczyciela (w całości lub w części) nie ogranicza możliwości odliczania podatku z faktur za naprawę samochodów, dlatego też zastosowanie powinny mieć ogólne zasady odliczania VAT (analogicznie jak dla faktur zapłaconych przez podatnika). Powyższe stanowisko potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 28 grudnia 2017 r., nr 0115-KDIT1-2.4012.798.2017.1.AW, z której wynika, że prawo podatnika do odliczenia VAT z faktur dokumentujących naprawę samochodu nie jest uzależnione od faktu, że zapłaty części należności za tę naprawę dokonał ubezpieczyciel.

W interpretacji tej wskazano, że czynny podatnik VAT wykorzystywał na potrzeby działalności gospodarczej samochód osobowy. Był on wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Podczas kradzieży opon samochód został poważnie uszkodzony i niezbędna była kosztowna naprawa pojazdu. Zgodnie z zawartą polisą, ubezpieczyciel uregulował około 98% należności wynikającej z faktur za naprawę, a resztę kwoty zapłacił podatnik. Podatnik uważał, że ma prawo odliczyć 50% VAT z faktur za naprawę samochodu, choć większa część zapłacona została przez ubezpieczyciela pojazdu. Wystąpił jednak z wnioskiem o potwierdzenie swojego stanowiska w formie interpretacji indywidualnej.

Organ podatkowy uznał stanowisko podatnika za prawidłowe. Zdaniem organu, podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia 50% VAT wynikającego z faktur dokumentujących naprawę samochodu - z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z art. 88 ustawy o VAT - niezależnie od faktu, iż zapłaty części należności za ww. faktury dokonał ubezpieczyciel.

Termin odliczenia VAT

Prawo do odliczenia VAT od wydatków na naprawę pojazdu (w kwocie 50% lub 100% VAT naliczonego) przysługuje podatnikowi w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytej przez podatnika usługi naprawy powstał obowiązek podatkowy u jej wykonawcy, tj. generalnie w miesiącu wykonania usługi. Podatnik może jednak odliczyć VAT nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał fakturę.

Gdyby podatnik nie odliczył VAT w "podstawowym" okresie, to mógłby tego dokonać w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych (art. 86 ust. 11 ustawy o VAT).

Zakup części samochodowych za granicą a WNT

W praktyce mogą mieć miejsce sytuacje, w których podatnicy naprawiają pojazdy w kraju we własnym zakresie, przy czym naprawy tej dokonują za pomocą części nabytych za granicą, w innym kraju Unii. Czy w takim przypadku wystąpi wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT), w związku z czym podatnik będzie zobowiązany do wykazania VAT należnego?

Przypomnijmy, że przez WNT rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.

WNT występuje generalnie wówczas, gdy dostawca jest podatnikiem podatku od wartości dodanej, a nabywca jest czynnym podatnikiem VAT (zob. art. 9-10 ustawy o VAT). Jak wyjaśniono na stronie internetowej Krajowej Informacji Skarbowej (www.kis.gov.pl, w zakładce: Najczęściej zadawane pytania - VAT):

"(...) WNT występuje m.in. pod warunkiem, że:

1) dostawca jest podatnikiem podatku od wartości dodanej, np. na terytorium Niemiec,

2) nabywca jest podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce.

W związku z powyższym obowiązek z tytułu WNT na terytorium kraju powstaje u podatnika polskiego, niezależnie od tego, czy został on zidentyfikowany do transakcji wewnątrzwspólnotowych oraz czy posługuje się numerem NIP z kodem PL."

A zatem, jeśli polski podatnik VAT (czynny) nabywa od kontrahenta z innego kraju UE (podatnika podatku od wartości dodanej) części samochodowe, które sprowadza do Polski, to jest on zobowiązany do wykazania z tego tytułu WNT, a w konsekwencji, do wykazania VAT należnego. Mowa tu o sytuacji, w której ww. części zostaną przywiezione do Polski i dopiero w kraju zostaną zamontowane/zainstalowane w pojeździe, tj. gdy nastąpi przemieszczenie tych towarów pomiędzy krajami UE.

Inaczej będzie natomiast w przypadku, gdy nabyte za granicą części zostaną zamontowane/zainstalowane w pojeździe firmowym już za granicą. Nie dojdzie wówczas do przemieszczenia towarów pomiędzy krajami UE, zatem nie wystąpi WNT. Taka sytuacja wystąpi najczęściej wówczas, gdy pojazd ulegnie awarii poza granicami kraju i jest naprawiany we własnym zakresie (przez kierowcę).

Podobnie wynika z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 30 sierpnia 2010 r., nr ITPP2/443-554/10/AF, w której czytamy:

"(...) Z treści złożonego wniosku wynika, że prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie usług transportu drogowego. Usługi te świadczone są tylko na terenie krajów Unii Europejskiej, tj. Belgii, Francji, Holandii. Na terenie tych krajów dokonuje Pan bieżących napraw i remontów samochodów, co potwierdzone jest fakturami wystawionymi przez tamtejsze firmy. Części zamienne były montowane w samochodach poza granicami Polski i po zakupie nie były przywożone do kraju w celu magazynowania (nie przekraczały granicy RP).

(...) opisane transakcje nabycia części zamiennych, montowanych w samochodach ciężarowych na terytorium państw członkowskich innych niż Polska, nie są dostawą wraz z montażem i nie stanowią wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, gdyż nie następuje przemieszczenie pomiędzy państwami członkowskimi Wspólnoty, a miejscem dostawy jest terytorium państw, gdzie nastąpiło nabycie. (...)"

WNT nie wystąpi naszym zdaniem także wtedy, gdy pojazd, w którym zostały zamontowane części nabyte za granicą, przyjedzie do Polski. Części te będą bowiem stanowiły element wyposażenia samochodu, nie zostaną przywiezione jako samodzielny towar.

WNT nie wystąpi także, gdy części zamienne nabywane są w ramach zakupu usługi naprawy pojazdu (jako element usługi kompleksowej) - w tym przypadku może natomiast wystąpić import usług (o imporcie usług piszemy dalej).

Naprawa pojazdu za granicą a import usług

W sytuacji, gdy polski podatnik nabywa za granicą usługę naprawy samochodu i usługodawcą jest zagraniczny podatnik nieposiadający w Polsce siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia takiej usługi jest Polska. Oznacza to, że polski podatnik (nabywca usługi) jest zobowiązany do wykazania z tego tytułu importu usług, a w konsekwencji - VAT należnego (zob. art. 2 pkt 9 i art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Potwierdził to również Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 25 października 2016 r., nr ITPP3/4512-322/16-4/BJ, stwierdzając:

"(...) w przypadku dokonywania napraw pojazdów zastosowanie znajdzie mechanizm odwróconego obciążenia, obowiązek uiszczenia podatku ciążyć będzie na usługobiorcy, w tym wypadku Wnioskodawcy. (...)"

Dodajmy, że jeśli pojazd, którego naprawa dotyczy, służy wykonywaniu czynności opodatkowanych, wówczas VAT należny wykazany z tytułu importu usługi (WNT - w przypadku przywozu części do Polski) stanowi równocześnie u nabywcy VAT naliczony podlegający odliczeniu. Przy czym odliczeniu podlega generalnie 50% kwoty tego podatku, a po spełnieniu określonych warunków - 100% (na zasadach opisanych w części tego artykułu, dotyczącej naprawy pojazdu w kraju).